Χρήσιμες εκθέσεις

Παρασκευή, 18 Ιανουαρίου 2019 00:00

Brexit: απόλυτη κρίση στη Βρετανία προκαλεί η αποχώρηση της από την ΕΕ

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ εκφράζουμε την λύπη μας για την τραγική κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί η Βρετανική κοινωνία και η μεγάλη αυτή χώρα εξαιτίας του Brexit. Στην Βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων οι βουλευτές απέρριψαν με μεγάλη πλειοψηφία – κατά 432, υπέρ 202 – την Συμφωνία Αποχώρησης και Πολιτικής Διακήρυξης την οποία είχε διαπραγματευτεί η Τερέζα Μέι για την έξοδο της χώρας από την ΕΕ. Η απόφαση είναι εξευτελιστική για την Βρετανίδα πρωθυπουργό, μια και παρόμοιο καταποντισμό δεν έχει υποστεί ποτέ μέχρι σήμερα πρωθυπουργός. Στο αποτέλεσμα συνεισέφεραν διαφορετικοί παράγοντες και συχνά ιδιοτελείς πολιτικές επιλογές, μετατρέποντας σε κεντρικό θέμα όχι το τι θα γίνει με τη χώρα, αλλά το τι θα γίνει με την Βρετανίδα πρωθυπουργό, αν θα υποστηριχθεί ή εκδιωχθεί. Προς το παρόν φαίνεται να μην είναι κεντρικό πολιτικό θέμα το που οδηγείται η χώρα, αλλά να κυριαρχούν άλλα δευτερεύοντα, ως προς αυτό, ζητήματα (πώς θα εξαναγκαστεί η Μέι σε παραίτηση, πώς θα προκηρυχθούν εκλογές κα).

Φυσικά το πιο κρίσιμο θέμα τόσο για την Βρετανική κοινωνία και τους πολίτες άλλων καταγωγών που ζουν, εργάζονται ή σπουδάζουν εκεί αλλά και για την υπόλοιπη Ευρώπη είναι το πώς θα γίνει η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ και ο περιορισμός– όσο αυτό είναι δυνατόν – των επιπτώσεων που θα προκύψουν για τη ζωή των πολιτών, ποιο θα είναι το μέλλον αυτής της χώρας αλλά και πώς θα διασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία πολιτών από και προς την Βρετανία.

Ο επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για το Brexit Michel Barnier αλλά κι άλλοι αξιωματούχοι της ΕΕ επανέλαβαν ότι «η Συμφωνία Αποχώρησης είναι ο καλύτερος και ο μόνος εφικτός συμβιβασμός με βάση τις απαιτήσεις που έθεσε στο τραπέζι η βρετανική κυβέρνηση». Ο Frans Timmermans εκ μέρους της Επιτροπής επισήμανε ότι «η ΕΕ δε θα αποδεχθεί την αμφισβήτηση συμφωνηθέντων κατευθυντήριων γραμμών, συμπεριλαμβανομένης της ειρηνευτικής διαδικασίας και των συνόρων στην Ιρλανδία ή των δικαιωμάτων των πολιτών». Ο συντονιστής του Ευρωκοινοβουλίου στις διαπραγματεύσεις για το Brexit, Guy Verhofstadt κάλεσε «σε διακομματικό διάλογο τους Βρετανούς πολιτικούς ώστε να χτίσουν μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία ικανή να ξεπεράσει το αδιέξοδο και ίσως να επανεξετάσεις τις «κόκκινες γραμμές» του Ηνωμένου Βασιλείου».

Η Βρετανική κυβέρνηση και το κοινοβούλιο θα πρέπει τώρα να ενημερώσουν την ΕΕ με ποιο τρόπο θα φτάσουν σε Συμφωνία και τι είδους σχέση επιθυμούν να έχουν με την ΕΕ. Όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στο ότι η Βρετανία αντί να ανακτήσει την δυνατότητα να αποφασίζει μόνη της («θέλουμε τη χώρα μας πίσω») – όπως ισχυρίζονταν οι φανατικοί του Brexit – οδεύει προς μια μεγάλη καταστροφή, κυριαρχεί βαθύς διχασμός στην κοινωνία, υπάρχει κίνδυνος αποχώρησης τμημάτων της (πχ Σκωτία, θέματα με την Β. Ιρλανδία) και αποδεικνύεται – και εκ του αποτελέσματος – ότι όσοι παρέσυραν την κοινωνία στο Brexit όχι μόνο δεν ήξεραν τι σημαίνει αυτό και αδιαφορούσαν για τις συνέπειες, αλλά και συνειδητά ψεύδονταν για πολλά θέματα.

Η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα έχει φυσικά συνέπειες, όχι μόνο οικονομικές, για την ΕΕ και τις υπόλοιπες χώρες, σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θα είναι τόσο δραματικές όσο στην ίδια τη Βρετανία. Η Melania Ciot εκ μέρους της ρουμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ δήλωσε ότι «η ΕΕ εντείνει τις προετοιμασίες και τη δημιουργία σχεδίου έκτακτης ανάγκης». Η κοινή στάση των 27 ίσως δείχνει ότι παρά τις τεράστιες διαφορές που υπάρχουν σήμερα και μέσα στην ΕΕ, είναι κατανοητό ότι η διάλυση της ΕΕ θα ήταν καταστροφική για τις 27 κοινωνίες. Οι εθνικιστές και λαϊκιστές κατάφεραν, όμως, να καταστρέψουν μια μεγάλη χώρα, όπως η Βρετανία. Το άτακτο Brexit είναι όλο και πιο κοντά. Οι πολιτικοί της Βρετανίας αποδείχθηκαν πολύ κατώτεροι των περιστάσεων.

