Print this page
13 Μαρτίου 2013

Ε, δεν έχει και πολύ σημασία αν πέσαμε έξω...

 Απάντηση της Κομισιόν σε ερώτηση του Ν. Χρυσόγελου για την κρίση χρέους και τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές στην Ελλάδα.

Δεν απορρίπτει σαφώς τις αιτιάσεις για λανθασμένες εκτιμήσεις και επιπτώσεις στην αύξηση του χρέους ο Ευρωπαίος Επίτροπος OlliRehn αλλά θεωρεί ότι είναι περιορισμένης σημασίας και χρηστικότητας οι οικονομικές μελέτες, σύμφωνα με την απάντησή του σε ερώτηση τουΝίκου Χρυσόγελου, ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο.  

«Είναι πράγματι εξαιρετικά ενδιαφέρον, αλλά καθόλου αισιόδοξο για το μέλλον της Ευρώπης να διαβάζουν οι Ευρωπαίοι πολίτες σε γραπτή απάντηση του Επιτρόπου Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων πως η σημασία οικονομικών μελετών εκτίμησης επιπτώσεων των πιο αναγνωρισμένων ινστιτούτων του κόσμου είναι περιορισμένης σημασίας και ειδικά για την Ελλάδα πολύ περιορισμένης χρηστικότητας!» υπογραμμίζει ο Ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος. «Όμως το αισιόδοξο είναι ότι κατά την ψηφοφορία στις 12/3/2013, στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, της έκθεσης Gauzes (A7-0172/20120) για την “Ενίσχυση της οικονομικής και δημοσιονομικής εποπτείας των κρατών μελών με σοβαρές δυσκολίες αναφορικά με τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα στη ζώνη του ευρώ” (διπλό πακέτο), οι ευρωβουλευτές υπερψήφισαν μια σειρά διατάξεις (πολλές από τις οποίες προτάσεις των Πράσινων) που διαφοροποιούν πολλά από όσα μέχρι σήμερα εφαρμόζονται στις
πολιτικές δημοσιονομικής εξυγίανσης[1]».
 
Η απάντηση του Επιτρόπου OlliRehn ήρθε τέσσερις μήνες μετά την κατάθεση της ερώτησης του Νίκου Χρυσόγελου για την κρίση χρέους, τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές και την ακολουθούμενη πολιτική. Η ερώτηση είχε επικεντρωθεί σε μελέτη της ίδιας της Κομισιόν που αναφέρεται στο κείμενο της ερώτησης, όπου εκτιμάται για την Ελλάδα πως οποιοδήποτε μέγεθος «δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή» μεγαλύτερο του 0,5 προκαλεί αύξηση του χρέους ακόμη και σε «υγιείς» δημοσιονομικά περιόδους. Η Κομισιόν δεν σχολιάζει τα ευρήματα αυτά, δεν απορρίπτει τις αιτιάσεις πως η ακολουθούμενη πολιτική αυξάνει το χρέος και το καθιστά μη βιώσιμο.
 
Πώς είναι δυνατόν να μην κάνει εκ των υστέρων προσαρμογή των πολιτικών, λαμβάνοντας υπόψη τα δεδομένα που έχουν προκύψει; Αν ληφθεί υπόψη η απώλεια εμπιστοσύνης εκ μέρους των επενδυτών, όπως εκφράζεται από τα αυξανόμενα επιτόκια των κρατικών ομολόγων, προκύπτει ότι τα στοιχεία δεν είναι ασύμβατα με ένα μέσο πολλαπλασιαστή κατώτερο της μονάδας, όπως χρησιμοποιείται στην περίπτωση των κοινών μακροοικονομικών μοντέλων” απαντάει γενικά ο Επίτροπος Olli Rehn στην ερώτηση του Νίκου Χρυσόγελου για την κρίση χρέους, τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές και την ακολουθούμενη πολιτική στην Ελλάδα.
 
Η αναφορά είναι όμως γενική και δεν αφορά την Ελλάδα, αφού η μελέτη που επικαλείται η Επιτροπή στην απάντηση εξαιρεί ρητά στα συμπεράσματα την ειδική περίπτωση της Ελλάδας[2].
Ο Επίτροπος για άλλη μία φορά “ελπίζει στην επιστροφή της εμπιστοσύνης των αγορών προς τη χώρα μας”, καλεί για “αποφασιστική εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων”, ενώ – προφανώς απαντώντας στο ερώτημα που σχετίζεται με το αν προτίθεται η Επιτροπή να εισηγηθεί εισαγωγή εγγυήσεων υπέρ της Ελλάδας για περιπτώσεις αποδεδειγμένων σημαντικών αστοχιών στο σχεδιασμό της προσαρμογής από την τρόικα- “θυμίζει πως έχει ήδη συμφωνηθεί διετής παράταση της χρονικής περιόδου δημοσιονομικής προσαρμογής.
 
