Ο μικρός γαλάζιος πλανήτης μας έχει ζωή πάνω από 3 δισεκατομμύρια χρόνια. Ταξιδεύει στο διάστημα κουβαλώντας όχι μόνο νερό, γη και αέρα αλλά και 7 δισεκατομμύρια ανθρώπους σήμερα, αύριο ίσως ακόμα περισσότερους. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν είναι οι άνθρωποι οι μόνοι κάτοικοί του. Υπάρχουν δισεκατομμύρια άλλα είδη - φυτά, ζώα, μικροί ή μεγαλύτεροι οργανισμοί – που έχουν επίσης δικαίωμα να ζουν πάνω σε αυτόν τον μικρό αλλά όμορφο πλανήτη. Δισεκατομμύρια είδη που τα περισσότερα από αυτά δεν έχουμε καν καταγράψει.
Για σκεφτείτε πως θα ήταν η ζωή μας χωρίς όλους αυτούς τους συγκάτοικους. Πολλοί από αυτούς ξεκίνησαν να ζουν πάνω στον πλανήτη πολύ πριν εμφανιστεί ο άνθρωπος. Εκτός, όμως, από τα μεμονωμένα φυτά και ζώα υπάρχουν πολλά και διαφορετικά οικοσυστήματα και οι τόποι που φιλοξενούν τις διάφορες μορφές ζωής που υπάρχουν στη Γη μας.
Όλοι αυτοί οι οργανισμοί, τα οικοσυστήματα και ο άνθρωπος, οι κοινωνίες εξαρτιόμαστε ο ένας από τον άλλο. Η ζωή μας θα ήταν διαφορετική ή δεν θα υπήρχε καν, αν δεν είχαν εμφανιστεί οι μικρο-οργανισμοί ή τα φυτά που παράγουν το οξυγόνο που αναπνέουμε, αν δεν υπήρχαν τα φυτά και τα ζώα που αποτελούν την τροφή για άλλα είδη ή για τον άνθρωπο. Αλλά πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η φύση, τα φυτά και τα ζώα, δεν υπάρχουν μόνο για τον άνθρωπο, έχουν δικαίωμα στην ύπαρξη και τα ίδια από μόνα τους. Το νερό που χρησιμοποιούμε πρέπει να υπάρχει και για τα φυτά και τα ζώα, για τις λίμνες και τα ποτάμια, για τα οικοσυστήματα. Η θάλασσα πρέπει να είναι καθαρή όχι μόνο για τον άνθρωπο αλλά και για τα θαλάσσια είδη, τα ψάρια, τα κοράλλια, τα φύκια, τα δελφίνια, τις φάλαινες, τις φώκιες, τα θαλασσοπούλια και τα εκατοντάδες εκατομμύρια άλλα είδη. Εξάλλου η ζωή βγήκε από τη θάλασσα. Τι ωραίος είναι αυτός ο μύθος για την Αφροδίτη που αναδύθηκε μέσα από τα νερά και περιγράφει στην πραγματικότητα όσα η επιστήμη έχει σήμερα διαπιστώσει για την εξέλιξη της ζωής!
Αν κοιτάξουμε κοντά μας, γύρω μας, ακόμα και μέσα στις πόλεις, όχι μόνο στην ύπαιθρο, θα δούμε ένα πλήθος από πουλιά, μικρά και μεγάλα ζώα, που μας περιτριγυρίζουν, προσπαθούν να επιβιώσουν, να βρουν κι εκείνα το χώρο τους. Σίγουρα έχουμε δει όλοι μας τόσα πολλά ντοκιμαντέρ για τη ζωή των ζώων, σπουδαίες ζωγραφιές με ζώα και φυτά, εικόνες του πολύ ωραίου πλανήτη μας που σφύζει από ζωή. Αλλά πρέπει να φροντίσουμε να υπάρχουν πράγματι αυτά τα είδη στον πλανήτη και μετά από 100, 1000, 100.000 χρόνια, να μην τα βλέπουν οι επόμενες γενιές μόνο σε ντοκιμαντέρ και φωτογραφίες.
