Το πρωί της 30ης Μαρτίου 2020 συνεργείο της ΔΕΗ, με τη συνοδεία ΜΑΤ, πήγε και έκοψε το ρεύμα στο εργοστάσιο όπου συνεχίζει την παραγωγή καθαριστικών προϊόντων ο συνεταιρισμός εργαζομένων ΒΙΟΜΕ (Σ.Ε.ΒΙΟΜΕ). Φαντάζομαι η τυπική δικαιολογία είναι τα χρέη προς την ΔΕΗ, αλλά προφανώς υπάρχουν πολλά πολιτικά θέματα που αφορούν την πράξη αυτή που έγινε σε μια εποχή μαζικού κλεισίματος μονάδων, αυξανόμενης ανεργίας αλλά και σοβαρής ανάγκης να αυξηθεί η παραγωγή προϊόντων όπως είναι αυτά που παράγει η συγκεκριμένη μονάδα - δηλαδή καθαριστικά και απολυμαντικά, και μάλιστα οικολογικά. Προφανώς είναι μια ενέργεια που δεν έχει να κάνει με την επιβολή της νομιμότητας σε μια περίοδο τεράστιας κρίσης, αφού κάτι παρόμοιο δεν γίνεται σε άλλες ανάλογες περιπτώσεις που έχουν επίσης χρέη προς την ΔΕΗ και μάλιστα τρομακτικά.

Η επιχείρηση είναι μία από τις πολλές που κατέρρευσαν την προηγούμενη περίοδο. Σε αντίθεση με αυτό που έγινε στις περισσότερες περιπτώσεις, εδώ οι εργαζόμενοι αποφάσισαν να παραμείνουν ενεργοί και να αναλάβουν οι ίδιοι την παραγωγή σε συνεταιριστική, όμως, βάση. Για τον σκοπό αυτό δημιούργησαν όπως προβλέπει η σχετική νομοθεσία, έναν συνεταιρισμό εργαζομένων (Σ.Ε.ΒΙΟΜΕ).

Μάλιστα θέτουν και γενικότερα θέματα, όπως για παράδειγμα ότι ένας διαφορετικός τρόπος παραγωγής και συνολικά διαφορετικής ζωής, αφορά "από τον τρόπο που δουλεύουμε, μέχρι τη σχέση μας με το περιβάλλον. Για το λόγο αυτό" λένε "επιλέξαμε την παραγωγή εξ ολοκλήρου και αποκλειστικά φυσικών καθαριστικών, στηρίζοντας τις φωνές εκείνες που δηλώνουν πως για να καθαρίσουμε τα σπίτια μας ή τους χώρους εργασίας μας δε χρειάζεται να επιβαρύνουμε το περιβάλλον, δε χρειάζεται να επιβαρύνουμε την υγεία μας ή αυτή των παιδιών μας".

Το εργοστάσιο ιδρύθηκε το 1982, αποτελούσε θυγατρική της Philkeram Johnson, ιδιοκτησίας της οικογένειας Φιλίππου και κατασκεύαζε δομικά υλικά. Ήταν μια από τις πιο σημαντικές επιχειρήσεις της Β. Ελλάδας μέχρι και το 2010, οπότε παρουσίασε αρνητικό ισολογισμό καθυστερώντας παράλληλα την μισθοδοσία των εργατών. Τον Αύγουστο του 2011 η επιχείρηση προχώρησε σε παύση πληρωμών έχοντας τους εργαζόμενους απλήρωτους από τον Μάιο του ιδίου έτους. Τον Οκτώβριο 2011 με απόφαση της γενικής συνέλευσης οι εργαζόμενοι προχώρησαν σε επίσχεση εργασίας, ενώ δεν έχει γίνει επίσημα απόλυση των 70 εργαζόμενων. Τον Μάιο του 2012 η γενική συνέλευση των εργαζομένων αποφάσισε με ποσοστό 97% την ανάληψη της ευθύνης του εργοστασίου. Στις 12 Φεβρουαρίου 2013 οι εργαζόμενοι ξεκίνησαν τη επαναλειτουργία του εργοστασίου παράγοντας τώρα κυρίως προϊόντα γενικού καθαρισμού καθώς και κάποια από αυτά που παρασκεύαζαν παλαιότερα. Ο συνεταιρισμός έχει αναπτύξει - παρά τα προβλήματα που αντιμετώπιζε - ένα ευρύ δίκτυο διάθεσης των προϊόντων του σε πανελλαδική βάση

