Συμπέρασμα: Τα λιμάνια μπορεί να βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις τους, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητά τους μέσα από πιο υπεύθυνες σχέσεις με τις τοπικές κοινωνίες.
Εισηγητές ενότητας:
- Αντώνης Μιχαήλ (Γραμματεία ESPO), Πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Θαλάσσιων Λιμένων (ESPO) για τα πράσινα λιμάνια. Βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης από Ευρωπαϊκά λιμάνια (Διαβάστε την εισήγηση)
- Guy Janssens, Λιμάνι της Αμβέρσας (Βέλγιο). Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Gun Rudeberg, Λιμάνι Στοκχόλμης (Σουηδία) Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Rafael Company, Λιμάνι Βαλένθια (Ισπανία). Δείτε τη παρουσίαση εδώ
Αναλυτικά:
Η 1η Ενότητα της ημερίδας άρχισε με εισήγηση του Αντώνη Μιχαήλ (Διαβάστε την εισήγηση), μέλους της Γραμματείας της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Θαλάσσιων Λιμένων -ESPO), σχετικά με τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει από την ίδρυσή της το 1993 η ESPO, της οποίας μέλη είναι λιμενικές αρχές από την ΕΕ αλλά και γειτονικές χώρες. Οι πρωτοβουλίες αυτές είναι:
- τα Πράσινα λιμάνια (Ecoports),
- η Μέθοδος Αυτοδιάγνωσης (SDM) για τον εντοπισμό των περιβαλλοντικών κινδύνων και τον καθορισμό των προτεραιοτήτων για δράση και συμμόρφωση, αλλά και το Σύστημα Περιβαλλοντικής Επιθεώρησης Λιμένων (REPS) και
- ο Πράσινος Οδηγός – Κώδικας Ορθής Πρακτικής (GreenGuide)
Βασικές αρχές της φιλοσοφίας της ESPOείναι η πρόληψη και αυτορρύθμιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η συστηματική προσέγγιση στη διαχείριση του περιβάλλοντος των λιμανιών και η παράλληλη εξυπηρέτηση των συμφερόντων του επιχειρηματικού κόσμου και των τοπικών κοινοτήτων.
Ο εισηγητής παρουσίασε στη συνέχεια τα Πράσινα Λιμάνια (Ecoports-www.ecoports.com).αλλά και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του συνόλου των λιμανιών. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι τα λιμάνια που εφαρμόζουν περιβαλλοντική πολιτική ανέρχονται πλέον στο 91% (αυξήθηκαν κατά 33% από το 2004 μέχρι το 2012) και αυτά που διαθέτουν εξειδικευμένο προσωπικό στο 95% (αύξηση κατά 28%).
Στα περισσότερα δε από αυτά:
- Η εφαρμοζόμενη πολιτική στοχεύει σε βελτίωση των περιβαλλοντικών στάνταρντς πέρα από τα επιβαλλόμενα από τη νομοθεσία (73%)
- Εφαρμόζεται Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (62%)
- Υπάρχει διαδικασία Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης (80%) και έχουν προσδιοριστεί δείκτες παρακολούθησης της περιβαλλοντικής απόδοσης (71%)
- Η εφαρμοζόμενη περιβαλλοντική πολιτική είναι διαθέσιμη στο ευρύ κοινό (85%)
- Εκδίδεται Ετήσια 'Εκθεση Περιβαλλοντικής Απόδοσης (62%)
Ο Αντώνης Μιχαήλ παρουσίασε στη συνέχεια συνοπτικά το Σύστημα Περιβαλλοντικής Επιθεώρησης Λιμένων (REPS) - τον μοναδικό ανεξάρτητο εξειδικευμένο κανονισμό περιβαλλοντικής διαχείρισης - που βασίζεται στη φιλοσοφία και τη δομή των αναγνωρισμένων κανονισμών (πχ. ISO14001) αλλά μπορεί να εφαρμοστεί από τις ίδιες τις λιμενικές αρχές. Ακολούθησε η παρουσίαση του Πράσινου Οδηγού – Κώδικα Περιβαλλοντικής Πρακτικής, ο οποίος βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης –με την ενσωμάτωση καλών πρακτικών από λιμάνια - και αναμένεται να παρουσιαστεί στις αρχές Οκτωβρίου.
Η εισήγηση έκλεισε με την αναφορά στις 5 αρχές δράσης που εφαρμόζει η ESPO, τα πέντε Ε:
- Exemplifying– Αποδεικνύοντας
- Enabling–Εξασφάλιση των συνθηκών που διευκολύνουν τους χρήστες και κάνουν δυνατή μια βελτιωμένη συμπεριφορά
- Encouraging–Παροχή Κινήτρων για πράσινη συμπεριφορά των χρηστών του λιμανιού
- Engaging– Συνεργασία των αρχών με τους χρήστες για ανταλλαγή γνώσεων και δεξιοτήτων
- Enforcing–καθορισμός κανόνων και διασφάλιση της εφαρμογής τους
Οι πέντε αρχές δράσης εφαρμόζονται και στους πέντε τομείς προτεραιότητας: ποιότητα αέρα, εξοικονόμηση ενέργειας και κλιματική αλλαγή, διαχείριση θορύβου, αποβλήτων και νερού.
Ακολούθησε η παρουσίαση των καλών πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης από τρία μεγάλα Ευρωπαϊκά λιμάνια:
- Guy Janssens, Λιμάνι της Αμβέρσας (Βέλγιο). Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Gun Rudeberg, Λιμάνι Στοκχόλμης (Σουηδία) Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Rafael Company, Λιμάνι Βαλένθια (Ισπανία). Δείτε τη παρουσίαση εδώ
Η ενότητα έκλεισε με συζήτηση, που επικεντρώθηκε στις ιδιαιτερότητες των ελληνικών λιμανιών – πολλά μικρά και διάσπαρτα- αλλά και στη θωράκιση των λιμανιών από την κλιματική αλλαγή.