Σε κάθε τετραγωνικό μέτρο γης υπάρχουν εκατομμύρια μικρά είδη ζωντανών οργανισμών, πολλές φορές τόσο μικρών που δεν τους βλέπουμε παρά μόνο με μικροσκόπιο. Οργανισμοί που ανεξαρτήτως του μεγέθους τους παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαιώνιση της ζωής. Να, πάρτε για παράδειγμα ένα πολύ παρεξηγημένο είδος, το κόκκινο σκουλήκι που βρίσκουμε όταν σκάψουμε σε έναν κήπο αν δεν χρησιμοποιούμε χημικά δηλητήρια, αυτό που βρίσκεται στο χώμα του δάσους. Σε αυτό οφείλεται, σε σημαντικό βαθμό, η αναπαραγωγή της ζωής, γιατί αυτό είναι ένας από τους υπομονετικούς και ακούραστους εργάτες που ανακυκλώνει τη ζωή, μετατρέπει ό,τι πέφτει στη γη - τα φύλλα, τα κλαδιά, τους καρπούς - σε θρεπτικά υλικά για να συνεχίσει να υπάρχει γονιμότητα και ζωή στον πλανήτη μας.
Σκεφτείτε ότι δισεκατομμύρια χρόνια πολλοί μικροί οργανισμοί, μεταξύ των οποίων ένας είναι και ο γεωσκώληκας, εργάζονται συνεχώς για να μην υπάρχουν στη φύση σκουπίδια που να προέρχονται από την ίδια τη φύση. Δεν θα υπήρχε, ίσως, ζωή πάνω στον πλανήτη αν όλα τα φύλλα και τα κλαδιά που πέφτουν στο έδαφος, κάθε φθινόπωρο, έμεναν εκεί ως απόβλητα. Μπορεί να μην είχε προλάβει να εμφανιστεί ο άνθρωπος πάνω στη Γη μας, αν η φύση παρήγαγε σκουπίδια έστω και με τον ρυθμό που τα παράγουμε εμείς οι άνθρωποι, αν δεν υπήρχε στη φύση η ανακύκλωση που φροντίζει όλα τα σκουπίδια της να ανακυκλώνονται, να γίνονται ξανά κάτι χρήσιμο για τα φυτά και τα ζώα.
Κλείστε τα μάτια σας κι ακούστε τους ήχους μέσα στην πόλη. Θα ξεχωρίσετε μεταξύ των θορύβων από τα αυτοκίνητα, τα μηχανήματα και τις φωνές των ανθρώπων, ίσως και το τιτίβισμα των πουλιών, τους ήχους της φύσης που αγωνιά να βρει χώρο μέσα στις πόλεις μας. Βέβαια όταν θα βγείτε στο δάσος ή στην ύπαιθρο, θα ακούσετε τις διαφορετικές φωνές, τις διαφορετικές μελωδίες των συγκατοίκων μας που τόσο έχουν τραγουδηθεί και υμνηθεί από τους ανθρώπους σε παλιότερες εποχές. Μιλήστε με τους παππούδες και τις γιαγιάδες για να ανακαλύψτε μαζί τους πόσες ιστορίες και πόσα τραγούδια αναφέρονται σε αυτούς τους τόσο διαφορετικούς και τόσο σημαντικούς συγκάτοικους μας.