Ως αποτέλεσμα, όμως, ασαφειών της νομοθεσίας και απουσίας ενός υποστηρικτικού συστήματος και πολιτικών που επιφέρουν λύσεις σε προβλήματα, και παρά την πολύχρονη - αλλά χωρίς απτά αποτελέσματα - διαδικασία διαλόγου των εργαζομένων με το Υπουργείο Εργασίας (συγκυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, μετά κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και τώρα ΝΔ), δεν έχει βρεθεί ακόμα, η νομική και κοινωνική βάση για να συνεχιστεί πλέον η παραγωγή από τον συνεταιρισμό εργαζομένων. Είναι εντυπωσιακό ότι η χώρα και οι εκάστοτε κυβερνώντες δεν έχουν μπορέσει να αξιοποιήσουν την πλούσια ευρωπαϊκή και διεθνή εμπειρία πτωχευτικού δικαίου και καλών πρακτικών σε θέματα συνεταιρισμών εργαζομένων,ούτε καν τα αποτελέσματα πιλοτικών προγραμμάτων που χρηματοδότησε η Κομισιόν και περιέλαβαν σχεδόν όλες τις ευρωπαϊκές χώρες (δυστυχώς όχι την Ελλάδα και την Ιταλία, με ευθύνη της τότε κυβέρνησης) που κωδικοποίησαν, με την συμμετοχή ευρωπαϊκών δικτύων και των ίδιων των συνεταιριστικών βιομηχανιών και υπηρεσιών, νομοθετικά πλαίσια, εργαλεία και πρακτικές που διευκολύνουν επιχειρήσεις οι οποίες καταρρέουν ή δεν υπάρχει συνέχεια από τους κληρονόμους να αναλαμβάνονται από τους εργαζόμενους.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχουν σήμερα πάνω από 50.000 μεγαλύτερες ή μικρότερες συνεταιριστικές βιομηχανίες και επιχειρήσεις υπηρεσιών που πολλές από αυτές έχουν μια παρόμοια ιστορία με αυτήν της ΒΙΟΜΕ. Επειδή και ως ευρωβουλευτής και ως ενεργός πολίτης προσπάθησα να βοηθήσω προς την κατεύθυνση της προώθησης λύσεων, μπορώ να πω ότι με έχει εντυπωσιάσει η αδυναμία των πολιτικών και των υπηρεσιών να επιλύουν προβλήματα, όταν εκεί έξω υπάρχει τεράστια εμπειρία και καλές πρακτικές και όταν ευρωπαϊκά δίκτυα, όπως η CECOP/CICOPA (ο οργανισμός που εκπροσωπεί 50.000 παρόμοιες επιχειρήσεις) ή ο ILO (Διεθνές Γραφείο Εργασίας) προσφέρονται να συμβάλλουν στην επίλυση των προβλημάτων, καταθέτοντας την τεράστια εμπειρία που έχουν, ιδιαίτερα σε μια εποχή που η εργασία και οι επιχειρήσεις αλλάζουν και προκύπτουν πολλά ερωτήματα και ζητήματα. 

Τα θέματα που εκκρεμούσαν ήταν και είναι πολλά, μεταξύ των οποίων

- τι γίνεται με τα χρέη όταν μια επιχείρηση καταρρεύσει, ιδιαίτερα με τα χρέη προς εργαζόμενους;

- έχουν δικαίωμα οι εργαζόμενοι να αναλάβουν την λειτουργία και την πώληση αγαθών, έναντι των υποχρεώσεων προς αυτούς που άφησε η χρεοκοπημένη επιχείρηση και έχουν προτεραιότητα σε σχέση με άλλα χρέη της προηγούμενης ιδιοκτησίας, πχ προς τράπεζες και άλλους προμηθευτές;