Ο Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε σχετικά: «Με σειρά υποθέσεων, σε μελέτη που ρητά εξαιρεί την Ελλάδα από τους υπολογισμούς, η Κομισιόν προσπαθεί να ..δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα. Τέσσερις μήνες μετά την κατάθεση της ερώτησής μου και αφότου το θέμα της υποεκτίμησης του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης και μεταξύ μη οικονομολόγων, παρακολουθούμε την Επιτροπή να αντιμετωπίζει με απάθεια τη δεδομένη αρνητική επίπτωση του ελληνικού προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής στο χρέος, ενώ, αμυνόμενη, επαναλαμβάνει για άλλη μία φορά πως η Ελλάδα καλείται να εφαρμόσει το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων ελπίζοντας σε ...κάτι καλύτερο.
 
Παράλληλα, στη φιλολογικού τύπου απάντηση, χαρακτηρίζει ως περιορισμένης σημασίας και χρηστικότητας τις οικονομικές μελέτες εκτίμησης επιπτώσεων των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών, τις ίδιες ακριβώς μελέτες και τα ίδια ακριβώς μοντέλα στα οποία δομήθηκε το αλάνθαστο κατά τα άλλα πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της ελληνικής οικονομίας.
 
Η Κομισιόν δεν είναι σε θέση να απορρίψει τις αιτιάσεις για την αρνητική επίπτωση του προγράμματος στο χρέος. Δεν είναι σε θέση να απορρίψει τις αιτιάσεις για σχεδιασμό ενός «κακού» μοντέλου προβλέψεων. Δεν απορρίπτει πως το ύψος του πολλαπλασιαστή που χρησιμοποιείται είναι κοντά και κάτω από τη μονάδα, δηλαδή παραδέχεται πως είναι άνω του «οριακού» για την Ελλάδα 0,5 !
 
Οι Πράσινοι έχουμε επισημάνει επανειλημμένα την ανάγκη για επανεξέταση του μοντέλου προσαρμογής για την Ελλάδα στη βάση της αναγνώρισης των πρόσφατων επιπτώσεων των δοκιμασμένων πολιτικών, έχοντας ως προτεραιότητα την αξιοπρεπή διαβίωση όλων των πολιτών και τη στροφή σε ένα πράσινο βιώσιμο μοντέλο ανάκαμψης. Απαιτείται να εφαρμοστεί ένα συνεκτικό εναλλακτικό σχέδιο που θα επιτυγχάνει την σταδιακή δημοσιονομική εξυγίανση με ισορροπημένο και κοινωνικά δίκαιο τρόπο, ενώ θα αναζωογονεί και θα αλλάζει την οικονομία, θα ενισχύει την κοινωνική συνοχή και θα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Περίπου αυτά που αποφάσισε με μεγάλη πλειοψηφία η Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στις 12/3/2013 στο πλαίσιο του λεγόμενου “διπλού πακέτου”. Μάλιστα ο OlliRehnεξέφρασε την ικανοποίησή του για την απόφαση αυτή του Ευρωκοινοβουλίου!
 
Η χώρα χρειάζεται ένα ισορροπημένο και αποτελεσματικό εναλλακτικό σχέδιο διεξόδου από την κρίση, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να ξεπεραστεί η αδιαλλαξία και η εμμονή σε ξεπερασμένες πρακτικές και αστοχίες που πλέον είναι ολοφάνερες. Η απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου προσφέρει, αν αξιοποιηθεί σωστά, μια πόρτα εξόδου από τις αδιέξοδες πολιτικές που βασίζονται σε ιδεολογική ακαμψία και κλείνουν τα μάτια στην πραγματικότητα».
 
 
Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-010015/2012  προς την Επιτροπή
Άρθρο 117 του Κανονισμού
Nikos Chrysogelos (Verts/ALE)

Θέμα: Κρίση χρέους και δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές στην Ελλάδα

