Ένα σύνολο προτάσεων προέκυψαν από τη διημερίδα με θέμα: «Κοινωνική πολιτική και κοινωνική καινοτομία στην υγεία, με έμφαση στα θέματα κατ’ οίκον φροντίδας και νοσηλείας». 

Η υπογραφή του κειμένου είναι ανοικτή τόσο σε φορείς που συμμετείχαν στο διήμερο όσο και σε όσους άλλους θεωρούν ότι συμφωνούν και εκφράζονται από τις προτάσεις. Εφόσον επιθυμείτε στείλτε εμαιλ με τα στοιχεία σας στο Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Ο κοινωνικός συνεταιρισμός «Άνεμος Ανανέωσης», ο Δήμος Αθηναίων, η Περιφερειακή Ένωση Δήμων Αττικής και το Δίκτυο Ελληνικών Πράσινων Πόλεων συνδιοργάνωσαν στις 28 και 29 Μαΐου 2016, στην Αθήνα, διημερίδα με θέμα: «Κοινωνική πολιτική και κοινωνική καινοτομία στην υγεία». Η εκδήλωση ετέθη υπό την αιγίδα της Ένωσης Νοσηλευτών Ελλάδος και πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα και του Ιδρύματος Friedrich Ebert.

Μέσα από την κατάθεση εκτιμήσεων, απόψεων και προτάσεων αναδείχθηκε μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων όπως: νομοθετικά και ρυθμιστικά θέματα, ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο ρόλος των κοινωνικών ιατρείων και φαρμακείων, η σημασία αλλά και οι περιορισμοί στη συνεργασία μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων και υπηρεσιών, η κατ’ οίκον φροντίδα και νοσηλεία, τα οφέλη και οι προοπτικές της τηλεϊατρικής, αλλά και της χρήσης ασύρματων κοινοτικών δικτύων, οι επιπτώσεις της ενεργειακής φτώχειας στην υγεία, καθώς και άλλες σημαντικές πτυχές που άπτονται της κοινωνικής καινοτομίας στην υγεία.

Στην πρόσκληση ανταποκρίθηκαν θετικά και συμμετείχαν στελέχη του Υπουργείου Υγείας,  του Γ.Ο.Ν.Κ. «Άγιοι Ανάργυροι», ειδικοί σε θέματα κατ’ οίκον φροντίδας και νοσηλείας από Ελλάδα και Γερμανία, εκπρόσωποι κοινωνιών φαρμακείων, καθώς και εκπρόσωποι από τη «ΜΕΡΙΜΝΑ», τη «ΓΑΛΙΛΑΙΑ», την «ΚΛΙΜΑΚΑ», τον Σύλλογο Παροχής Φροντίδας και Κατ’ Οίκον Νοσηλείας Σύρου, το Αννουσάκειο Θεραπευτήριο Ιεράς Μητρόπολης Κισάμου και Σελίνου Κρήτης, το Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων και το Επιστημονικό Σωματείο για τη Ψυχική Υγεία και τη Ψυχοκοινωνική Υποστήριξη «Σύμπλευση». Από τον ακαδημαϊκό χώρο, συμμετείχαν εκπρόσωποι από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πανεπιστήμιο Πειραιώς, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το ΤΕΙ Κρήτης.

Εκ μέρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης συμμετείχαν ο Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Αττικής, Ηρακλής Γκότσης, η Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης Πρόνοιας και Ισότητας του Δήμου Αθηναίων, Μαρία Στρατηγάκη, η Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Μέριμνας του Δήμου Αγίου Δημητρίου, Ελένη Καντζέλη, η Αντιδήμαρχος Κοινωνικής Πολιτικής του Δήμου Καλλιθέας, Άννα Γιαννακού-Πάσχου, καθώς και σύμβουλοι και εκπρόσωποι του Δήμου Αθηναίων και Ζωγράφου.