- με ποια εργαλεία μπορεί να ενισχυθεί το πέρασμα στους εργαζόμενους μιας επιχείρησης που κατέρρευσε (ή που δεν υπάρχει κάποιος ιδιοκτήτης ή κληρονόμος για να την συνεχίσει) αν και εφόσον θέλουν να την αναλάβουν οι ίδιοι και να συνεχίσουν την λειτουργία της;

- τι οικονομικά εργαλεία μπορεί να έχουν οι εργαζόμενους στην διάθεσή τους (κεφάλαια κίνησης, ενισχύσεις δημιουργίας ή διατήρησης θέσεων εργασίας, κίνητρα για επενδύσεις σε νέες παραγωγικές διαδικασίες και νέα πράσινα προϊόντα κ.ά.) για να ξεκινήσουν την παραγωγή, να αναβαθμίσουν την παραγωγική βάση και το πελατολόγιό της, να ενσωματώσουν καινοτομία και νέες τεχνολογίες;

Όμως, η ΒΙΟΜΕ θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εργαστήριο εφαρμογής καλών πρακτικών και στήριξης πολλών επιχειρήσεων που βρέθηκαν όλα αυτά τα χρόνια σε παρόμοια κατάσταση (χρεοκοπία) ή μπαίνουν τώρα λόγω πανδημίας. Είναι υποχρέωσή μας να υπερασπιστούμε το εγχείρημα αλλά και να απαιτήσουμε να στηριχθεί ως κέντρο καινοτομίας και εκπαίδευσης των εργαζομένων από άλλες επιχειρήσεις και κλάδους που θα ήθελαν την επόμενη μέρα - στην μετά την κατάρρευση της οικονομίας λόγω της πανδημίας εποχής - να ξαναστήσουν την παραγωγική βάση της χώρας σε συνεργατική και οικολογική βάση.

Όλο και περισσότερο συζητιέται το θέμα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η κρίση του κοροναϊού είναι μια κρίση οικολογική. Μετά από δημοσιεύματα σε Μέσα Ενημέρωσης όπως η Le Monde Diplomatique, o The Guardian, οι New York Times, τώρα και η γαλλική εφημερίδα Liberation αναδεικνύει το θέμα "η οικολογία της υγείας" «La crise du coronavirus est une crise écologique».

Στο άρθρο αυτό, ο Serge Morand που διδάσκει "οικολογία της υγείας" στη Σχολή Τροπικής Ιατρικής στην Μπανγκόκ της Ταϊλάνδης και είναι διευθυντής έρευνας στο CNRS και στο CIRAD θεωρεί ότι είναι σημαντικό να διατηρηθεί η γενετική ποικιλομορφία στη φύση και τη γεωργία για να αποφευχθεί ο πολλαπλασιασμός των πανδημιών. Αρκετά είδη άγριων ζώων κατηγορήθηκαν ότι έχουν μεταδώσει Covid-19 σε ανθρώπους. Ο ίδιος θεωρεί ότι είναι 98% βέβαιο ότι το Covid-19 έχει την προέλευσή του σε κορωναϊό. "Είναι όμως απίθανο να έχει περάσει απευθείας από το νυχτερίδα στον άνθρωπο, διότι χρειάζεται μια μικρή αλλαγή στη δομή του γονιδιώματος του ιού για να μπορέσει να εισέλθει σε ανθρώπινα κύτταρα. Γι 'αυτό, άλλα ζώα συχνά χρησιμεύουν ως πύλες για να "ανθρωποποιήσουν" τους ιούς και άλλα παθογόνα που φιλοξενούνται σε άγρια ​​ζώα". Αυτό συμβαίνει, όμως, όταν άγρια ζώα μεταφέρονται σε αγορές δίπλα σε άλλα "κατοικίδια" ζώα ή είδη κτηνοτροφίας. 