Καμία εναλλακτική πρόταση δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Μια εναλλακτική – την οποία όμως εκτός των κινήσεων πολιτών και των Πράσινων καμία άλλη πολιτική δύναμη δεν θέτει προς το παρόν στην πολιτική συζήτηση, παρά τις τεράστιες κινητοποιήσεις με αυτό το αίτημα – θα ήταν να κληθούν οι πολίτες τώρα που είναι φανερές οι συνέπειες τις εξόδου να απαντήσουν μέσα από ένα νέο δημοψήφισμα στο ερώτημα αν θέλουν να βγει η Βρετανία από την ΕΕ αποδεχόμενοι τις επιπτώσεις και το κόστος που έχει αυτή ή να παραμείνει. Το θέμα έθεσε η επικεφαλής της κυβέρνησης της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον που ζήτησε από την πρωθυπουργό της Βρετανίας «να διακόψει τη διαδικασία του Brexit προκειμένου να διεξαχθεί νέο δημοψήφισμα». Μια τέτοια επιλογή, όμως, θα απαιτούσε πολιτικούς που θέτουν το συμφέρον της κοινωνίας πάνω από το στενό κομματικό ή ιδιοτελές συμφέρον. Υπάρχουν σήμερα στη Βρετανία;

Tagged under

Παρασκευή, 18 Ιανουαρίου 2019 00:00

«Μακεδονικό»: Ψυχραιμία κι επίλυση ενός προβλήματος που μας έχει ταλανίσει για πολλά χρόνια

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ δεν έχουμε εκπλαγεί από την μικροκομματική διαχείριση του «Μακεδονικού», ενός θέματος που έχει ρίζες πίσω στον 19^ο αιώνα, όταν γίνονταν προσπάθεια συγκρότησης κρατών στη βάση εθνικών μύθων και καθαρότητας. Είναι ένα θέμα που κυριάρχησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 με πολλά στοιχεία ανορθολογικότητας και εθνικιστικών υπερβολών και στην δική μας χώρα και στην γειτονική. Γρήγορα περιθωριακές ομάδες και πολιτικοί αντιλήφθηκαν ότι μπορούσαν να κερδοσκοπήσουν εκλογικά εκμεταλλευόμενοι το θυμικό των πολιτών και την απουσία μιας σοβαρής, ψύχραιμης και τεκμηριωμένης πολιτικής συζήτησης.

Μια αντιπαράθεση με …ιστορία

Το «Μακεδονικό» έπρεπε να έχει λυθεί ήδη στις αρχές της δεκαετίας του ’90, πριν οι κοινωνίες μπολιαστούν με εθνικιστικές υπερβολές που δεν διευκολύνουν την υιοθέτηση μιας έντιμης και ισορροπημένης συμβιβαστικής λύσης. Ένας συμβιβασμός δεν είναι ποτέ τέλειος. Πρέπει να αντιλαμβανόμαστε, όμως, ότι είναι η μόνη δυνατότητα επίλυσης τόσο πολύπλοκων θεμάτων, όπως η ονομασία μιας χώρας που μοιράζεται μέρος μιας γεωγραφικής περιοχής χωρίς με το όνομά της και τον εθνικό της μύθο να διεκδικεί μοναδικότητα στον γεωγραφικό και ιστορικό χώρο. Ένας έντιμος συμβιβασμός σε αυτό το θέμα δεν πρέπει ν’ αφήνει κάποια από τις κοινωνίες με την αίσθηση της ήττας και της ταπείνωσης, γιατί σε αντίθετη περίπτωση - αν δεν είναι ισορροπημένος δηλαδή - δεν θα είναι σταθεροποιητικός μακροχρόνια.

Η Συμφωνία για την εξεύρεση μια συμβιβαστικής λύσης για το όνομα της γειτονικής χώρας είναι στα (λίγα) θετικά της διακυβέρνησης Τσίπρα (με την καθοριστική όμως υποστήριξη των Ευρωπαίων και των Αμερικανών). Αλλά αυτό δεν θα ήταν εφικτό αν ο Ζάεφ δεν άλλαζε τους συσχετισμούς. Δυστυχώς, η Ελλάδα έκανε αργά στροφή στον ρεαλισμό, όταν κυριαρχούσε πλέον ο Γκρουέφσκι. Είχε χάσει την ευκαιρία για μια ισορροπημένη λύση που προσέφερε το Πακέτο Πινέιρο στις αρχές της δεκαετίας του ‘90. Ευτυχώς που ένας πολιτικός όπως ο Ζάεφ κατάφερε μέσα σε λίγο χρόνο να ανατρέψει μια κατάσταση που έμοιαζε μη αναστρέψιμη, αξιοποιώντας το χαρτί της ευρωπαϊκής κι ευρωατλαντικής προοπτικής της χώρας του, ακριβώς αυτό που μια χούφτα άνθρωποι είχαν υποστηρίξει ξεκάθαρα και στην Ελλάδα, έστω κι αν πολλοί τους επιτέθηκαν. Αν οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ήμασταν στην ελληνική Βουλή, θα ψηφίζαμε έστω και με μια κριτική προσέγγιση, την συμφωνία, χωρίς αυτό να υπονοούσε ή να έδινε ψήφο εμπιστοσύνης στην σημερινή κυβέρνηση. Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ είναι μια πολιτική δύναμη που μπορεί να προωθεί πολιτικές και να τοποθετείται με γνώμονα το συμφέρον της κοινωνίας και της χώρας, να συμβάλλει στην επίλυση προβλημάτων έχοντας μια στρατηγική αυτόνομης πολιτικής πορείας, όχι συνιστώσας σε κάποιο κόμμα.