Η παρουσίαση εμπειριών και η ανταλλαγή απόψεων συνέβαλε ουσιαστικά στην διαμόρφωση ενός συνόλου προτάσεων που οι συμμετέχοντες/ουσες θεωρούν σημαντικές για την προώθηση της κοινωνικής καινοτομίας στην υγεία, ιδιαίτερα στα θέματα της κατ’ οίκον φροντίδας και νοσηλείας. Οι προτάσεις αυτές – που θα κατατεθούν στο υπουργείο Υγείας, όπου λειτουργεί σχετική επιτροπή διαλόγου, και θα δημοσιοποιηθούν ευρύτερα. Aφορούν:

-στη σύνθεση και στελέχωση των δομών,

-στη συνέργεια και συνεργασία των διαφόρων φορέων,

-στις προϋποθέσεις και τις προδιαγραφές που πρέπει να διασφαλίζονται,

-στην ποιότητα και αξιολόγηση των υπηρεσιών,

-στην εκπαίδευση και επιμόρφωση αλλά και

-στην αντιμετώπιση θεμάτων, όπως η διακίνηση φαρμάκων, η διαχείριση των μολυσματικών και επικινδύνων υλικών, ο τρόπος και τα μέσα μετακίνησης του προσωπικού κ.α.

Βασικό συμπέρασμα είναι ότι οι συνέργειες μεταξύ φορέων ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο είναι το κλειδί στην ανάπτυξη της νοσηλείας κατ’ οίκον με δεδομένο ότι δεν είναι εφικτό να αντιμετωπίσει κάποιος φορέας μόνος του όλα τα προβλήματα υγείας των ωφελουμένων.

Είναι, επίσης, αναγκαίο να υπάρχει συστηματικός διάλογος, αλλά και να ασκηθεί κοινωνική πίεση για αλλαγές και ρυθμίσεις μέσα από τη διαμόρφωση και συνυπογραφή μιας κοινής θέσης φορέων με στόχο να προωθηθεί το νομοθετικό πλαίσιο που θα βάζει πρωτόκολλα και  κανόνες που θα καθορίζει μια σειρά θεμάτων της κατ’ οίκον φροντίδας και νοσηλείας. Παράλληλα είναι αναγκαία η ενεργοποίηση διατάξεων που ήδη υπάρχουν, όπως είναι η υπάρχουσα υπουργική απόφαση για παροχή κατ΄ οίκον νοσηλείας σε ψυχικά ασθενείς.

Οι προτάσεις για τη φροντίδα και τη νοσηλεία κατ΄οίκον 

Οι συνέργειες μεταξύ φορέων ιδιαίτερα σε τοπικό επίπεδο είναι το κλειδί για την ανάπτυξη της νοσηλείας κατ’ οίκον με δεδομένο ότι δεν είναι εφικτό να αντιμετωπίσει κάποιος φορέας μόνος του όλα τα προβλήματα υγείας των ωφελουμένων.

Είναι αναγκαίο να υπάρχει συστηματικός διάλογος, αλλά και να ασκηθεί κοινωνική πίεση για αλλαγές και ρυθμίσεις μέσα από την διαμόρφωση και συνυπογραφή μιας κοινής θέσης φορέων με στόχο να προωθηθεί νομοθετικό πλαίσιο που θα βάζει πρωτόκολλα και κανόνες που θα καθορίζουν μια σειρά θεμάτων της κατ’ οίκον φροντίδας και νοσηλείας. Παράλληλα, είναι αναγκαία η ενεργοποίηση διατάξεων που ήδη υπάρχουν, όπως είναι η υπάρχουσα Υπουργική Απόφαση για παροχή κατ΄ οίκον νοσηλείας σε ψυχικά ασθενείς.

Οι προτάσεις που διαμορφώθηκαν μέσα από το διήμερο διάλογο:

1. Σύνθεση – στελέχωση δομών

• Καθορισμός τυπικών προσόντων στελέχωσης, ώστε να λαμβάνει άδεια μια δομή που θα προσφέρει κατ’ οίκον νοσηλεία.
• Σύνθεση των φορέων: απαιτείται να συμμετέχουν τουλάχιστον ένας επιστημονικά υπεύθυνος γιατρός, νοσηλευτές και επισκέπτης υγείας.
• Συνεργαζόμενοι επαγγελματίες μπορούν να χρησιμοποιούνται είτε ατομικά ή μέσω συνεργασίας φορέων, και αφορούν σε ένα ευρύ φάσμα, όπως κοινωνικοί λειτουργοί, φυσιοθεραπευτές, μαίες κ.α., χωρίς να ανήκουν υποχρεωτικά στον «σκληρό πυρήνα» της δομής. Παρόλα αυτά, μια ολοκληρωμένη (ολιστική) προσέγγιση της κατ’ οίκον φροντίδας και νοσηλείας μπορεί να καλύψει ολόκληρο το φάσμα των αναγκών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών αναγκών, που υπάρχουν και που συχνά δεν άπτονται αποκλειστικά της νοσηλείας.

