Μια συνάντηση γεύσεων, γαστρονομίας και πολιτισμών της κουζίνας στη Σίφνο

28 πρόσφυγες, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κουζίνα και τον πολιτισμό του φαγητού, από 10 χώρες επισκέφθηκαν με τον δικό μου συντονισμό το νησί της Σίφνου, το τριήμερο 20-22 Οκτωβρίου. Η πρωτοβουλία ήταν μια συνεργασία του κοινωνικού Συνεταιρισμού «Άνεμος Ανανέωσης, που λειτουργεί το WELCOMMON, το κέντρο προσωρινής φιλοξενίας και κοινωνικής ένταξης προσφύγων, με τον Δήμο Σίφνου και τον Πολιτιστικό Σύλλογο. Στόχευε να αναδείξει τις ικανότητες και τις γνώσεις που έχουν οι πρόσφυγες και να καταδείξει το πώς η οργανωμένη φιλοξενία προσφύγων μπορεί να συμβάλλει στην ευημερία και των ιδίων αλλά και των τοπικών κοινωνιών.

Η πρωτοβουλία πέτυχε με το παραπάνω τους στόχους της. Δεν ήταν απλώς μια εκδρομή για να ξεπεράσουν τα προβλήματα και όσα βίωσαν οι φιλοξενούμενοι πρόσφυγες στο ταξείδι τους προς την ασφάλεια. Πράγματι περάσαμε εξαιρετικά. Αλλά το ταξείδι αυτό ανέδειξε και τα ταλέντα που υπάρχουν, για παράδειγμα στην μαγειρική. Ήταν και μια πρόκληση να μαγειρέψουμε όλοι μαζί (αν και από διαφορετικές χώρες και χωρίς να έχουν μαγειρέψει σε λίγο χρόνο όλοι μαζί) χρησιμοποιώντας τις εγκαταστάσεις ενός εστιατορίου. Και να το κάνουμε αυτό συντονισμένα και στον χρόνο που είχαμε προγραμματίσει (14.00 έως 18.30) ώστε τα φαγητά να είναι έτοιμα την ώρα που είχαμε πει ότι θα τα σερβίραμε για να συμμετάσχουν στο «τσιμπούσι» και Σιφνιοί και Σιφνιές.

Το ταξείδι με το  πλοίο Speed Runner ήταν υπέροχο. Σχεδόν όλοι/ες οι πρόσφυγες είχαν βιώσει το δύσκολο ταξείδι από την Τουρκία προς κάποιο νησί. Όμως αυτό το ταξείδι διέφερε, τώρα δεν κινδύνευε η ζωή τους, ήταν ένα διαφορετικό ταξείδι με πλοίο και γιαυτό το απολάμβαναν στο πάνω κατάστρωμα, έβγαζαν φωτογραφίες, μετέδιδαν ζωντανά στους φίλους τους το ταξείδι. Η επιστροφή την Κυριακή 22.10 ήταν ακόμα πιο όμορφη γιατί όλοι/ες ήταν φορτωμένοι/ες με ωραίες αναμνήσεις και εικόνες.

Την πρώτη βραδιά, την Παρασκευή 20.10, μόλις φτάσαμε στο λιμάνι των Καμαρών, στη Σίφνο, κατευθυνθήκαμε στα δωμάτια των ξενοδοχείων που είχαν με προθυμία προσφερθεί να φιλοξενήσουν την αποστολή. Η υποδοχή ήταν κάτι παραπάνω από φιλική. Η βραδιά κύλησε με μουσική και κουβέντες μέχρι αργά.

Την επόμενη μέρα όμως έπρεπε όλοι να ξυπνήσουν νωρίς γιατί το πρόγραμμα ήταν γεμάτο. Η επίσκεψη προέβλεπε να γνωρίσουμε το Σάββατο πρωί τα δύο από τα 4 κάστρα της Σίφνου, την Ακρόπολη του Άγ. Ανδρέα (και το μουσείο) καθώς και το χωριό Κάστρο, έναν υποδειγματικό οικισμό της Σίφνου που διαθέτει και στοιχεία παραδοσιακής βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής. Η ξενάγηση και στα δύο μέρη ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία, οι φωτογραφίες γέμισαν τα κινητά, τα πνευμόνια γέμισαν από τον αέρα του Αιγαίου και οι δεσμοί έγιναν πιο στενοί. Παντού, όπου συναντούσαμε ντόπιους/ες η υποδοχή ήταν πολύ θερμή και γεμάτη αγάπη. Μάλιστα από το Κάστρο φύγαμε με ένα εξαιρετικό δώρο, μια μεγάλη σακούλα με ολόφρεσκες ζαργάνες για το τηγάνι, Παντού μας καλούσαν για κέρασμα. Εικόνες μιας προσφοράς φιλοξενίας που θυμίζει ακόμα αγνές εποχές.