Καταστρέφουμε το περιβάλλον και τη ζωή πάνω στον πλανήτη
Όμως, μερικές φορές δεν τους βλέπουμε, δεν τους ακούμε, γιατί δεν έχουμε συνηθίσει να τους βλέπουμε, έχουμε ξεχάσει να τους ακούμε. Άλλες φορές, όμως, δεν τους βλέπουμε γιατί έχουμε καταστρέψει τους τόπους όπου ζουν ή έχουμε ρυπάνει τις περιοχές τους ή τους έχουμε εξαφανίσει με τις δικές μας παρεμβάσεις. Μια επιστήμονας, πριν από μερικές δεκαετίες μίλησε – ήταν από τις πρώτες, τους πρώτους οικολόγους – μίλησε για τη Σιωπηλή Άνοιξη, την άνοιξη που έρχεται αλλά δεν ακούγονταν οι φωνές των πουλιών γιατί τα σκότωναν τα φυτοφάρμακα. Θα έχουμε δει επίσης πολλές εικόνες από νεκρά ψάρια, λόγω ρύπανσης, εικόνες από νεκρές χελώνες, δελφίνια ή φώκιες, πουλιά που πεθαίνουν βουτηγμένα μέσα στο πετρέλαιο, ζώα παγιδευμένα σε σκουπίδια. Πάνω από 1.000.000 πουλιά πεθαίνουν κάθε χρόνο από τα σκουπίδια μας, πολλά από αυτά θαλασσοπούλια. Πόσες θαλάσσιες χελώνες, φώκιες και άλλα μεγάλα θαλάσσια είδη δεν παγιδεύονται ή δεν καταπίνουν πλαστικές σακούλες κι άλλα πλαστικά που βρίσκονται όχι μόνο στις ακτές αλλά και σε κάθε ωκεανό και σε κάθε βυθό!
Έχουμε διαμορφώσει συνήθειες και πρακτικές που απειλούν το περιβάλλον αλλά και την ίδια την υγεία και τη ζωή μας
Ρύπανση,σκουπίδια, αστικοποίηση, εξάντληση και ρύπανση των νερών, καταστροφή των δασών, χημικές ουσίες που συχνά είναι πολύ επικίνδυνες για την υγεία, υπερβολική και καταστροφική αλιεία.
Και ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη ζωή μας τον αιώνα που διανύουμε: η αλλαγή του παγκόσμιου κλίματος που θα έχει πιο σοβαρές επιπτώσεις εδώ στην περιοχή μας.
Έχουμε κάνει πολλές λάθος επιλογές τις τελευταίες δεκαετίες, κόβουμε το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε, στο όνομα μιας πρόσκαιρης ευημερίας, ενός πλούτου που βασίζεται μόνο στο χρήμα και όχι σε αξίες, αξίες ζωής.
Ευαισθητοποίηση, ενημέρωση. Η σημασία της συνύπαρξης, της προστασίας της βιοποικιλότητας, των οικοσυστημάτων
Πήραμε τη ζωή μας λάθος λέει ο ποιητής. Χρειάζεται να κοιτάξουμε ξανά τις επιλογές μας, να συζητήσουμε μεταξύ μας, να ενημερωθούμε, να δούμε τι πήγε, τι πηγαίνει λάθος και να αλλάξουμε. Πώς μπορούμε, ποιος μας έδωσε το δικαίωμα, να καταστρέφουμε τα δημιουργήματα της φύσης και της ζωής που είναι μοναδικά;
Δεν υπάρχει πλέον η δικαιολογία ότι δεν ξέραμε. Ξέρουμε πια πολλά, οι επιστήμονες μας έχουν δώσει πολλά στοιχεία για τη σημασία των ειδών για τη συνέχιση της ζωής πάνω στον πλανήτη, για τη σημασία τους ακόμα και για την ισορροπία των ανθρώπων. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε ακριβώς τι επιπτώσεις θα μπορούσε να έχει η εξαφάνιση ενός είδους, αλλά ξέρουμε πόσο πιο φτωχός μπορεί να είναι ο κόσμος αν εξαφανιστούν τα περισσότερα είδη ψαριών που υπάρχουν στη Μεσόγειο.