Σε άλλα δημοσιεύματα επιστημόνων αναλύεται ο ρόλος  που παίζει η οικολογική κατάρρευση στην επιθετικότητα των ιών. Μια ενδιαφέρουσα προσέγγιση που αξίζει να διαβάσουμε με προσοχή. Ας ανοίξουμε την κουβέντα, τώρα που “όλοι/ες έχουμε πολύ χρόνο στο σπίτι λόγω καραντίνας”. Μαζί με την συζήτηση, φυσικά, για το τι σύστημα υγείας χρειαζόμαστε, ώστε να προλαμβάνουμε τις πανδημίες.

Το βασικό συμπέρασμα αρκετών ερευνών είναι ότι δεν μπορούμε να αποφύγουμε τους ιούς, αλλά μπορούμε να αποφύγουμε τη μεταπήδηση τους στον άνθρωπο όπως και τις πανδημίες.

Αντί για μια προσέγγιση που θυμίζει πόλεμο, μήπως πρέπει να έχουμε μια πιο οικολογική προσέγγιση, για να εμποδίσουμε τους ιούς να γίνονται επιθετικοί στο ανθρώπινο σώμα;

Ιδού τι λέει η Sonia Shah συγγραφέας σχετικού βιβλίου και του άρθρου στο ΤΗΕ ΝΑΤΙΟΝ και στη Monde Diplomatique παρουσίαζοντας πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για το HIV, την Ebola, τον H5N1, τον SARS, τον Zika, τον Coronid19 και απαντάει εν μέρει το ερώτημα πώς και γιατί έφτασαν στον άνθρωπο και έγιναν επιθετικοί ενώ στα ζώα είναι ακίνδυνοι.

“Από το 1940 εκατοντάδες παθογόνα μικρόβια εμφανίστηκαν ή επανεμφανίστηκαν σε περιοχές όπου, πολλές φορές, δεν είχαν παρατηρηθεί ποτέ πριν. Αυτή είναι η περίπτωση του ιού της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV), της Ebola στη Δυτική Αφρική και του Zika στην αμερικανική ήπειρο. Η πλειοψηφία τους (60%) είναι ζωικής προέλευσης. Ορισμένα μικρόβια προέρχονται από κατοικίδια ζώα ή από ζώα κτηνοτροφίας, αλλά τα περισσότερα (περισσότερα από τα δύο τρίτα) προέρχονται από άγρια ζώα.

Όμως τα άγρια ζώα δεν φταίνε σε τίποτα. Παρά τα άρθρα τα οποία, συνοδευόμενα από «αποδεικτικές» φωτογραφίες, δείχνουν την άγρια φύση ως σημείο εκκίνησης για τις καταστροφικές επιδημίες, είναι λάθος να πιστεύουμε ότι αυτά τα ζώα είναι ιδιαίτερα μολυσμένα από θανατηφόρα παθογόνα μικρόβια που είναι έτοιμα να μας μολύνουν. Στην πραγματικότητα, τα περισσότερα από τα μικρόβιά τους ζουν χωρίς να βλάπτουν τα ζώα αυτά. Το πρόβλημα είναι αλλού: με την αχαλίνωτη αποψίλωση των δασών, την αστικοποίηση και την εκβιομηχάνιση, έχουμε παράσχει σε αυτά τα μικρόβια τα μέσα για να φθάσουν στο ανθρώπινο σώμα και να προσαρμοστούν.

Η καταστροφή των οικοσυστημάτων απειλεί με εξαφάνιση πολλά είδη, συμπεριλαμβανομένων φαρμακευτικών φυτών και ζώων στα οποία η φαρμακοποιία μας ανέκαθεν βασιζόταν. Όσο για τα είδη που επιβιώνουν, δεν έχουν άλλη επιλογή από το να καταφύγουν στα οικοσυστήματα μειωμένης πια έκτασης που τους αφήνουν οι ανθρώπινες δραστηριότητες. Το αποτέλεσμα είναι αυξημένες πιθανότητες στενής και επαναλαμβανόμενης επαφής των ζώων με τον άνθρωπο, πράγμα που επιτρέπει στα μικρόβια να εισέρχονται στο σώμα μας, όπου, από καλοήθη, γίνονται θανάσιμα παθογόνα.