Το λεωφορείο μας μετέφερε την προγραμματισμένη ώρα στο εστιατόριο «ΤΟ ΣΤΕΚΙ» που προσφέρθηκε να φιλοξενήσει τα μαγειρέματα. Οι συμμετέχοντες ξεχύθηκαν στις κουζίνες, στον φούρνο και στις ψησταριές, τα υλικά (που είχαμε φέρει από την Αθήνα) προετοιμάστηκαν, άρχισαν να μυρίζει η κουζίνα από τα χαρακτηριστικά φαγητά από τις διάφορες χώρες. τα χέρια άρχισαν να χορεύουν πάνω στο ζυμάρι για το ιρακινό ψωμί, τα καζάνια άρχισαν να βράζουν λαχανικά, κοτόπουλα, αρνί, τα κάρβουνα άρχισαν να ψήνουν κεμπάπ. Και ο Κάμελ στο μεταξύ ετοίμαζε τις …ζαργάνες για να φάμε στο ενδιάμεσο, μέχρι να ξεκινήσει το τσιμπούσι. Φεύγοντας όλα (κατσαρόλες, ταψιά, τηγάνια, μαχαίρια κα) έπρεπε να καθαριστούν και να τακτοποιηθούν: πολλοί οι πρόθυμοι, ο Ghassan, η

Όταν πια όλα τα φαγητά είχαν ετοιμαστεί, τα φορτώσαμε σε αυτοκίνητα και στο λεωφορείο που μας συνόδευε στην επίσκεψη και τα μεταφέραμε στην «τράπεζα» της Παναγιάς του Βουνού. Εκεί στην αυλή η θέα ήταν εκπληκτική (βλέπει όλο τον Πλατύ Γιαλό, ενώ η θάλασσα και ο ουρανός απλώνονταν νωχελικά μπροστά μας).

Εκεί στην τραπεζαρία, όπου γίνονται συχνά τα γλέντια στα πανηγύρια, «συναντήθηκαν» οι γεύσεις και οι μεζέδες που είχαμε ετοιμάσει με μεζέδες της σιφνέικης κουζίνας, που προετοίμασαν τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου. Το τραπέζι που στρώσαμε ήταν ανοικτό στους Σιφνιούς και στις Σιφνιές που θέλησαν να δοκιμάσουν τις διαφορετικές γεύσεις, σε μια βραδιά αλληλο-γνωριμίας μέσα από την γαστρονομία και τον πολιτισμό της κουζίνας.

Το Σάββατο ήταν πράγματι μια μεγάλη μέρα, γεμάτη από εμπειρίες και νέες ευκαιρίες για το μέλλον: ο Γιουσέφ θα μπορούσε να είναι καλός για να φτιάχνει πολύ νόστιμα ψωμιά, και διάφορες πίτες. Όλοι όσοι δοκίμασαν έμειναν έκπληκτοι. Ο Αμπάς είναι εξαιρετικός στα κεμπάκ και στα ψητά, γενικότερα. Οι  αδελφές Ayaam και Ιgro μαγειρεύουν πολύ ωραία φαγητά της Σομαλίας, η Bibiche, ο Gaston, o Kaly, o Frasie ετοίμασαν εξαιρετικούς αφρικάνικους μεζέδες, ενώ ο Rahim και η Elahe πολύ νόστιμα φαγητά από το Αφγανιστάν και το Ιράκ. H Bibiche ονειρεύεται τώρα να δουλέψει σε ξενοδοχείο αλλά και ως ξεναγός σε μουσείο σύγχρονης τέχνης. Ο Ghassan, ο Ayman, η Amal, o Adnan αλλά και οι κόρες του Yara και Nuwwar πολύ καλοί «σεφ». Εξαιρετικές βέβαια οι πίτες με κιμά της Iman.