Σε πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ[3] και παλαιότερες αναφορές [4] [5], διαπιστώνεται πως ο «δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής» που χρησιμοποιείται στις προβλέψεις κατά το σχεδιασμό μοντέλων δημοσιονομικής προσαρμογής από το ΔΝΤ έχει υποεκτιμηθεί σημαντικά. Σε πρόσφατη έκθεση της Επιτροπής[6], εκτιμάται για την Ελλάδα πως οποιοδήποτε μέγεθος «δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή» μεγαλύτερο του 0,5 προκαλεί αύξηση του χρέους ακόμη και σε «υγιείς» δημοσιονομικά περιόδους[7]. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη[8], ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής για την Ελλάδα κατά την περίοδο της κρίσης εκτιμάται ως 1,32. Ερωτάται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:
1.    Υιοθετεί την άποψη που παρουσιάζεται στην έκθεση του ΔΝΤ για το ύψος των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών;
     Έχει εκτιμηθεί το πραγματικό μέγεθος του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή για την Ελλάδα για τα έτη μετά την έναρξη εφαρμογής των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής;
     Σχετικά με το νέο πακέτο μέτρων που πρόκειται να εισαχθούν προς ψήφιση στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, ποιο είναι το μέγεθος του πολλαπλασιαστή που χρησιμοποιείται στο βασικό σενάριο προβλέψεων; Έχει ληφθεί υπόψη κατά την πρόσφατη διαβούλευση μεταξύ τρόικας και Ελληνικής Κυβέρνησης η ανάλυση του ΔΝΤ για υποεκτιμήσεις πολλαπλασιαστών;
2.    Πολλοί αναλυτές[9] [10] [11], υποστηρίζουν πως έχει αποδειχθεί ότι η επιλογή της λιτότητας για μείωση του χρέους φέρνει τα αντίθετα αποτελέσματα και οδηγεί σε – όχι μόνο προσωρινά - αύξηση της ανάγκης δανεισμού. Θεωρεί η Επιτροπή πως η αυστηρή λιτότητα παραμένει η ενδεδειγμένη επιλογή στοχεύοντας στη μείωση του χρέους στην Ελλάδα; Αν ναι, σε τι βάθος χρόνου;
3.    Πού οφείλονται οι αποκλίσεις επίτευξης στόχων στο ελληνικό πρόγραμμα; Προτίθεται η Επιτροπή να εισηγηθεί εισαγωγή εγγυήσεων υπέρ της Ελλάδας για περιπτώσεις αποδεδειγμένων σημαντικών αστοχιών στο σχεδιασμό της προσαρμογής από την τρόικα;
 
EL
E-010015/2012
P-000835/2013
Απάντηση του κ. Rehn εξ ονόματος της Επιτροπής (1.3.2013) 
 
Η σημασία των πρόσφατων μελετών σχετικά με τον δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή είναι περιορισμένη λόγω του βραχυπρόθεσμου ορίζοντά τους και άλλων παραγόντων που ενδεχομένως επηρέασαν την ανάπτυξη σε σχέση με τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Περιλαμβάνουν τα αποτελέσματα στο κλίμα εμπιστοσύνης τα οποία υλοποιούνται τώρα και από τα οποία επωφελούνται οι ευάλωτες χώρες. Αν ληφθεί υπόψη η απώλεια εμπιστοσύνης εκ μέρους των επενδυτών, όπως εκφράζεται από τα αυξανόμενα επιτόκια των κρατικών ομολόγων, προκύπτει[12] ότι τα στοιχεία δεν είναι ασύμβατα με ένα μέσο πολλαπλασιαστή κατώτερο της μονάδας, όπως χρησιμοποιείται στην περίπτωση των κοινών μακροοικονομικών μοντέλων.
 
Οι πρόσφατες μελέτες έχουν πολύ περιορισμένη χρηστικότητα ιδιαίτερα στην περίπτωση της Ελλάδας, άποψη η οποία εκφράστηκε σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στον ελληνικό τύπο από τον επικεφαλής οικονομολόγο του ΔΝΤ[13].
Το δημοσιονομικό έλλειμμα έφθασε το 15,6% του ΑΕΠ το 2009 και οι αγορές δεν ήταν πλέον πρόθυμες να χρηματοδοτούν το υψηλό ελληνικό χρέος. Το γεγονός αυτό οδήγησε στη δρομολόγηση του προγράμματος χρηματοδοτικής συνδρομής την άνοιξη του 2010. Ωστόσο, η αβεβαιότητα και τα προβλήματα υλοποίησης εξακολουθούσαν να είναι παρόντα κατά τα πρώτα έτη του προγράμματος. Από το περασμένο καλοκαίρι το ελληνικό πρόγραμμα επανήλθε με αποφασιστικότητα στη σωστή πορεία. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε τον προηγούμενο Δεκέμβριο στο πλαίσιο της Ευρωομάδας ήρε την επιζήμια αβεβαιότητα που επικρατούσε στην Ελλάδα για υπερβολικά μεγάλο χρονικό διάστημα και σηματοδότησε την επιστροφή του κλίματος εμπιστοσύνης. Στο πλαίσιο αυτό, οι εταίροι της ζώνης του ευρώ συμφώνησαν να παρατείνουν κατά δύο έτη την χρονική περίοδο δημοσιονομικής προσαρμογής.
 