Εκτός από τις μεγάλες κλιματικές αλλαγές που συνέβησαν στο παρελθόν (π.χ. παγετώνες που εξαφάνισαν τα μεγάλα ζώα όπως οι δεινόσαυροι), έχει βάλει και ο άνθρωπος το χεράκι του – με τις παρεμβάσεις και πράξεις του – για την εξαφάνιση πολλών ειδών, ή για το γεγονός ότι απειλούνται ή κινδυνεύουν με εξαφάνιση πολλά είδη στην ξηρά, στα ποτάμια ή στη θάλασσα. Είδη που πολλές φορές είναι μοναδικά σε μια περιοχή, είτε πρόκειται για ένα μικρό λουλουδάκι ή ένα φυτό, είτε πρόκειται για ένα πουλί, είτε πρόκειται για ένα μεγαλύτερο ζώο όπως η χελώνα, η φώκια, η φάλαινα, το δελφίνι, ο πιγκουίνος.
Και είναι τόσα πολλά τα είδη κοντά μας - μερικές φορές δεν έχουμε συνειδητοποιήσει τον πλούτο, τον αληθινό πλούτο γύρω μας. Μόνο στην μεσόγειο θάλασσα, για παράδειγμα, υπάρχουν 12 είδη κητωδών, δηλαδή δελφίνια, φάλαινες και φυσητήρες.
Οι παλιότεροι άνθρωποι πίστευαν ότι οι θεοί προστάτευαν τη φύση, τη θάλασσα, τα ποτάμια, τα δασή, τα ζώα. Είχαν ένα θεό που προστάτευε τις θάλασσα. Ξέρετε ότι εμείς είχαμε τον Ποσειδώνα, άλλοι λαοί είχαν τους δικούς τους θεούς που προστάτευαν το περιβάλλον. Είχαμε, επίσης, τις νύμφες, αυτές τις θεότητες, που προστάτευαν τις λίμνες, τις πηγές, τα ποτάμια. Κάθε θρησκεία θεωρεί τη δημιουργία ιερή. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι προστάτευαν τα νερά του Νείλου, θεωρούσαν ότι ο Νείλος ήταν ένας θεός, και όποιος έβλαπτε αυτόν τον θεό, έπρεπε να τιμωρηθεί. Το νερό του ήταν ευλογία γιατί εξασφάλιζε τη ζωή τους, πότιζε τις καλλιέργειες, έδινε ζωή στα χωράφια τους, φρόντιζε να υπάρχει τροφή για τα ψάρια, τα πουλιά και τους ίδιους. Ο Αχελώος και τα άλλα ποτάμια στην Ελλάδα αντιμετωπίζονταν ως θεότητες, ήταν ιερά, προστατεύονταν.
Σήμερα οι άνθρωποι συχνά ξεχνάνε ότι η ζωή τους εξαρτάται απόλυτα από το περιβάλλον τους. Εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν την υγεία τους ή και τη ζωή τους εξαιτίας της καταστροφής και της ρύπανσης ή μόλυνσης του περιβάλλοντος. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό, Σκεφτείτε, πόσο πολύ εξαρτιέται ένας ψαράς από τη θάλασσα. Υπάρχει περίπτωση να ζούνε ψαράδες από τη δουλειά τους αν η θάλασσα δεν έχει πλέον αρκετά ψάρια, αν η θάλασσα δηλητηριαστεί; Και ο αγρότης εξαρτιέται από τη γη και από το νερό. Αλλά και εμείς όλοι, δεν θα έχουμε να φάμε αν δηλητηριάσουμε τη γη και τα νερά. Δεν θα μπορούμε να αναπνεύσουμε, αν δηλητηριάσουμε τον αέρα, αν κάψουμε ή ξεριζώσουμε όλα τα δάση. Το είχε πει πολύ ωραία ένας ινδιάνος, πολλά -πολλά χρόνια πριν: αν δηλητηριάσουμε τη γη, τα ποτάμια, αν ψοφήσει το τελευταίο ψάρι, αν σταματήσουν να τραγουδάνε τα πουλιά, τότε θα συνειδητοποιήσουμε ότι δεν θα έχουμε τι να κάνουμε τα χρήματα!