Σε λίγες μέρες όλες οι συνταγές θα είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα, μαζί με βίντεο και άλλο σχετικό υλικό

Γιατί στη Σίφνο

Οι Σιφνιοί και οι Σιφνιές γνωρίζουν πόσο σκληρό είναι να αναγκάζεσαι να φύγεις από τον τόπο σου. Στο πέρασμα της ιστορίας και για διάφορους λόγους πολλοί είτε αναγκάστηκαν να φύγουν από τη Σίφνο είτε βρήκαν καταφύγιο στη Σίφνο, προερχόμενοι από άλλα μέρη. Με τα καϊκια γνωρίσαμε άλλους τόπους, ενώ είμαστε μια κοινότητα φιλόξενη και είχαμε πάντα ανοικτή την αγκαλιά μας προς τους επισκέπτες του νησιού.

Στόχος αυτής της επίσκεψης στη Σίφνο των 28 προσφύγων ήταν να γνωρίσουν το νησί, να ανταλλάξουν απόψεις και γεύσεις με τους σιφνιούς/ιές και να επιστρέψουν σε μια κανονικότητα – αφήνοντας πίσω τα προβλήματα και τον πόνο που έχουν βιώσει μέχρι να φτάσουν στη χώρα μας. Το ταξίδι αυτό ήταν, επίσης, και μια ευκαιρία αλληλο-γνωριμίας και αναζήτησης κοινών στοιχείων γύρω από την κουλτούρα του φαγητού, μιας και όλοι/ες οι συμμετέχοντες/ουσες έχουν ενδιαφέρον για την γαστρονομία καθώς και προβολής του ανθρώπινου προσώπου της σιφνέικης κοινωνίας. Οι πρόσφυγες είναι – παρά τις σκληρές συνθήκες που έχουν βιώσει – άνθρωποι σαν όλους τους άλλους, με ικανότητες και δεξιότητες που βοηθάμε να αναδειχθούν (πχ μάγειροι, τεχνίτες, έμποροι, ποιητές, καλλιτέχνες).

Ευχαριστίες
Ευχαριστούμε θερμά:
– Τον Δήμο Σίφνο, τον Δήμαρχο Α. Μπαμπούνη και το σύνολο του Δημοτικού Συμβουλίου που ανταποκρίθηκαν άμεσα στην πρόσκλησή μας για αυτή την συνεργασία, καθώς και την ΔΕΤΑΣ
– Τον πάντα δραστήριο Πολιτιστικό Σύλλογο, το ΔΣ και την πρόεδρο του Μαρία Ναδάλη για την προθυμία συνεργασίας και την οργάνωσης της βραδιάς με κουζίνα από την Σίφνο
– Την ναυτιλιακή εταιρία AEGEANSPEEDLINES που στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής της ευθύνης που έχει απέναντι στα νησιά των Δυτικών Κυκλάδων, πέραν των άλλων πολυπληθών δράσεων, ανέλαβε να χορηγήσει το κόστος μεταφοράς των συμμετεχόντων στο πρόγραμμα – φιλοξενούμενων στο Welcommon
-Τον Σύλλογο Ιδιοκτητών Ενοικιαζομένων Δωματίων και Διαμερισμάτων Σίφνου, το ΔΣ και την πρόεδρο του Μόσχα Διαρεμέ καθώς και τα ξενοδοχεία ΝΥΜΦΕΣ, Stavros & Kamari, Χρυσούλα Ποδότα και Μπουλής που ανέλαβαν να φιλοξενήσουν τους 28 επισκέπτες.
– Το εστιατόριο ΣΤΕΚΙ για την διάθεση του χώρου και των υποδομών του για τα μαγειρέματα,
– Το μοναστήρι της Παναγιάς του Βουνού για την φιλοξενία της συνάντησης αλληλογνωριμίας μέσα από τον πολιτισμό της κουζίνας.