Ο ιός Έμπολα το καταδεικνύει. Μια μελέτη του 2017 αποκάλυψε ότι οι εστίες του ιού, η πηγή του οποίου εντοπίστηκε σε διάφορα είδη νυχτερίδων, είναι πιο συχνές σε περιοχές της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής που υπέστησαν πρόσφατα αποψίλωση των δασών. Όταν κόβουμε τα δάση τους, αναγκάζουμε τις νυχτερίδες να καταφύγουν στα δέντρα των κήπων μας και των αγροκτημάτων μας. Είναι λοιπόν εύκολο να φανταστεί κανείς τη συνέχεια: ένας άνθρωπος καταπίνει το σάλιο νυχτερίδας δαγκώνοντας ένα φρούτο που έχει καλυφθεί από αυτό ή, ενώ προσπαθεί να κυνηγήσει και να σκοτώσει αυτόν τον ανεπιθύμητο επισκέπτη, εκτίθεται σε μικρόβια που καταφεύγουν στους ιστούς του. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ένας μεγάλος αριθμός ιών, των οποίων οι νυχτερίδες είναι φορείς και οι οποίοι παραμένουν ακίνδυνοι όσο μένουν πάνω τους, καταφέρνουν να διεισδύσουν στους ανθρώπινους πληθυσμούς – ας παραθέσουμε για παράδειγμα τον ιό Έμπολα, αλλά και τον Νίπα (Nipah – κυρίως στη Μαλαισία ή το Μπαγκλαντές) ή τον ιό Marburg (ιδιαίτερα στην Ανατολική Αφρική). Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «πέρασμα του φραγμού του ανθρώπινου είδους». Αν αρχίσει να συμβαίνει συχνά, μπορεί να επιτρέψει στα μικρόβια να προσαρμοστούν στο σώμα μας και να εξελιχθούν σε σημείο να γίνουν παθογόνα”.

“Αλλά υπάρχουν πολλά περισσότερα ζώα που μεγαλώνουν στα πλαίσια του βιομηχανικού μας συστήματος εκτροφής. Εκατοντάδες χιλιάδες ζώα περιμένουν στοιβαγμένα να οδηγηθούν στο σφαγείο: αυτές είναι ιδανικές συνθήκες για τη μετάλλαξη των μικροβίων σε παθογόνα θανατηφόρα. Για παράδειγμα, οι ιοί της γρίπης των πουλερικών, που είναι ξενιστές σε υδρόβια πτηνά, προκαλούν «πανωλεθρίες» σε εκτροφεία με κοτόπουλα. Εκεί μεταλλάσσονται και γίνονται πιο μολυσματικά – μια διαδικασία τόσο προβλέψιμη ώστε να μπορεί να αναπαραχθεί στο εργαστήριο. Ένα από τα στελέχη τους, το H5N1, μεταδίδεται στον άνθρωπο και σκοτώνει περισσότερους από τους μισούς φορείς. Το 2014, στη Βόρεια Αμερική, χρειάστηκε να σκοτώσουν δεκάδες εκατομμύρια πουλερικών για να σταματήσουν την εξάπλωση ενός άλλου από αυτά τα στελέχη”

“Οι πανδημίες που προκλήθηκαν από τις αποικιακές εισβολές παραμένουν στο προσκήνιο. Ο λεντιϊός (lentivirus) των μακάκων έχει γίνει ο ιός του HIV. Τα υδρόβια βακτηρίδια Sundarbans, γνωστά ως χολέρα, έχουν ήδη προκαλέσει επτά πανδημίες μέχρι σήμερα, με την πιο πρόσφατη επιδημία στην Αϊτή.

Ευτυχώς, καθώς δεν είμαστε παθητικά θύματα αυτής της διαδικασίας, υπάρχουν και πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης αυτών των μικροβίων. Μπορούμε να προστατεύσουμε τα άγρια οικοσυστήματα για να διασφαλίσουμε ότι τα ζώα θα κρατήσουν τα μικρόβια τους αντί να τα μεταφέρουν σε εμάς, όπως προσπαθεί να κάνει το κίνημα της One Health“.