2. Ποιότητα υπηρεσιών – αξιολόγηση

• Βασικό στοιχείο ποιότητας αποτελεί η αξιολόγηση, μετά την ολοκλήρωση της προσφερόμενης υπηρεσίας στην κατ’ οίκον νοσηλεία, από τον ωφελούμενο και από εξωτερικούς φορείς (από τον πολίτη, εσωτερική αξιολόγηση με βάση καταγεγραμμένα στοιχεία που πρέπει να τηρούνται ή/και εξωτερική από πιστοποιημένους αξιολογητές ή με συνεργασία πανεπιστημιακού / ερευνητικού φορέα).
• Υποχρέωση καταγραφής και αξιολόγησης με τρόπο που θα δίνει ουσιαστικές πληροφορίες προς ευρύτερη αξιοποίηση.
• Είναι ανάγκη να υπάρχουν ιατρικά και νοσηλευτικά πρωτόκολλα για πράξεις κατ’ οίκον νοσηλείας και φροντίδας, που εκτός από την θεραπευτική τους διάσταση να επεκτείνονται στην πρόληψη και στην αποκατάσταση.

3. Εκπαίδευση και επιμόρφωση

• Εκπαίδευση και επιμόρφωση στελεχών των διαφόρων δομών υγείας που ασχολούνται με την κατ’ οίκον φροντίδα σε θέματα που αφορούν τα δικαιώματα των ασθενών και την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων.
• Οι νοσηλευτές και οι συμμετέχοντες στα προγράμματα κατ΄ οίκον νοσηλείας θα πρέπει να εκπαιδεύουν τους συγγενείς και τους πολίτες τόσο σε γενικότερα θέματα παροχής φροντίδας και νοσηλείας κατ’ οίκον, όσο και σε πιο ειδικά θέματα, όπως η βιώσιμη διαχείριση των επικίνδυνων και τοξικών αποβλήτων που χρησιμοποιούνται στην κατ΄ οίκον νοσηλεία.
• Βασικό έλλειμμα στην αντιμετώπιση προβλημάτων που σχετίζονται με την υγεία είναι η έλλειψη πληροφόρησης για τις διαθέσιμες υπηρεσίες που υπάρχουν. Προτείνεται η εκπαίδευση συλλόγων ασθενών και εθελοντών ώστε να παρέχονται αξιόπιστες υπηρεσίες πληροφόρησης.

4. Ανακουφιστική φροντίδα

• Χρειάζεται η θέσπιση ειδικού νομοθετικού πλαισίου για τις υπηρεσίες ανακουφιστικής φροντίδας, καθώς και ο καθορισμός τυπικών προσόντων στελέχωσης, ώστε να λαμβάνουν άδεια οι δομές που προσφέρουν ανακουφιστική φροντίδα. Η στελέχωσή τους είναι απαιτητική, και σε αυτές θα έπρεπε να συμμετέχουν όχι μόνο γιατρός και νοσηλευτής, αλλά και άλλοι επαγγελματίες που έχουν εξειδικευμένη εκπαίδευση.