Οι ευθύνες της αντιπολίτευσης για ανιστόρητες θέσεις

Η στάση της αντιπολίτευσης είναι ακατανόητη, ιδιαίτερα όταν έχει διαχειριστεί στο παρελθόν πλευρές της υπόθεσης και δεν κατάφερε να πετύχει κάτι καλύτερο. Η γλώσσα της γειτονικής χώρας είναι επίσημη, δημόσια καταγεγραμμένη στον ΟΗΕ ήδη από το 1945. Είναι σημαντικό ότι στην συμφωνία διευκρινίζετε ότι έχει σλαβικές ρίζες. Το Ελληνικό κράτος έχει, όμως, εκδώσει σχετικό βιβλίο στα μέσα της δεκαετίας του 1920 για να διδάσκεται στα σχολεία, ενώ σημαντικοί λογοτέχνες όπως η Πηνελόπη Δέλτα και ο Στρατής Μυριβήλης, ακόμα και ο Μακεδονομάχος Παύλος Μελάς αναφέρονται σε μια …γλώσσα «που μιλούσαν οι ντόπιοι». Πώς είναι δυνατόν να αναφέρεται η αντιπολίτευση στο θέμα ισχυριζόμενη ότι «παραχωρήθηκε η Μακεδονική γλώσσα», όταν οι αρχαίοι Μακεδόνες δεν μιλούσαν φυσικά μια τέτοια γλώσσα;

Οι ευθύνες της κυβέρνησης για διαχείριση με μικρότητα ενός μεγάλου θέματος

Όμως και η διαχείριση της υπόθεσης από τον πρωθυπουργό Α. Τσίπρα είχε το στοιχείο της μικροκομματικής τακτικής. Αντί να επιδιώξει μια ευρεία συμμαχία που θα στήριζε στο κοινοβούλιο και στην κοινωνία την συμβιβαστική λύση, για την οποία δεν είχαν στο ελάχιστο προετοιμαστεί οι πολίτες, διαχειρίστηκε το θέμα με τρόπο ώστε να προκαλέσει διχασμό στην αντιπολίτευση και βαθιά πόλωση. Θα μπορούσε να καλέσει τα δημοκρατικά κόμματα και να διαμορφώσει μια ευρεία συμμαχία ώστε να ενημερωθεί σωστά και η κοινωνία. Να προσκαλέσει σε ουσιαστικό διάλογο, χωρίς επιθετικές κορώνες, φορείς και κόμματα ώστε να αναλυθούν τα θέματα αλλά και τα αντιμετωπιστούν τα στερεότυπα κάθε πλευράς. Υπάρχουν τόσα άλλα θέματα στα οποία υπάρχει πολιτική αντιπαράθεση, δεν υπήρχε λόγος σε ένα τόσο δύσκολο θέμα να ανοίξει ο πρωθυπουργός μέτωπο αντιπαράθεσης. Στο ζήτημα αυτό έπρεπε να εξασφαλίσει ευρύτατη πολιτική και κοινωνική υποστήριξη. Ενώ η πρωτοβουλία επίλυσης ήταν σωστή, η κυβέρνηση την διαχειρίστηκε με μικρο-κομματική αντίληψη. Οι τακτικισμοί αυτοί δεν συγκροτούν μια διαφορετική πολιτική, δυστυχώς επαναλαμβάνονται και σε άλλα θέματα. Αυτοί οι τακτικισμοί είναι που μετέτρεψαν έναν ψεκασμένο (Καμμένος) σε "πολιτικό αρχηγό" που μπορούσε να καθορίζει πολιτικές εξελίξεις.

Είναι δίκαιη η συμβιβαστική λύση για την δική μας πλευρά;

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ θεωρούμε ότι όπως και κάθε συμβιβασμός, έτσι και η Συμφωνία των Πρεσπών και οι τροπολογίες στο Σύνταγμα της γειτονικής χώρας, αποτελούν μια σχετικά ικανοποιητική βάση επίλυσης μιας μακροχρόνιας και συναισθηματικά φορτισμένης αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο κοινωνιών. Η αλλαγή του ονόματος - όσο κι αν την θεωρούμε σήμερα «δεδομένη» - σε Βόρεια Μακεδονία και οι υιοθέτηση από μια μεγάλη πλειοψηφία 81 βουλευτών των αλλαγών άρθρων του Συντάγματος που περιορίζουν δραστικά θέματα «αρχαιοποίησης» κι εκμετάλλευσης της ιστορίας αλλά κι αλυτρωτισμού, δεν ήταν εφικτό να συμβούν μερικά χρόνια πριν.

Θεωρούμε σημαντικό ότι ο Ζάεφ κατάφερε να διαλύσει στην πραγματικότητα το πανίσχυρο κάποτε - χάρη και στους δικούς μας ...εθνικιστές - VMRO, το εθνικιστικό κόμμα που απέδειξε ότι ο εθνικισμός είναι ένα καλό εργαλείο πλουτισμού ορισμένων. Θυμίζουμε ότι ο πρώην αρχηγός του κατηγορείται ότι πήρε μίζες από όλη αυτή την γελοιότητα με τα αγάλματα του Μεγαλέξανδρου. Όμως, αυτός ο πολιτικός που αξιοποίησε στο έπακρο τα λάθη μας και τα εθνικιστικά συνθήματα («η Μακεδονία είναι μία και Ελληνική»), είχε μια πολύ σκληρή εθνικιστική στάση, όπως γνωρίζουν καλά και οι έλληνες πολιτικοί που βρέθηκαν απέναντί του, και δεν έκανε ούτε βήμα πίσω, ακόμα και όταν του ασκήθηκαν έντονες πιέσεις από τον διεθνή παράγοντα.