Ναι, ξεχνάμε ότι αν αλλάξουμε το κλίμα του μικρού πλανήτη μας μπορεί να αλλάξει δραματικά η ζωή μας, να έχουμε πολύ πιο υψηλές θερμοκρασίες, να ανέβει η στάθμη της θάλασσας ίσως και ένα μέτρο και να καλύψει μόνιμα τις παράκτιες περιοχές, τις πόλεις μας, τα χωριά, τα σπίτια που είναι κοντά στη θάλασσα. Να διψάσουμε περισσότερο και να ξεραθούν τα δάση και οι καλλιέργειες στις δικές μας περιοχές. Να μοιάζει το κλίμα μας πιο πολύ με αυτό που επικρατεί στην έρημο, να μετακινηθεί πιο βόρεια το εύκρατο κλίμα, εκεί που σήμερα υπάρχουν παγωμένες περιοχές, κρύο και χιόνια, να λιώσουν οι πάγοι στους πόλους και στις μόνιμα παγωμένες περιοχές,
Εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι, οι περιβαλλοντικοί πρόσφυγες, θα αναγκαστούν τότε να εγκαταλείψουν τις περιοχές τους γιατί δεν θα μπορούν να ζήσουν άλλο πια σε αυτές, αν και πιθανά κατοικούν εκεί για χιλιάδες χρόνια. Πριν από λίγα χρόνια, οι κάτοικοι ενός μικρού νησιού του Ειρηνικού – ενός νησιού που κινδυνεύει να καλυφθεί μόνιμα από τη θάλασσα λόγω της αλλαγής του κλίματος – συμμετείχαν σε μια διεθνή συνδιάσκεψη για το κλίμα και είπαν στους αρχηγούς κρατών από τις μεγάλες, πλούσιες, βιομηχανικές χώρες: “Πάρτε μέτρα για την προστασία του κλίματος, γιατί αλλιώς θα αναγκαστούμε να εγκαταλείψουμε τα σπίτια μας και να έρθουμε στα δικά σας για να σκουπίσουμε τα βρεγμένα πόδια μας στο χαλάκι της πόρτα σας, αν το νησί μας πλημμυρίσει”.
Πρέπει λοιπόν να προστατέψουμε το κλίμα, το περιβάλλον, την βιοποικιλότητα
Ευρωπαϊκές πολιτικές και περιβάλλον
Δεν αρκούν όμως τα “πρέπει”, χρειάζεται σε όλες τις πολιτικές, όχι μόνο στην πολιτική για το περιβάλλον αλλά και στην οικονομία, να βάλουμε την προστασία του περιβάλλοντος ως βασική αρχή. Και αυτό προσπαθούμε να κάνουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο ευρωκοινοβούλιο ιδιαίτερα που είναι πολύ πιο ευαισθητοποιημένο. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές που αφορούν στην περιφερειακή ανάπτυξη, στη γεωργική πολιτική, στην κοινωνική συνοχή, στη θαλάσσια στρατηγική, στην αλιεία, θα επηρεαστούν τα επόμενα χρόνια καθοριστικά από την ανάγκη να προστατέψουμε το περιβάλλον, τις φυσικές περιοχές, τα διάφορα είδη – βιοποικιλότητα – τα νερά, να ανακυκλώσουμε τα απορρίμματα και να προστατέψουμε τους φυσικούς πόρους και τις πρώτες ύλες, να προστατέψουμε το κλίμα, να περιορίσουμε τη σπατάλη ενέργειας και νερού, να βασιστούμε στην εξοικονόμηση της ενέργειας και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (άνεμο, ήλιο, κύματα, βιομάζα, γεωθερμία κα).