5. Συνεργασία μεταξύ φορέων – πλαίσιο και προϋποθέσεις

• Χρειάζεται να υπάρχει καλύτερος συντονισμός μεταξύ δομών, φορέων και προγραμμάτων στο πλαίσιο κοινού σχεδιασμού, ώστε να αξιοποιείται τόσο το υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό όσο και οι δυνατότητες, συχνά συμπληρωματικές, που διαθέτουν οι φορείς (δομές υγείας του δημόσιου συστήματος, δήμοι και δομές τους, κοινωνικοί φορείς ή κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις)
• Να προβλεφθεί η δυνατότητα παραπομπής ασθενών από το νοσοκομείο σε μονάδες κατ’ οίκον νοσηλείας της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, που θα διαχειρίζονται επιστημονικά τους ασθενείς που έρχονται από τα νοσοκομεία ώστε να υπάρχει συνέχεια στη φροντίδα.
• Δημιουργία επιστημονικής ομάδας διαχείρισης χρόνιων περιστατικών.
• Ανάγκη να ορισθούν προδιαγραφές για νοσηλευτικό γραφείο που να μπορεί να προσφέρει και κατ’ οίκον νοσηλεία.
• Σήμερα πραγματοποιούνται διάφορες δράσεις πρόληψης και εκπαίδευσης σε θέματα υγείας που είναι πολλές φορές αλληλεπικαλυπτόμενες, ενώ συχνά τα αποτελέσματά τους δεν αξιολογούνται και δεν χρησιμοποιούνται. Υπάρχει ανάγκη, λοιπόν, να τεθούν προδιαγραφές και κανόνες και να γίνεται αξιολόγηση αυτών των προγραμμάτων.
• Στο Νόμο για την Πρωτοβάθμια Φροντίδα χρειάζεται να υπάρξουν ρυθμίσεις και για τα κοινωνικά ιατρεία, κοινωνικά οδοντιατρεία και κοινωνικά φαρμακεία (για παράδειγμα, ποιες ειδικότητες είναι βασικές, τι είδους συνεργασία μπορεί να υπάρχει με άλλες δομές).
• Προτείνεται οι μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων να μπορούν να αναπτύξουν προγράμματα κατ΄ οίκον νοσηλείας.
• Να δημιουργηθεί το υγειονομικό προφίλ των νησιών σε συνεργασία με ακαδημαϊκούς φορείς και συμπράξεις και με βάση αυτές τις ανάγκες που θα προκύψουν από τα δεδομένα να προσκαλούνται εξειδικευμένοι γιατροί. Να διευκρινιστεί ποιος κρατάει τα δεδομένα, ώστε να μην γίνεται άλλη αξιοποίηση τους.

6. Πρακτικά θέματα που πρέπει να ρυθμίζονται

• Με ποιους όρους θα γίνεται η διακίνηση φαρμάκων – ναρκωτικών ουσιών στα προγράμματα νοσηλείας κατ’ οίκον, σε περίπτωση που ο φορέας είναι δήμος ή κοινωνικός φορέας.
• Διαχείριση των επικίνδυνων ή μολυσματικών αποβλήτων: Στα νοσοκομεία δεν υπάρχει χωριστό πρωτόκολλο για το τι γίνεται στην περίπτωση κατ’ οίκον νοσηλείας και της πρωτοβάθμιας υγειονομικής φροντίδας και περίθαλψης. Ασαφής μέχρι σήμερα διατύπωση και καθορισμός κριτηρίων, ανάγκη επαναδιατύπωσης (πράξεις, παρεμβάσεις ή δραστηριότητες).
• Μετακίνηση: πώς πάει κάποιος στα σπίτια των ασθενών, με ιδιωτικό, με δημόσιο ή δημοτικό μέσο;

7. Καινοτομία και νέες τεχνολογίες

Ως μέσο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα συστήματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και κοινωνικής φροντίδας, λόγω γηράσκοντος πληθυσμού και αυξημένου επιπολασμού χρόνιων νοσημάτων, έχει προταθεί η χρήση των νέων τεχνολογιών. Αυτό αποτελεί και στόχο της ευρωπαϊκής Ψηφιακής Ατζέντας 2020 <http://ec.europa.eu/information_society/digital-agenda/ index_en.htm> (Digital Agenda 2020 – DAΕ 2020) (ή ψηφιακό θεματολόγιο) και ειδικότερα για την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών για την αντιμετώπιση κοινωνικών προβλημάτων. Η DAΕ 2020 αποτελεί το Ευρωπαϊκό όραμα και τη βάση για να αναπτυχθούν πολιτικές και δράσεις με στόχο την εναρμονισμένη ψηφιακή πρόοδο των Ευρωπαϊκών χωρών με ορίζοντα το έτος 2020.