Το μπαλάκι είναι τώρα στην ελληνική πλευρά. Κινδυνεύουμε, όμως, με ένα βαθύ διχασμό με όρους πολεμικής αντιπαράθεσης, όταν έχουμε φτάσαμε κοντά σε μια σχετικά ισορροπημένη συμφωνία. Θα μπορούσε να είναι καλύτερη η συμφωνία των Πρεσπών; Πιθανόν, αν είχαμε αποδεχθεί το Πακέτο Πινέιρο το 1992 πριν συμβούν όσα συνέβησαν από τότε, πριν ξεκινήσει η εθνικιστική υστερία στην γειτονική χώρα. Αλλά τότε, σύσσωμο το πολιτικό σύστημα στη χώρα μας αδυνατούσε να δει ποιο ήταν το πραγματικό συμφέρον της χώρας μας, και παρασύρονταν σε μια εθνικιστική υστερία που αδυνατούσε να κατανοήσει οποιοσδήποτε νοήμων άνθρωπος.

Πώς είναι δυνατόν 25 και χρόνια μετά, να επανέρχονται πολιτικές δυνάμεις στην ισοπεδωτική και ζημιογόνα για τη χώρα άρνηση μιας συμβιβαστικής λύσης;

Θα μπορούσε η λύση να είναι καλύτερη αν είχαν αξιοποιηθεί ευρωπαϊκά κείμενα και πολιτικές, όπως αυτά που έχουν αναδειχθεί μέσα από εκθέσεις του Ευρωκοινοβουλίου, όπως για παράδειγμα η “Έκθεση προόδου του 2012 για την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας” του Βρετανού Σοσιαλδημοκράτη Ρίτσαρντ Χιούιτ που είχε υπερψηφίσει από το Ευρωκοινοβούλιο το 2013.

Θα μπορούσε να υπάρχει καλύτερη συμφωνία στο θέμα του ονόματος, όπως πχ το Νέα Μακεδονία, ή η γλώσσα να ονομάζονταν «Macedonski”, αντί «Macedonian”.

Οι καλόπιστοι ή κακόπιστοι επικριτές της Συμφωνίας των Πρεσπών θα πρέπει, όμως, να σκέφτονται πάντα ότι μόλις λίγα χρόνια πριν έμοιαζε απίθανο να υπάρξει οποιαδήποτε συμβιβαστική συμφωνία που θα διασφάλιζε ότι το όνομα της γειτονικής χώρας δεν θα δημιουργούσε σύγχυση σε σχέση με την δική μας Μακεδονία.

Με το βλέμμα στραμμένο όχι προς το παρελθόν αλλά προς το μέλλον

Το πιο καθοριστικό ήταν και είναι η συμβιβαστική λύση για την ονομασία να συνδυαστεί με μια μακροχρόνια πολιτική καλής γειτονίας, που θα βοηθήσει την γειτονική χώρα να στραφεί στο μέλλον, αντί να προσπαθεί να συγκροτήσει την ταυτότητά της στη βάση μιας “αρχαιοποίησης” που δεν έχει ιστορική βάση. Και που θα την κάνει καλό εταίρο μας σε μια περιοχή όπου υπάρχει σκληρός ανταγωνισμός μεταξύ μεγάλων διεθνών παιχτών όπως είναι η Ρωσία και οι ΗΠΑ.

Όσοι ισχυρίζονται ότι μπορούμε ως χώρα να απορρίψουμε την Συμφωνία των Πρεσπών και να διαπραγματευτούμε στο μέλλον μια καλύτερη, κρύβονται πίσω από το δάκτυλό τους. Αν τώρα δεν “περάσει” η Συμφωνία κατά την ψηφοφορία στην ελληνική Βουλή, δεν θα υπάρξει καλύτερη λύση στο μέλλον. Και η γειτονική χώρα θα ονομαστεί οριστικά σκέτο «Μακεδονία», ενώ αλυτρωτικές κι εθνικιστικές πολιτικές θα επιστρέψουν πολύ πιο δυνατές. Η χώρα μας θα απομονωθεί πλήρως. Θα έχουμε αυτοκτονήσει χωρίς να το καταλάβουμε. Ο κίνδυνος δεν αφορά μόνο το όνομα της γειτονικής χώρας, αλλά το μέλλον μιας χώρας που θα είναι τότε «εχθρός» και όχι εταίρος στα σύνορά μας.

Η συμβιβαστική λύση θα έπρεπε να έχει μεγάλη κοινωνική και πολιτική υποστήριξη. Η ακραία επιχειρηματολογία είτε από την πλευρά της ΠΓΔΜ είτε από την δική μας πλευρά δεν έγινε αποδεκτή ποτέ σε διεθνές επίπεδο. Χαρακτηριστικά είναι τα αποτελέσματα σχετικών ψηφοφοριών στο Ευρωκοινοβούλιο. Η ‘Έκθεση του Βρετανού Σοσιαλδημοκράτη Ρίτσαρντ Χιούιτ “Έκθεση προόδου του 2012 για την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας”, για παράδειγμα, είχε υιοθετηθεί με 505 υπέρ, 61 κατά, ενώ υπήρξαν και 14 λευκά. Ο μόνος Έλληνας ευρωβουλευτής που την είχε ψηφίσει, έστω με μερικές επιφυλάξεις, ήταν ο Νίκος Χρυσόγελος, συμπρόεδρος σήμερα των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ.