Εναπόκειται πλέον στις ελληνικές αρχές να διασφαλίσουν ότι η εμπιστοσύνη αυτή θα συνεχίσει να αυξάνεται μέσω της αποφασιστικής εφαρμογής του προγράμματος μεταρρυθμίσεων.
 


[1] Μεταξύ άλλων προβλέπονται “αναλύσεις της βιωσιμότητας του χρέους που θα βασίζονται σε μακροοικονομικές προβλέψεις και προβλέψεις του προϋπολογισμού, που θα αξιοποιούν τις πιο επικαιροποιημένες πληροφορίες, και λαμβάνουν υπόψη τα συμπεράσματα εκθέσεων... Οι προβλέψεις πρέπει να αξιολογούν τις επιπτώσεις των μακροοικονομικών και χρηματοπιστωτικών κραδασμών και τις δυσμενείς εξελίξεις στην βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Η Επιτροπή δημοσιεύει τη μεθοδολογία, τα υποκρυπτόμενα οικονομικά και οικονομετρικά υποδείγματα και παραδοχές, συμπεριλαμβανομένων της δυνητικής παραγωγής και των μακροοικονομικών πολλαπλασιαστικών φαινομένων, όπως και κάθε άλλη συναφή παράμετρο που στηρίζει την αξιολόγηση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους”. Επίσης, αναφέρει ρητά “ Η Επιτροπή – σε συνεργασία με την ΕΚΤ και, όταν είναι σκόπιμο και με το ΔΝΤ – εξετάζει με το οικείο κράτος μέλος τις αλλαγές και επικαιροποιήσεις που ενδεχομένως πρέπει να γίνουν στο πρόγραμμα προσαρμογής του προκειμένου να ληφθούν μεταξύ άλλων κατάλληλα υπόψη οποιεσδήποτε σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των μακροοικονομικών προβλέψεων και των πραγματικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένων ενδεχόμενων συνεπειών του προγράμματος προσαρμογής, δευτερογενών επιπτώσεων, καθώς επίσης μακροοικονομικών και χρηματοπιστωτικών κραδασμών…
 
 
[2] «Taking into account the temporary nature of the stimulus in countries like Germany and excluding the special case of Greece, the evidence is consistent with an average multiplier smaller than one».
[3]          IMF WEO October 2012, http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/02/pdf/text.pdf
[4]          Fiscal report-April 2012, http://www.imf.org/external/pubs/ft/fm/2012/01/pdf/fm1201.pdf
[5]          IMF WP/12/190 “Successful Austerity in the United States, Europe and Japan”, p.23, http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2012/wp12190.pdf
[6]          European Commission, European Economy, Economic Papers 460|July 2012, “Fiscal multipliers and public debt dynamics in consolidations”, http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/economic_paper/2012/pdf/ecp460_en.pdf
[7]          “Comparing the critical multipliers given in Table 3 with the results of literature referred to in Section 2 indicates that Greece is the only country where short-run debt increases could be observed even in normal times and if consolidation is balanced”
[8]          http://www.capital.gr/related_files/economyandmarkets-fiscal%20multipliers.pdf
[9]          http://krugman.blogs.nytimes.com/2012/10/11/the-imf-and-the-gop/, http://krugman.blogs.nytimes.com/2012/10/09/deleveraging-shocks-and-the-multiplier-sort-of-wonkish/
[10]         http://ftalphaville.ft.com/2012/10/09/1199151/its-austerity-multiplier-failure/
[11]         http://www.huffingtonpost.co.uk/ann-pettifor/imf-austerity-_b_2004700.html
[12]         http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/european_economy/2012/pdf/ee-2012-7_en.pdf, p41,box 1,5
[13]         Ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ δήλωσε ότι «το να συνδεθεί η υστέρηση της Ελλάδας με τον σχεδιασμό του προγράμματος συνιστά θεμελιωδώς εσφαλμένη ανάγνωση του τι έχει προηγηθεί και του ερευνητικού έργου του ΔΝΤ σχετικά με τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές. Τα προβλήματα της Ελλάδας προέρχονται ουσιαστικά από τις υπερβολές που σημειώθηκαν κατά το παρελθόν. Όσον αφορά το δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή, είναι ένας μόνον από τους πολλούς δυνητικούς παράγοντες που επηρέασαν τις οικονομικές επιδόσεις και, στην περίπτωση της Ελλάδας, ο αντίκτυπός του επισκιάστηκε από άλλους απρόβλεπτους παράγοντες».
 

 

Last modified on Τετάρτη, 13 Μαρτίου 2013 12:40