Καλές πρακτικές ένταξης υπηρεσιών ηλεκτρονικής υγείας και φροντίδας κατ’ οίκον υπάρχουν στην Ελλάδα, ωστόσο για την ευρεία εφαρμογή τους είναι αναγκαία:

• η αποσαφήνιση του ρυθμιστικού και νομικού πλαισίου
• το επιχειρηματικό μοντέλο
• επίλυση θεμάτων διαλειτουργικότητας
• αναπροσαρμογή των οργανωτικών δομών, που επιφέρει η εισαγωγή νέων τεχνολογιών σε μια υπηρεσία υγείας και φροντίδας.

8. Ευρωπαϊκό πλαίσιο συνεργασιών

Στο πλαίσιο της «Ευρωπαϊκής Σύμπραξης Καινοτομίας για την Ενεργή και Υγιή Γήρανση» (EIP on AHA- European Innovation Partnershipon Active and Healthy Ageing), η ΕΕ συγκεντρώνει φορείς, δημόσιους και ιδιωτικούς, από όλη την Ευρώπη, ώστε να αναπτύξουν καινοτόμες ιδέες και εργαλεία για την ικανοποίηση των αναγκών του γηράσκοντος πληθυσμού. Είναι αναγκαία η παρακολούθηση και ενεργή συμμετοχή των υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας, Περιφερειών και Δήμων στην Ελλάδα με το ευρωπαϊκό αυτό πλαίσιο διαλόγου αλλά και μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων που μπορούν να μεταφέρουν τεχνογνωσία και πόρους στην Ελλάδα. Ήδη φορείς και Δήμοι στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται στον τομέα αυτό.

9. Εξεύρεση – καλύτερη αξιοποίηση πόρων

Στο πλαίσιο της προώθησης της νοσηλείας και φροντίδας κατ’ οίκον είναι σημαντικό να διερευνηθούν:

• οι χρηματο-οικονομικές δυνατότητες που μπορεί να δημιουργηθούν με αναδιάταξη των σημερινών δαπανών (πχ από τη νοσοκομειακή περίθαλψη στην πρόληψη βαρύτερων παθήσεων αργότερα αλλά και διακομιδών που μπορεί να προλάβουν δράσεις κατ΄οίκον φροντίδας και νοσηλείας
• οι δυνατότητες από την κινητοποίηση πόρων σε τοπικό επίπεδο
• οι δυνατότητες (συνδυαστικής και έξυπνης) αξιοποίησης πόρων που υπάρχουν στα διάφορα ευρωπαϊκά ταμεία την προγραμματική περίοδο 2014-2020, καθώς και στα ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά προγράμματα και σε εναλλακτικά μοντέλα χρηματοδότησης. Σημαντικό ρόλο μπορεί να παίξει και μια καινοτόμος προσέγγιση από τα ίδια τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης.

Θα πρέπει, επίσης, να αξιοποιηθούν καλύτερα οι διαθέσιμοι πόροι, όπως: 1) το πρόγραμμα του ΙΚΑ «Κατ’ Οίκον Φροντίδα Συνταξιούχων» και 2) το πρόγραμμα της Γενικής Γραμματείας Πρόνοιας «Κατ’ οίκον Κοινωνική φροντίδα» για τη χρηματοδότηση των δράσεων που αναφέρονται παραπάνω. Το πρώτο πρόγραμμα έχει ήδη ξεκινήσει (βλέπε ιστοσελίδα ΙΚΑ) και το δεύτερο όχι ακόμα.

Οι παρακάτω φορείς-άτομα συμφωνούμε και συνυπογράφουμε το παρόν κείμενο:

– «ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ» ΚΟΝΣΕΠ , Νίκος Χρυσόγελος, Πρόεδρος

– Αννουσάκειο Θεραπευτήριο Ιεράς Μητρόπολης Κισάμου και Σελίνου Κρήτης,

– Δήμος Αθηναίων, Μαρία Στρατηγάκη, αντιδήμαρχος Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Πρόνοιας και Ισότητας