Με την προϋπόθεση ότι έχουμε ως Ελλάδα μια δυναμική συμμετοχή και ενεργό ρόλο, τα Βαλκάνια θα μπορούσαν να μετατραπούν από πεδίο αντιπαράθεσης σε χώρο πρότυπο συνεργασίας και καλής γειτονίας. Απουσιάζει προς το παρόν μια τέτοια δύναμη στα Βαλκάνια που θα αλλάξει το παιχνίδι. Θέλουμε και μπορούμε ως κοινωνία να παίξουμε αυτόν τον ρόλο για λόγους ειρήνης, καλής γειτονίας, οικονομικής προοπτικής και βιωσιμότητας, με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον;

Tagged under

Κυριακή, 30 Δεκεμβρίου 2018 00:00

Μπορεί η έκρηξη ενός ηφαιστείου να επηρεάσει την εξέλιξη της τέχνης;

Η έκρηξη ενός ηφαιστείου μπορεί να επηρέασε την εξέλιξη της τέχνης, ιδιαίτερα της ζωγραφικής και της ποίησης;

“H Κραυγή” (The Scream, στα Νορβηγικά “Skrik”, στα Γερμανικά “Der Schrei der Natur” - Η Κραυγή της Φύσης”) είναι ένα πολύ γνωστό έργο ζωγραφικής του Νορβηγού εξπρεσιονιστή ζωγράφου Edvard Munch (1893).

Ο καλλιτέχνης απεικονίζει ένα εμβληματικό πρόσωπο με μεγάλη αγωνία και εκφραστικότητα, που θεωρείται ότι συμβολίζει την αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου. Όμως ο πίνακας έχει ως φόντο ένα κατακόκκινο -πορτοκαλί ηλιοβασίλεμα, κάτι που δεν δικαιολογείται από τα χρώματα που έχει ο ουρανός στην Νορβηγία. Το έργο αυτό είναι μέρος μιας συνολικότερης εργασίας του ζωγράφου με τίτλο "The Frieze of Life," που συνδέεται με προσωπικές εμπειρίες του Ε. Munch που επηρέασαν τον καλλιτέχνη, όπως ο θάνατος της μητέρας του το 1868 και της αδελφής του το 1877. Τα έργα αυτά δημιουργήθηκαν στην δεκαετία του 1890, αλλά μερικά αυτά ξεκίνησαν προηγούμενες δεκαετίες, όπως για παράδειγμα πιστεύεται για την “Κραυγή”.

Ο Edvard Munch είχε δηλώσει ότι εμπνεύστηκε αυτό το έργο κατά την διάρκεια ενός περιπάτου με φίλους του όταν είδε αυτά τα χρώματα του ουρανού κι αισθάνθηκε μια «άπειρη κραυγή περνώντας μέσα από τη φύση». Οι μελετητές έχουν εντοπίσει το σημείο της βόλτας σε ένα φιόρδ με θέα στο Όσλο και έχουν προτείνει διάφορες εξηγήσεις για τον αφύσικο - για την περιοχή - ουρανό.

Περίπου την ίδια εποχή, ένας Βρετανός καλλιτέχνης, ο William Ashcroft παρήγαγε μετά το 1883 πάρα πολλά σχέδια με εντυπωσιακά κόκκινα ηλιοβασιλέματα γύρω από την Chelsea στην Αγγλία, απεικονίζοντας τον ουρανό που έβλεπε να φλέγεται.

Ορισμένες επιστημονικές δημοσιεύσεις αποδίδουν τα έντονα αυτά χρώματα στη ζωγραφική στην επίδραση που είχε η έκρηξη το 1883 του ηφαιστείου Κρακατούα στον ουρανό του μισού σχεδόν πλανήτη. Εκείνη η έκρηξη ευθύνεται για 38-40000 θανάτους στην Ινδονησία και μεγάλες καταστροφές σε κατοικίες, λιμάνια και εγκαταστάσεις, Είχε, όμως, όπως φαίνεται, κι άλλες επιπτώσεις, λιγότερο ορατές και μάλλον θετικές. Επηρέασε την τέχνη.

Η έκρηξη του ηφαιστείου απελευθέρωσε στην ατμόσφαιρα τεράστιες ποσότητες ηφαιστειακής τέφρας που σκοτείνιασε τον ουρανό σε μια τεράστια έκταση, για αρκετούς μήνες, από τον Αύγουστο 1883 μέχρι τον Φεβρουάριο 1884. Η τέφρα “δημιούργησε” εντυπωσιακά σκηνικά, ηλιοβασιλέματα με βαθύ ζωηρό κόκκινο, σε όλο τον κόσμο για πολλούς μήνες. Ήταν σαν να είχε πάρει ξαφνικά φωτιά ο ουρανός. Μάλιστα σε ορισμένες περιοχές των ΗΠΑ (ιδιαίτερα στην Νέα Υόρκη) η πυροσβεστική δέχτηκε κλήσεις από πολίτες που πίστεψαν ότι κάπου είχαν ξεσπάσει πυρκαγιές. Η τέφρα από την έκρηξη του ηφαιστείου δημιούργησε επίσης γύρω από τον ήλιο ένα “δαχτυλίδι”, που ονομάστηκε το “Δαχτυλίδι του Επισκόπου” (Bishop's Ring ), ενώ στο λυκόφως έδινε ένα ηφαιστειογενές μoβ χρώμα.

Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν ακόμα φωτογραφικές μηχανές που θα μπορούσαν να αποτυπώσουν σε φιλμ αυτά τα έντονα χρώματα. Φαίνεται όμως ότι αυτό επηρέασε την ζωγραφική, Ιδιαίτερα το ρεύμα των εξπρεσιονιστών.