Περιβάλλον, οικοσυστήματα, κλίμα, φυσικές περιοχές, βιοποικιλότητα, θα είναι, όλο και περισσότερο, έννοιες και λέξεις κλειδιά που θα μπουν στην καθημερινή μας ζωή αλλά και στην οικονομία, όλο και περισσότερο την επόμενη περίοδο, τα επόμενα χρόνια μιλώντας για τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό.
Περιβαλλοντικές οργανώσεις
Ξέρουμε ή ακούμε για κάποιες περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι περισσότεροι αναγνωρίζουν τον σημαντικό ρόλο που παίζουν ή μπορεί να παίξουν. Αλλά καθένας και κάθε μία από εμάς μπορεί να φτιάξει ή να συμμετάσχει σε μια περιβαλλοντική οργάνωση στο σχολείο του, στη γειτονιά, στο χωριό, στην πόλη, στην Κύπρο, σε όλη την Ευρώπη. Δεν έχει σημασία πόσο μεγάλη είναι, πόσοι/ες συμμετέχουν σε αυτήν αλλά τι κάνει για το περιβάλλον, τι κάνει για να γίνουν τα πράγματα καλύτερα.
Δεν είναι μόνο η ανακύκλωση, οι παραλίες, τα δάση, τα πουλιά, τα ζώα, ο καθαρός αέρας που χρειάζονται τις περιβαλλοντικές οργανώσεις και την υπεύθυνη περιβαλλοντική συμπεριφορά μας, τις υπεύθυνες πολιτικές και πρακτικές για το περιβάλλον. Όλο και περισσότερο, πλέον οι περιβαλλοντικές οργανώσεις μιλάνε και επηρεάζουν το πώς θα χρησιμοποιούμε τους πόρους, την τεχνολογία αλλά και τα λεφτά με τρόπο ώστε να μην καταστρέφουμε την ίδια τη βάση της ζωής μας, τον ανεκτίμητο πλούτο που έχουμε αλλά πολλές φορές τον μετατρέπουμε σε άνθρακα.
Χθες, στην Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης όπου συμμετέχω ως ευρωβουλευτής, είχαμε προσκαλέσει ειδικούς από περιβαλλοντικές οργανώσεις, για να μιλήσουμε μαζί τους, να ακούσουμε τις προτάσεις τους όχι απλώς για το περιβάλλον αλλά για τις προτεραιότητες που πρέπει να έχουν οι χρηματοδοτήσεις που θα δώσει η ΕΕ την περίοδο 2014-2020. Αυτό δεν είναι κάτι που συνέβη χθες, μόνο μια φορά. Είναι κάτι συνηθισμένο πλέον στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προσπαθούμε να ακούμε τους εκπροσώπους φορέων, περιβαλλοντικών οργανώσεων, δήμων, επιστημονικών κι επαγγελματικών οργανώσεων πριν πάρουμε μια απόφαση. Δεν είναι μόνο θέμα δημοκρατίας. Βοηθάει στο να λαμβάνονται πιο σωστές κι αποτελεσματικές αποφάσεις.
Είμαι εισηγητής των Πράσινων για τα θέματα της κοινωνικής συνοχής, μάλιστα υπέβαλα πρόσφατα και υπερψηφίστηκε έκθεση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας κι Αλιείας, οφείλω λοιπόν, να συζητώ με πολλούς φορείς προηγουμένως, μεταξύ άλλων και με περιβαλλοντικές οργανώσεις όχι μόνο στη χώρα μου αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Και βέβαια, αυτή η στάση δεν αφορά μόνο εμένα που έτσι κι αλλιώς, ήμουν μέλος για πολλά χρόνια, ήδη από τα φοιτητικά μου χρόνια, σε περιβαλλοντικές οργανώσεις και ξέρω πόση προσπάθεια χρειάζεται να καταβάλλει μια οργάνωση για να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες και τις αρχές. Αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι κυβερνήσεις, οι Δήμοι, οι επαγγελματικές οργανώσεις χρειάζεται να συζητάνε με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις, όσο μικρές κι αν είναι αυτές. Ο ρόλος τους είναι πολύ σημαντικός σε όλα τα επίπεδα, σε κάθε περιοχή, σε κάθε τόπο αλλά και σε κάθε χώρα και συνολικά στο ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτός ο διάλογος με όλους τους φορείς - αλλά και ιδιαίτερα με τις περιβαλλοντικές οργανώσεις - μπορεί να κάνει τις αποφάσεις μας πιο σοφές, πιο ισορροπημένες.