– Δήμος Αγ. Δημητρίου, Ελένη Καντζέλη, αντιδήμαρχος Κοινωνικής Μέριμνας

– Δήμος Κοζάνης, Λευτέρης Ιωαννίδης, Δήμαρχος, και πρόεδρος του Δικτύου Ελληνικών Πράσινων Πόλεων

– Δήμος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου, Δήμαρχος

– Πανελλήνιος Σύλλογος Εργαστηριακών Υπαλλήλων ΠΕΔΥ, Χαρίσης Παπαγεωργόπουλος, πρόεδρος

– Τάσος Σαπουνάκης, Οικονομολόγος – σύμβουλος τοπικής αυτοδιοίκησης,

O κατάλογος είναι ανοικτός τόσο για τους συμμετέχοντες φορείς όσο και άλλους ενδιαφερόμενους

Το άρθρο μου αυτό δημοσιεύθηκε και στο TVXS http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/prasini-koinoniki-kainotomia-gia-tin-antimetopisi-tis-energeiakis-ftoxeias

Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες  η ενεργειακή φτώχεια αποτελεί σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα με πολλαπλές επιπτώσεις τόσο στην υγεία όσο και στην γενικότερη ένδεια και πλήττει περισσότερους από 100.000.000 Ευρωπαίους πολίτες. Tο 10% των πολιτών της ΕΕ είχε καθυστερήσεις στην πληρωμή των λογαριασμών κοινής ωφελείας το 2015 (37% στα κράτη μέλη που πλήττονται περισσότερο). Tο 12 % των πολιτών της ΕΕ δεν ήταν σε θέση να έχουν επαρκή θέρμανση στα σπίτια τους το 2014 (60 % στα κράτη μέλη που πλήττονται περισσότερο), ενώ το 16% του πληθυσμού της ΕΕ κατοικούσε το 2014, σύμφωνα με τις στατιστικές SILC, σε σπίτια με στέγες που έσταζαν και είχαν υγρούς τοίχους (33% στα κράτη μέλη που πλήττονται περισσότερο).

Σύμφωνα με μελέτη που εξέδωσε το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Απόδοσης Κτιρίων (Buildings Performance Institute Europe-BPIE) "Μετριάζοντας την ενεργειακή φτώχεια στην Ευρώπη" οι τρεις χώρες με τα πιο υψηλά ποσοστά σε όλους τους δείκτες είναι η Βουλγαρία, η Κύπρος και η Ελλάδα, ενώ στη Σουηδία, την Ολλανδία, τη Δανία και το Λουξεμβούργο η ενεργειακή φτώχεια δεν φαίνεται να αποτελεί μείζον πρόβλημα, αφού τα ποσοστά των δεικτών εμφανίζονται αρκετά χαμηλά. Ειδικά για Ελλάδα οι παραπάνω δείκτες διαμορφώνονται σε ποσοστό 70% για την αδυναμία διατήρησης επαρκούς θέρμανσης στις κατοικίες, ποσοστό 50.7% για την καθυστέρηση αποπληρωμής οφειλών στους οργανισμούς κοινής ωφελείας και ποσοστό 29.5%, για τα άτομα που ζουν σε κατοικίες με ακατάλληλες συνθήκες διαβίωσης.Τα ποσοστά αυτά είναι αρκετά υψηλότερα από τους μέσους όρους της Ευρώπης που αντίστοιχα είναι 10.8%, 10% και 15.1%.

Πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου κατέδειξε πως κατά το έτος 2013 ποσοστό της τάξης του 36% των ελληνικών νοικοκυριών αντιμετώπιζε προβλήματα ενεργειακής φτώχειας, το οποίο μεταφράζεται ως «δυσκολία στην διατήρηση συνθηκών άνεσης στην κατοικία τους» ώστε διασφαλίζονται οι βασικές συνθήκες διαβίωσης και υγείας.   