Σε μια επιστημονική δημοσίευση το 2004, ο Donald Olson, καθηγητής φυσικής κι αστρονομίας στο Texas State University, και οι συνάδελφοι του, αναφέρουν ότι “Για αρκετά χρόνια μετά την έκρηξη, διαπιστώνονται αναφορές ότι το φεγγάρι φαίνονταν μπλε και μερικές φορές πράσινο. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι μερικά από τα σύννεφα τέφρας αποτελούνταν από σωματίδια με διάσταση περίπου 1 μm - μέγεθος που επιτρέπει να διαχέεται έντονα το κόκκινο φως, κι επιτρέπει ταυτόχρονα να περάσουν κι άλλα χρώματα. Έτσι το φεγγάρι μέσα από τα σύννεφα αναδύονταν με μπλε, και μερικές φορές με πράσινο χρώμα”. Πρότεινε μάλιστα την ιδέα ότι μέσα από παρόμοια έργα ζωγραφικής όπως αυτό του Ε. Munch, απεικονίζονταν ο ουρανός πάνω από την Νορβηγία μήνες μετά την έκρηξη.

Όμως η έκρηξη του ηφαιστείου φαίνεται ότι επηρέασε όχι μόνο τη ζωγραφική αλλά και την ποίηση. Σε διάφορες επιστημονικές καταγραφές της εποχής αναφέρονται πληροφορίες όχι μόνο για την μεγάλη καταστροφή και τους χιλιάδες ανθρώπους που βρήκαν τραγικό θάνατο από την έκρηξη και το τσουνάμι που ακολούθησε, αλλά και για την πορεία που ακολούθησε το σύννεφο τέφρας που ελευθερώθηκε από το ηφαίστειο. Ήδη από τον Αύγουστο 1883 τεράστιες ποσότητες τέφρας ελευθερώνονταν από το ηφαίστειο στην ατμόσφαιρα. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, το σύννεφο στην στρατόσφαιρα μετακινήθηκε από τους τροπικούς προς τους πόλους. Προς τα τέλη Οκτωβρίου 1883 ο περισσότερος κόσμος, μεταξύ άλλων η Βρετανία, έβλεπαν λυρικά ηλιοβασιλέματα, τα οποία προκαλούσαν τα χρώματα που δημιουργούσε η ηφαιστειακή τέφρα. “Όλο τον Νοέμβριο και Δεκέμβριο του 1883 ο ουρανός φλέγονταν από χρώματα κόκκινα της magenta, πράσινα, μπλε, πορτοκαλί, χρώματα διαφορετικά από αυτά του ηλιοβασιλέματος”, έγραφε ο ποιητής Hopkins, σε μια αναλυτική έκθεσή του 2000 λέξεων που τμήμα της δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, τον Ιανουάριο 1884. Αν και ο Hopkings δεν γνώριζε τότε ποια ήταν η αιτία αυτών των αλλαγών στον ουρανό, καταγράφει σε ένα ιδιαίτερο ρεπορτάζ αλλά δίνοντας του μορφή ραψωδίας, αυτά που βλέπει:

“Above the green in turn appeared a red glow, broader and burlier in make; it was softly brindled, and in the ribs or bars the colour was rosier, in the channels where the blue of the sky shone through it was a mallow colour. Above this was a vague lilac. The red was first noticed 45º above the horizon, and spokes or beams could be seen in it, compared by one beholder to a man’s open hand. By 4.45 the red had driven out the green, and, fusing with the remains of the orange, reached the horizon. By that time the east, which had a rose tinge, became of a duller red, compared to sand; according to my observation, the ground of the sky in the east was green or else tawny, and the crimson only in the clouds. A great sheet of heavy dark cloud, with a reefed or puckered make, drew off the west in the course of the pageant: the edge of this and the smaller pellets of cloud that filed across the bright field of the sundown caught a livid green. At 5 the red in the west was fainter, at 5.20 it became notably rosier and livelier; but it was never of a pure rose. A faint dusky blush was left as late as 5.30, or later. While these changes were going on in the sky, the landscape of Ribblesdale glowed with a frowning brown. (from G. M. Hopkins, “The Remarkable Sunsets”, Nature 29 (3 January 1884), pp. 222-23)

Κι άλλοι ποιητές (Algernon Swinburne, Robert Bridges, Alfred Tennyson) επηρεάστηκαν από τις ασυνήθιστες εικόνες του ουρανού που φλέγονταν εκείνη την εποχή, μετά την έκρηξη του ηφαιστείου, αλλά το έργο του ποιητή Hopking αναγνωρίζεται ως το πιο ολοκληρωμένο και ποιοτικό για το θέαμα αυτό.

Tagged under

Κυριακή, 30 Δεκεμβρίου 2018 00:00

Η ομιλία μου στο Ευρωκοινοβούλιο για την αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής ιδέας, με αφορμή την απονομή του European Citizen's Prize

Η ομιλία του προέδρου της ΔΕ του ΑΝΕΜΟΥ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ Νίκου Χρυσόγελου κατά την τελετή απονομής του βραβείου European Citizen’s Prize στο Ευρωκοινοβούλιο, στις 9 Οκτωβρίου 2018. Είναι η 4η διάκριση που λαμβάνει ο ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ για το έργο του.

Είναι μεγάλη τιμή που ο ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ επιλέχθηκε για το European Citizen’s Prize.

To european project στην πραγματικότητα γεννήθηκε την ημέρα που τερματίστηκε ο 2ος Παγκόσμιος Πόλεμος, 8 Μαΐου 1945. Πρέπει να θυμόμαστε τις εικόνες ανθρώπων που επέζησαν μέσα στα ερείπια αλλά και είχαν το κουράγιο να χορέψουν με πάθος το τέλος του καταστροφικού αυτού πολέμου. Κάποιοι ονειρεύτηκαν το τέλος της εποχής των πολέμων και την δημιουργία μιας Ευρώπης της ειρήνης.