Περιβάλλον και οικονομία
Επιπλέον, σήμερα σε μια εποχή μεγάλης οικονομικής κρίσης και ανεργίας, το περιβάλλον, η προστασία και η διαχείριση του μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην αναζωογόνηση της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Η προσπάθεια μας χρειάζεται να επικεντρωθεί στην αλλαγή της οικονομία μας και των καθημερινών συνηθειών μας ώστε όχι μόνο να παίρνουμε υπόψη μας το περιβάλλον αλλά να είναι αυτές (δηλαδή η οικονομία και οι συνήθεις μας) που το διατηρούν μακροχρόνια και το εξασφαλίζουν για τις επόμενες γενιές . Όχι μόνο για εμάς και τα παιδιά μας αλλά και για αυτούς που θα ζήσουν 1000, 10.000 ή 100.000 χρόνια μετά από εμάς. Και ο λόγος δεν είναι μόνο περιβαλλοντικός.΄Έχει να κάνει με την οικονομία και την απασχόληση.
Στο Ευρωκοινοβούλιο, πολλές επιστημονικές εκθέσεις, εκθέσεις διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΗΕ ή και τραπεζών, πολλές μελέτες περιβαλλοντικών οργανώσεων, η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιγράφουν τη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων εργασίας, εκατομμυρίων θέσεων εργασίας στην Ευρώπη. Και μάλιστα όχι μόνο στην πράσινη οικονομία, στην οικονομία δηλαδή που στέκει υπεύθυνα απέναντι στο περιβάλλον αλλά διάφορες θέσεις εργασίας, κυρίως για ανθρώπους που έχουν σπουδάσει, έχουν σημαντικές πλέον γνώσεις και δεξιότητες και παρ' όλα αυτά μένουν δυστυχώς άνεργοι για πολλά χρόνια, αναζητούν την τύχη τους μακριά από τον τόπο τους, μια καλύτερη ζωή, μια δουλειά.
Δεν είναι μόνο τα σύγχρονα επαγγέλματα που μπορεί να είναι πιο πράσινα, σκεφτείτε ότι οι πρόγονοι μας σέβονταν περισσότερο από εμάς το περιβάλλον όταν καλλιεργούσαν την γη, όταν ψάρευαν, όταν έχτιζαν τα σπίτια τους, ήταν δηλαδή χωρίς να το ονοματίζουν, πολύ περισσότερο οικολόγοι από εμάς γιατί καταλάβαιναν την αξία να διατηρήσουν το περιβάλλον τους σε καλή κατάσταση για να μπορούν να επιβιώνουν. Μπορούμε να διδαχτούμε, λοιπόν, από αυτούς αλλά και να λάβουμε υπόψη τις σύγχρονες επιστημονικές γνώσεις στη χημεία, τη φυσική, τη βιολογία, τη γεωπονική, τις θαλάσσιες επιστήμες, την τεχνολογία, τις πολιτικές και κοινωνικές επιστήμες, την ιστορία και την αρχαιολογία. Και να γίνουμε πιο υπεύθυνοι απέναντι στο περιβάλλον. Να γίνουμε όλοι μέρος της λύσης. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε λύσεις ΜΟΝΟ από όσους/ες συμμετέχουν σήμερα - λίγους, λίγες ακόμα - σε περιβαλλοντικές οργανώσεις. Μπορούμε να οργανώσουμε και εμείς ή να συμμετέχουμε σε περιβαλλοντικές ομάδες ή παρέες, στο σχολείο, στη γειτονιά μας. Παρέες κι ομάδες που επιλέγουν να κάνουν κάτι δημιουργικό, όσο μικρό κι αν μοιάζει αυτό, για να προστατευθεί το περιβάλλον, το κοινό μας σπίτι. Δεν έχει σημασία πόσο μεγάλο είναι αυτό που κάνουμε, σημασία έχει να κάνουμε όλοι, όλες κάτι για το περιβάλλον. Αυτό από μόνο του είναι πολύ μεγάλο και σημαντικό.
