13 Μαρτίου 2020

Κοροναϊός: Από την κρίση και το φόβο στην αναγκαιότητα αλλαγών σε όλα τα επίπεδα

Η εικόνα ίσως περιέχει: 6 άτομα, άτομα κάθονται, τηλέφωνο, γυαλιά και υπαίθριες δραστηριότητες

O περιορισμός της διάδοσης του κοροναϊού είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα κι αφορά στην δημόσια υγεία, στην κοινωνική συνοχή και στην οικονομία. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να συνεχίζουμε να αδιαφορούμε για τις επιπτώσεις στην υγεία, την κοινωνία και την οικονομία και από άλλους παράγοντες όπως είναι

- τα τροχαία (χιλιάδες θύματα κάθε χρόνο στην Ευρώπη, η Ελλάδα στις πρώτες θέσεις),

- η ατμοσφαιρική ρύπανση (13.000+ πρόωροι θάνατοι κάθε χρόνο στην Ελλάδα), 400.000 στην Ευρώπη,

- η κακή διατροφή και η έλλειψη άσκησης,

- το κάπνισμα,

- οι ανισότητες, η φτώχεια και οι διακρίσεις,

- η εντεινόμενη κλιματική κρίση (350.000 επιπλέον θύματα το χρόνο μέσα στον αιώνα) κ.ά.

Γιατί λαμβάνονται έκτακτα μέτρα μόνο για έναν - πολύ επικίνδυνο βέβαια - ιό αλλά όχι για ένα σύνολο άλλων σοβαρών προβλημάτων που σκοτώνουν χιλιάδες άτομα κάθε χρόνο και μπορούμε να δράσουμε πολύ πιο εύκολα, ενδυναμώνοντας και όχι τρομοκρατώντας την κοινωνία; Είναι θέματα που πρέπει να συζητήσουμε την επόμενη μέρα

Ακόμα και στο επίπεδο των μέτρων που πρέπει να παρθούν, είναι σημαντικό να μην μείνουμε στις απαγορεύσεις αλλά να αναζητήσουμε λύσεις που θα αποτελέσουν τη βάση και για νέα μοντέλα κοινωνικής οργάνωσης, όπως:
- κοινωνική καινοτομία στα μοντέλα υγείας, από την υποστήριξη ατόμων που έχουν προβλήματα υγείας - κυρίως χρόνια - στο σπίτι (από την πραγματική βοήθεια μέχρι την νοσηλεία ή την φροντίδα ηλικιωμένων ή ΑΜΕΑ), χωρίς το βάρος να πέφτει στην οικογένεια,
- ευέλικτα συστήματα σε περιόδους κρίσης, όπως κάνει η Γερμανία σε σταθμούς βοήθειας στους δρόμους, ώστε να μην υπερφορτώνονται τα νοσοκομεία και διαδίδονται ασθένειες σε άτομα που είναι ευάλωτα ήδη από άλλα προβλήματα υγείας,
- ενδυνάμωση όλων των κοινωνικών ομάδων ώστε να μπορούν να παίξουν ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση του ιού ή κάποιας άλλης κρίσης (πχ δημοσιονομική, κλιματική, κοινωνική κ.ά.), αντί η κάθε κρίση να διαλύει την κοινωνική συνοχή,
- ανασυγκρότηση της εκπαίδευσης και της παιδείας ώστε να είναι ευέλικτη και να στηρίζει την δημιουργία ενεργών πολιτών (ανεξαρτήτως ηλικίας), ακόμα και σε περίπτωση μιας κρίσης - για παράδειγμα ακούστηκαν πολλά για ηλεκτρονικά μαθάηματα, το πώς δεν θα χαθεί η χρονιά αλλά ελάχιστα για το πώς τα παιδιά θα μπορούσαν να γίνουν ενεργοί παράγοντες στην μείωση της διάδοσης του κοροναϊού, αναγέννησης του σχολείου μετά την κρίση και τόσα άλλα που θα μπορούσαν να αναλάβουν στο πλαίσιο ενός νέου εκπαιδευτικού μοντέλου ενεργών μαθητών, και όχι φοβισμένων ή παθητικών παιδιών,
- τι ρόλο θα μπορούσε να αναλάβει ο τουριστικός τομέας για τον περιορισμό της διάδοσης του ιού αλλά και την ανασυγκρότηση της οικονομίας την επόμενη μέρα - αυτό είναι για παράδειγμα το αντικείμενο της συνεργασίας που αποφάσισαν πρόσφατα η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού. Η νέα κρίση θα ήταν επίσης μια ευκαιρία για νέα εργαλεία που θα βοηθήσουν να επιβιώσει ένας ολόκληρος κλάδος όπου είναι του τουρισμού, επιτυχγάνοντας παράλληλα και σε στόχους που αφορούν άλλες πολιτικές (πχ χρηματοδοτήσεις για ενεργειακή αναβάθμιση τουριστικών μονάδων για μείωση λειτουργικών εξόδων, επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές στα ξενοδοχεία και Hostels για επίτευξη κλιματικών στόχων)

Επίσης, είναι αναγκαίο να δούμε πώς οι κοινωνίες θα ανανεωθούν ηλικιακά και πληθυσμιακά, μια και ο κοροναϊός ...αποκαλύπτει στοιχεία για την ηλιακή σύνθεση των σύγχρονων κοινωνιών. Οι αναλογικά περισσότεροι νεκροί στην Ιταλία - φαίνεται ότι έχει μεγαλύτερο ποσοστό νεκρών σε σχέση με άλλες χώρες, διπλάσιος από Κίνα και ΗΠΑ- φαίνεται ότι εξηγούνται από το γεγονός ότι η Ιταλική κοινωνία έχει γεράσει σε σημαντικό βαθμό. Είναι δεδομένο πλέον ότι άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω κινδυνεύουν περισσότερο από οξεία συμπτώματα του ιού και κατά συνέπεια θάνατο. Στην Ιταλία σχεδόν το 1/4 του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών, και ο Εθνικός Οργανισμός Υγείας της Ιταλίας έδωσε στην δημοσιότητα στοιχεία πως η μέση ηλικία των ατόμων που πέθαναν από τον κοροναϊό ήταν τα 81 έτη. Επίσης και η συντριπτική πλειονότητα των ατόμων που έχουν πεθάνει από τον ιό στις ΗΠΑ και στην Κίνα είναι ηλικίας 70-90 ετών.

Αλλά ίσως ακόμα πιο σημαντικό είναι να δούμε πώς θα περάσουμε σε μια νέα στρατηγική για υγιή κι ενεργή γήρανση, χωρίς η μεγάλη ηλικία να σημαίνει κατάρρευση της υγείας και της κοινωνικής συμμετοχής.

Αυτά και πολλά άλλα, για να μην μένουμε μόνο στο φόβο.

Επειδή η κρίση στην οικονομία μόλις ξεκίνησε και θα ακολουθήσει ένας μεγάλο κύκλος, ας δράσουμε άμεσα και αποτελεσματικά, όχι τα ίδια λάθη που έγιναν με την δημοσιονομική κρίση