73 χρόνια μετά πολλοί έχουν ξεχάσει τη φρίκη των πολέμων ή έχουν απογοητευτεί από την σημερινή Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κοινό μας σπίτι, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, θέλει πραγματικά ανακαίνιση. Δεν αρκεί το επιχείρημα ότι η ΕΕ συμβάλλει στην απουσία πολέμου, πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να αναζωογονηθεί το european project: μεγαλύτερη ενοποίηση, αλληλοκατανόηση – αλληλοσεβασμός, κοινωνική συνοχή, κανένας μόνος- πίσω, οικονομία πιο υπεύθυνη, πράσινη, βιώσιμη, περισσότερες ευκαιρίες για τους νέους, ευνοϊκές συνθήκες για υγιή γήρανση, αναζωογόνηση του κοινωνικού μοντέλου, προστασία του κλίματος και του πλανήτη.

Εμείς, ο Άνεμος Ανανέωσης έχουμε επιλέξει να είμαστε μέρος των αλλαγών που θέλουμε να δούμε να πραγματοποιούνται. Γιαυτό οι δράσεις και οι δραστηριότητες μας στοχεύουν στην αναζωογόνηση του κοινωνικού μοντέλου μέσα από καινοτομίες που επιδιώκουμε, στην στροφή της οικονομίας σε κυκλική / πράσινη κατεύθυνση, στην μετατροπή προβλημάτων σε ευκαιρία για λύσεις, στην αλληλο-γνωριμία και την συνεργασία, στον διάλογο και στην ενσωμάτωση της κοινωνικής και περιβαλλοντικής διάστασης στην οικονομία.

Η Ευρώπη αλλά και κάθε κοινωνία έχει βιώσει την προσφυγιά σε διαφορετικές φάσεις. Το πρόβλημα στις ευρωπαϊκές κοινωνίες δεν είναι ο μεγάλος αριθμός προσφύγων αλλά ο φόβος μπροστά στο διαφορετικό. Απουσιάζει συχνά η καινοτομία που μπορεί να βοηθήσει στην ένταξη, στην μετατροπή αυτής της πρόκλησης σε ευκαιρία, προς όφελος των κοινωνιών αυτών, για βιώσιμη ευημερία όλων. Αναπτύξαμε ένα τέτοιο κέντρο ολοκληρωμένης υποστήριξης και προετοιμασίας για ένταξη 600 προσφύγων σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία, ένα μοντέλο ενδυνάμωσης μέσα από την κοινότητα, πρόσφυγες από 22 εθνότητες που μιλούσαν 14 διαφορετικές γλώσσες και διαλέκτους ένιωσαν ότι είναι μέλη της ίδιας κοινότητας, της κοινότητας του WELCOMMON (WELCOME in Common).

Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να επιτευχθεί με αυτοματισμό, δεν είναι αυτονόητο αφού υπάρχουν βιώματα (οι περισσότεροι πρόσφυγες προέρχονται από χώρες και κοινωνίες όπου δεν είναι σεβαστή η διαφορετικότητα, η δημοκρατία, η ελευθερία, η ανοχή), στερεότυπα, ιστορικές ή θρησκευτικές αντιπαλότητες, ανισότητα και ρόλοι με βάση το φύλο και την σεξουαλικότητα. Κι όμως, γιορτάσαμε όλοι και όλες μαζί με κάθε ευκαιρία, οργανώσαμε μαθήματα γλώσσας αλλά και επισκέψεις σε μουσεία και γκαλερί, μιλήσαμε για τέχνη αλλά και είδαμε πολύ κινηματογράφο, ζωγραφίσαμε, τραγουδήσαμε, ανεβάσαμε θέατρο.

Δεν καταφέραμε να διατηρήσουμε αυτό το μοντέλο γιατί δεν υπήρχαν πόροι για τέτοιες καινοτόμες δράσεις ούτε σε ευρωπαϊκό ούτε σε εθνικό επίπεδο, αν και το παράδειγμα μας θεωρήθηκε ένα από τα πιο καινοτόμα, κι ενδεικτικό για το πώς θα μπορούσε να συμβάλλει η κοινωνική οικονομία στην παροχή υπηρεσιών προς ευάλωτες ομάδες, όχι μόνο πρόσφυγες, αλλά και στην ένταξη προσφύγων, μεταναστών αλλά και άλλων ομάδων που έχουν μείνει πίσω σε μια εποχή ραγδαίων εξελίξεων.

400 εκπρόσωποι φορέων, 15 πανεπιστήμια, 100ντάδες εκπρόσωποι πόλεων, κοινωνικοί και διεθνείς οργανισμοί, βουλευτές και ευρωβουλευτές μας επισκέφθηκαν και συνεχίζουν να μας επισκέπτονται για να συζητήσουμε για το WELCOMMON, ενώ μας βοήθησαν στο έργο αυτό όχι μόνο οι 30 περίπου εργαζόμενοι αλλά και πάνω από 240 εθελοντές από πολλές χώρες που έδωσαν κομμάτι από τον εαυτό τους σε αυτή την κοινή υπόθεση.

Ίσως το πιο σημαντικό είναι, όμως, αυτό που συμβαίνει στις σελίδες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ανθρώπων που φιλοξενήσαμε ως πρόσφυγες, που αναπολούν αυτές τις στιγμές που έζησαν κι έρχονται και επανέρχονται με ευχαρίστηση κι θετικές αναμνήσεις, συνεχίζουν να ανεβάζουν φωτογραφίες εκείνης της εποχής της ζωής τους. Το γεγονός ότι όταν έφευγαν συχνά έκλαιγαν από συγκίνηση, συχνά επιστρέφουν να δουν το κτίριο, αν και πλέον δεν υπάρχει το WELCOMMON ως κέντρο για πρόσφυγες, γιατί το θεωρούν ακόμα ως το “σπίτι” τους, την κοινότητά τους.