“Σήμερα, μας απειλεί μια νέα πανδημία και όχι μόνο λόγω του Covid-19. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι προσπάθειες της διοίκησης Trump για την απελευθέρωση των εξορυκτικών βιομηχανιών και όλων των βιομηχανικών δραστηριοτήτων από όλους τους κανονισμούς θα επιτείνουν την απώλεια οικοσυστημάτων, ευνοώντας τη μεταφορά μικροβίων από τα ζώα στον άνθρωπο (Δική μου σημείωση: και ίσως απελευθερώσει ιούς και μικρόβια που υπήρξαν παγιδευμένα μέσα στους πάγους για πολλά εκατομμύρια χρόνια, όπως προειδοποιούν οι επιστήμονες). Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θέτει σε κίνδυνο τις πιθανότητες να εντοπίσουμε το επόμενο στέλεχος πριν εξαπλωθεί: τον Οκτώβριο του 2019, αποφάσισε να τερματίσει το πρόγραμμα Predict, ένα σύστημα στενής παρατήρησης του περιβάλλοντος στο οποίο τα μικρόβια των ζώων είναι πιο πιθανό να μετατραπούν σε παθογόνους παράγοντες για τον άνθρωπο, προσπαθώντας να εξαλείψουμε τα μικρόβια που δείχνουν τάσεις να προσαρμοστούν στον οργανισμό μας προτού πυροδοτήσουν επιδημίες. Αυτό ακριβώς κάνουν οι ερευνητές του προγράμματος Predict, που χρηματοδοτείται από την Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των Ηνωμένων Πολιτειών (Usaid), εδώ και δέκα χρόνια. Έχουν ήδη εντοπίσει περισσότερους από εννέα εκατοντάδες νέους ιούς που συνδέονται με την εξάπλωση της ανθρώπινης δραστηριότητας στον πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων και προηγουμένως άγνωστων στελεχών κοροναϊών συγκρίσιμων με εκείνους του SARS.Τέλος, στις αρχές Φεβρουαρίου του 2020, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να μειώσει κατά 53% τη συνεισφορά του στον προϋπολογισμό της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας”.

Όπως δήλωσε ο επιδημιολόγος Larry Brilliant, «η εμφάνιση ιών είναι αναπόφευκτη, όχι οι επιδημίες». Ωστόσο, δεν θα αποφύγουμε τις επιδημίες παρά μόνο εάν είμαστε αποφασισμένοι να αλλάξουμε τις πολιτικές που μας έκαναν να διαταράξουμε τη φύση και τη ζωή των ζώων.

 

Της Sonia Shah – Μετάφραση: Οικονομίδης Δημήτρης, από το Monde Diplomatique /Μάρτιος 2020

Sonia Shah, Δημοσιογράφος. Συγγραφέας του «Pandemic: Tracking Contagions, From Cholera to Ebola and Beyond» Sarah Crichton Books, New York, 2016, και «The Next Great Migration: The Beauty and Terror of Life on the Move», Bloomsbury Publishing, London, Ιούνιος 2020.

Posted on 24/03/2020 in Άρθρα

Η ανάγκη να διατεθούν άμεσα χρήματα στην οικονομία είναι ίσως μεγαλύτερη ακόμα και σε σχέση με τα ποσά που διατέθηκαν για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης μετά από τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο.

Το ΔΝΤ ετοιμάζεται για δάνεια ύψους 1 τρις δολαρίων στις οικονομίες που αντιμετωπίζουν ήδη πρόβλημα, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) και άλλες πηγές ετοιμάζονται για ποσά που θα υπερβαίνουν τα 2 τρις ευρώ. Ναι 2 τρις Ευρώ,

Το ντόμινο επιπτώσεων στην ελληνική οικονομία δεν ξέρουμε που θα σταματήσει, αφού τώρα πλήττονται και δύο "περιοχές" που δεν είχαν πληγεί σοβαρά από την δημοσιονομική κρίση, ο τουρισμός με όλη την αλυσίδα επαγγελμάτων που συνδέεται με αυτόν και οι οικονομίες των νησιών, ιδιαίτερα αυτά που δεν έχουν πρωτογενή παραγωγή