Τι είναι το WELCOMMON- Τι διαφορετικό κάνουμε

Το κέντρο προσωρινής φιλοξενίας κι ένταξης προσφύγων WELCOMMON – στο οποίο είμαι υπεύθυνος – είναι ένα πρότυπο κέντρο που όχι μόνο φιλοξενεί πρόσφυγες αλλά και αναπτύσσει καινοτόμες δράσεις προς όφελος τόσο των προσφύγων όσο και της τοπικής κοινωνίας. Οι δράσεις και οι υπηρεσίας μας αφορούν σε τομείς:
– κοινωνικής και ψυχολογικής υποστήριξης με κατάλληλο προσωπικό καθώς και κοινωνικής κι επαγγελματικής ένταξης,
– μη-τυπικής εκπαίδευσης, ανάδειξης καλλιτεχνικών τάσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων,
– πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και δημιουργίας “φακέλου υγείας” για κάθε φιλοξενούμενο (με εξοπλισμένο κοινωνικό ιατρείο, με την καθημερινή παρουσία μαίας και νοσηλεύτριας, μέσω της συνεργασίας μας με τον Ερυθρό Σταυρό Ισπανίας που διαθέτει επιπλέον γιατρό και νοσηλεύτρια, μέσω της συνεργασίας μας με αραβόφωνους εθελοντές γιατρούς, με ελέγχους της συνολικής κατάστασης της υγείας, με τεστ μαντού καθώς κι εμβολιασμούς για όλο τον πληθυσμό με στόχο την πρόληψη ασθενειών και την προστασία της δημόσιας υγείας, με συνοδείες σε νοσοκομεία όταν χρειάζεται κα)
– μαθημάτων γλώσσας κι ενισχυτικής διδασκαλίας για τα παιδιά που πηγαίνουν τώρα στο ελληνικό σχολείο
– συνολικής υποστήριξης των φιλοξενούμενων προσφύγων στις επαφές τους με τις αρχές, νοσοκομεία, υπηρεσίες

Το WELCOMMON – που στεγάζεται σε μια πρώην κλινική του ΙΚΑ που έχουμε ενοικιάσει – διαθέτει χώρο προσωρινής φιλοξενίας 160-180 περίπου προσφύγων σε ιδιαίτερα αξιοπρεπείς συνθήκες, καθώς και χώρους εκπαίδευσης, δημιουργικής απασχόλησης και μαθημάτων, κοινωνικών δραστηριοτήτων, καθώς και κοινωνικού ιατρείου, παιδικούς σταθμούς, εστιατόριο, χώρο εκθέσεων και εκδηλώσεων.

To WELCOMMON λειτουργεί με τρόπο που βοηθάει όχι μόνο τους πρόσφυγες αλλά και τις τοπικές κοινωνίες. Δεν είναι τυχαίο ότι δεχόμαστε καθημερινά επισκέψεις από κάθε γωνιά του πλανήτη, εκπροσώπους διεθνών οργανισμών, πανεπιστημίων, δήμων, φορέων που θέλουν να γνωρίσουν το έργο μας. Τον Οκτώβριο, το Welcommon κλείνει ένα χρόνο πετυχημένης και πρότυπης λειτουργίας, έχοντας φιλοξενήσει και στηρίξει ουσιαστικά πάνω από 534 πρόσφυγες κάθε ηλικίας.

Σήμερα φιλοξενούμε 165 πρόσφυγες – από 18 χώρες, που μιλάνε 11 διαφορετικές γλώσσες και διαλέκτους- μεταξύ των οποίων πολλά είναι βρέφη και παιδιά. Στο πρόγραμμα εργάζονται 30 άτομα, τόσο νέοι όσο και μακροχρόνια άνεργοι, ενώ η όλη λειτουργίας μας στηρίζει την γειτονιά και την τοπική κοινωνία:
– οικονομικά (αγορές από την περιοχή),
– κοινωνικά (μείωση της εγκληματικότητας, ξαναζωντάνεμα μιας περιοχής που είχε μετατραπεί σε κέντρο διακίνησης ναρκωτικών, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ανάπτυξη κοινωνικής καινοτομίας που μπορεί να αξιοποιηθεί και σε άλλες περιπτώσεις) και
– περιβαλλοντικά (αναβάθμιση των πράσινων χώρων, διοργάνωση εκδηλώσεων, ευαισθητοποίηση).
Η χώρα δεν έχει διαθέσει ούτε ένα Ευρώ για το έργο που προσφέρουμε (δεν έχουν διατεθεί εθνικοί πόροι), αντιθέτως η οικονομία και η κοινωνία επωφελούνται από την φιλοξενία και τις υπηρεσίες που προσφέρουμε προς τους πρόσφυγες.

Το Welcommon (Welcome in Common) υλοποιείται από την κοινωνική συνεταιριστική επιχείρηση ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ (της οποίας είμαι πρόεδρος), σε συνεργασία με την Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής Αθηνών και με την υποστήριξη της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), ενώ χρηματοδοτείται σε ένα ποσοστό από την Ευρωπαϊκή Ένωση.