Ναι αυτή είναι μια Ευρώπη που όλοι αναγνωρίζουν και σέβονται, μια Ευρώπη της υπευθυνότητας, της αλληλεγγύης, της καινοτομίας, της συνοχής, του αλληλοσεβασμού, μια μικρογραφία του πώς μπορεί να είναι η σημερινή κι αυριανή Ευρώπη με την συνεισφορά όλων μας.

Δεν μπορέσαμε να συνεχίσουμε το πρόγραμμά μας γιατί δεν υπάρχουν ευέλικτα εργαλεία για να χρηματοδοτηθούν παρόμοιες καινοτόμες πολιτικές, αν και προσπαθήσαμε να βρούμε προγράμματα, δωρεές, πηγές που να μπορούν να στηρίξουν λύσεις που είναι σε αυτή τη φάση out of the box, αλλά θα μπορούσαν να αποτελέσουν μέρος ενός σχεδίου για ένταξη ευάλωτων ομάδων στην κοινωνική και οικονομική εξέλιξη.

Δεν το βάλαμε κάτω. Δημιουργήσαμε έναν καινοτόμο ξενώνα, τον WELCOMMON HOSTEL, που συνδυάζει κοινωνική επιχειρηματικότητα, βιώσιμα μοντέλα τουρισμού με δράσεις κοινωνικής ένταξης προσφύγων κι ευάλωτων ομάδων, επαγγελματική ένταξη, ενίσχυση της κοινωνικής και πράσινης οικονομίας. Κάναμε πράξη την έννοια της κυκλικής οικονομίας, αφού επαναχρησιμοποιήσαμε αναβαθμίζοντας πολλά έπιπλα και αντικείμενα στη βάση μιας καλλιτεχνικής και λειτουργικής αντίληψης για το πώς μπορεί να είναι ένας ξενώνας για νέους και νέες, ένας χώρος φιλόξενος για ανθρώπους με κοινωνικά, καλλιτεχνικά και οικολογικά ενδιαφέροντα.

Πέντε (5) όροφοι έχουν λιτά αλλά όμορφα δωμάτια για τουρίστες που ενδιαφέρονται για την δημιουργική πλευρά της Αθήνας, την κοινωνική και πολιτιστική ζωή, την κοινωνική οικονομία, το περιβάλλον. Δύο (2) όροφοι, όμως, χρησιμοποιούνται για μαθήματα γλώσσας, μαγειρικής, ζωγραφικής, κηπουρικής, για παιδιά, έφηβους και ενήλικες πρόσφυγες, με την βοήθεια δεκάδων εθελοντών και την συνεργασία οργανώσεων από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες αλλά και εκτός ΕΕ. Δημιουργούμε κοινότητες όπου συμμετέχουν τουρίστες, φοιτητές, εθελοντές, πρόσφυγες, εργαζόμενοι.

Στο μέλλον προετοιμάζουμε εργαστήρια για ντόπιους, μετανάστες και πρόσφυγες για επαγγελματική ένταξη. Δεν είμαστε απλώς Ευρωπαίοι πολίτες, συνεργαζόμαστε με άλλους Ευρωπαίους, με φορείς, πανεπιστήμια, εθελοντές ζώντας πραγματικά μια Ευρώπη της συνεργασίας, της ανταλλαγής, της αλληλοβοήθειας.

Μπορεί μόνο 5 από τους 260 + πλέον εθελοντές να ήρθαν κοντά μας μέσω του Erasmus+ αλλά είναι μια σημαντική παρακαταθήκη, μεταφέρουν αυτό το πνεύμα συνεργασίας στην Ευρώπη μαζί με τους υπόλοιπους εθελοντές.

Παρά τις δυσκολίες, προχωράμε χάρη στην αλληλεγγύη πολλών ανθρώπων και φορέων όπως είναι η γερμανική πρωτοβουλία πολιτών Respect for Greece, ευρωπαϊκά Foundation, φορείς και δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης. Συνεργαζόμαστε από την πρώτη μέρα λειτουργίας μας με ευρωπαϊκά δίκτυα, για θέματα κοινωνικής οικονομίας, ενεργειακής μετάβασης, προστασίας του κλίματος, όπως το Social Economy Europe, το Rre-use, το CICOPA/CECOP, το ENSIE, το REScoop, είμαστε ενεργά μέλη άλλων, όπως πχ του REVES.

Είναι Ευρωπαϊκά εργαλεία, όπως η European Climate Initiative του Γερμανικού Υπουργείου Περιβάλλοντος που μας έχει βοηθήσει να συνεργαστούμε με φορείς και πανεπιστήμια από την Γερμανία και την Ισπανία για να προωθήσουμε δράσεις στα σχολεία για προστασία του κλίματος και εξοικονόμηση ενέργειας, να επεξεργαστούμε προτάσεις για να βελτιωθεί η εκπαίδευση των νέων ώστε να μπορούν να εργαστούν για την ενεργειακή μετάβαση και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Προσπαθούμε να κάνουμε το κοινό μας ευρωπαϊκό σπίτι σύγχρονο, κοινωνικό, πράσινο, λιγότερο καταστροφικό για το περιβάλλον και το κλίμα. Δεν είμαστε μόνοι, προσπαθούν πολλοί για να αναζωογονηθεί το ευρωπαϊκό όνειρο και να συνεπάρει ξανά τους ευρωπαίους πολίτες. Νοιώθουμε μεγάλη ευθύνη παραλαμβάνοντας αυτό το βραβείο και θα εντείνουμε τις προσπάθειες μας για να σταθούμε επάξια απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις των καιρών μας. Είμαστε πολίτες, είμαστε ενεργοί πολίτες, είμαστε ενεργοί Ευρωπαίοι πολίτες.

Ευχαριστούμε

Του Νίκου Χρυσόγελου

Προέδρου της ΚΟΙΝΣΕΠ ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ

Tagged under