Θέλω κλείνοντας να δώσει συγχαρητήρια σε όλες και όλους εσάς που αναλάβατε πιο ενεργό ρόλο και γίνατε “δημοσιογράφοι για το περιβάλλον”. Αν και είσαστε μικροί στην ηλικία, αναλάβατε έναν πολύ σπουδαίο, ένα μεγάλο ρόλο. Όλες και όλοι εσείς έχετε αναλάβει συνειδητά μια σπουδαία αποστολή, να μιλήσετε με τους μεγαλύτερους, με τους φίλους και τις φίλες, τους γονείς και τους συγγενείς, τους γείτονες και τις γειτόνισσες, όπου κι αν κατοικούν. Να συνεργαστείτε με νέους και νέους που κατοικούν σε όποια γωνιά της Κύπρου, της Ευρώπης, του κόσμου – και το διαδίκτυο βοηθάει πολύ σε αυτό.
Για να φτιάξετε, για να φτιάξουμε όλοι και όλες μαζί, έναν καλύτερο κόσμο. Έναν κόσμο όπου τα παιδιά δεν θα πεθαίνουν γιατί δεν έχουν να φάνε ή γιατί δεν έχουν να πιουν καθαρό νερό, όπου κανένας δεν θα πεθαίνει από δηλητηριασμένο αέρα που αναπνέει ή νερό και τροφή που τρώει, κανένας δεν θα αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα του γιατί κινδυνεύει η απειλείται. Έναν κόσμο που θα είναι γεμάτος από χρώματα, μυρωδιές, γεύσεις, μελωδίες, χαμόγελα, τρυφερό άγγιγμα, γεμάτος αληθινό πλούτο, τις ουσίες της ζωής.
Και αυτό θα είναι ένα σπουδαίο έργο στο οποίο μπορεί να συμμετάσχει ακόμα και ο πιο μικρός σε ηλικία πολίτης, με απλές και καθημερινές πράξεις, μικρότερες ή μεγαλύτερες, αλλά όλες εξίσου σπουδαίες: με το να μην πετάμε τα σκουπίδια στο δρόμο, με την ανακύκλωση, με την υιοθεσία ενός δέντρου, με την φροντίδα μιας γωνιάς ενός μικρού κήπου στο σχολείο ή στη γειτονιά μας, με την προσπάθεια να σεβαστούμε όλους τους κατοίκους αυτού του γαλάζιου και πανέμορφου πλανήτη, με την απαίτηση να μην τρώμε μαζί με την τροφή μας δηλητήρια, με το να κάνουμε τις πόλεις μας πιο ωραίες αλλά και πιο φιλικές στα παιδιά αλλά και τις ηλικιωμένους, με το να σταματήσουμε να σπαταλάμε το νερό, την ενέργεια, με το να προστατεύουμε ένα δάσος που είναι κοντά μας, μια παραλία, τη θάλασσα, με το να νοιαζόμαστε για όλους τους κατοίκους αυτού του όμορφου πλανήτη, όποιο κι αν είναι το χρώμα, η γλώσσα, η καταγωγή του, ακόμα και αν είναι ένας φτερωτός κάτοικος ή κάποιος που έχει ριζώσει βαθιά στη γή ή ταξιδεύει στα πελάγη.
Είμαστε όλοι εμείς, όλοι εσείς που μπορούμε να κάνουμε τη μεγάλη διαφορά.