Η ενεργειακή ένδεια συνδέεται με τη γενική ένδεια και είναι «αποτέλεσμα μιας σειράς βαθύτερων αιτίων στα οποία περιλαμβάνονται οι υψηλές τιμές της ενέργειας, οι επιθετικές τεχνικές εμπορίου και εμπορικής προώθησης, παράγοντες που αφορούν την υγεία και την αναπηρία, η έλλειψη πρόσβασης σε εξατομικευμένες προσφορές ή σε διαδικτυακές υπηρεσίες, το χαμηλό εισόδημα, το είδος του συστήματος θέρμανσης που χρησιμοποιείται στο νοικοκυριό καθώς και η ποιότητα και η ενεργειακή απόδοση των κατοικιών». Διαπιστώνεται εξάλλου ότι η ενεργειακή ένδεια είναι σοβαρότερη στις χώρες με χαμηλότερο επίπεδο κοινωνικών κατοικιών, όπως π.χ. στις ανατολικές και στις μεσογειακές χώρες.

Η ενεργειακή διάσταση στη φτώχεια επηρεάζει σημαντικά και την γενικότερη ένδεια. Συχνά η ενεργειακή φτώχεια οδηγεί σε σοβαρά προβλήματα υγείας ή και αύξηση των ποσοστών πρόωρης θνησιμότητας όπως δείχνουν έρευνες στην Ελλάδα αλλά και σε άλλες χώρες. Λανθασμένες πρακτικές που σχετίζονται με την ενεργειακή φτώχεια μπορεί να έχουν επιπτώσεις στην υγεία του ευρύτερου πληθυσμού κυρίως μέσω της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που προκαλείται από την καύση ακατάλληλων «καυσίμων» σε συστήματα θέρμανσης (πχ κακής ποιότητας ξύλων σε τζάκια).

Έκθεση του Eurofound με θέμα τη στέγαση στην Ευρώπη διαπιστώνει ότι, λόγω των υφιστάμενων επιπέδων ακατάλληλων κατοικιών (στοιχεία του 2011), το συνολικό κόστος των ιατρικών δαπανών επιβαρύνει τις οικονομίες της ΕΕ των 28 κατά περισσότερο από 170 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως· λαμβάνοντας υπόψη ότι, εάν πραγματοποιούνταν όλες οι σχετικές επισκευές, οι ιατρικές δαπάνες θα περιορίζονταν κατά περίπου 8 δισεκατομμύρια ευρώ κατά το πρώτο έτος, ενώ θα συνέχιζαν να προκύπτουν οφέλη και στο μέλλον·

Παρόλα αυτά, δεν έχει δοθεί η πρέπουσα προσοχή στο πρόβλημα και κυρίως δεν έχει αναπτυχθεί μια κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική για την αντιμετώπισή του.

Ποιοι είναι οι λόγοι των υψηλών ποσοστών ενεργειακής φτώχειας

Οι λόγοι για αυτά τα υψηλά επίπεδα ενεργειακής φτώχειας στην Ελλάδα είναι πολλοί, κατά την γνώμη μου όμως συμπυκνώνονται στην έλλειψη κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας. Μέχρι σήμερα οι κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν την ενεργειακή φτώχεια μέσα από μια επιδοματική προσέγγιση, με αποτέλεσμα από την μία να διαιωνίζεται το πρόβλημα γιατί δεν αντιμετωπίζεται στην ρίζα του και από την άλλη να σπαταλιούνται σημαντικοί πόροι (πχ επίδομα θέρμανσης για αγορά πετρελαίου) που έρχονται μάλιστα σε αντίθεση με πολιτικές για προστασία του κλίματος.

Με δεδομένο ότι η ενεργειακή φτώχεια δεν συνδέεται μόνο με την απουσία εισοδήματος ή με πολύ χαμηλό εισόδημα, αλλά και με πολλούς άλλους παράγοντες, όπως είναι η κατάσταση του κτηρίου, η χωροταξία της περιοχής, η τιμή των καυσίμων και του ρεύματος, η ενημέρωση των πολιτών σε θέματα ενέργειας,  οι υπάρχουσες κοινωνικές και ενεργειακές πολιτικές, οι συνήθειες του πληθυσμού, η κλιματική ζώνη, είναι φανερό ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος δεν μπορεί να επικεντρώνει μόνο στους οικονομικούς όρους και το εισόδημα.

Πώς μπορεί να περιοριστεί η ενεργειακή φτώχεια

Όπως δείχνουν πολλές έρευνες, η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας δεν μπορεί να προκύψει από πολιτικές που βασίζονται κυρίως σε επιδόματα και σε άμεση οικονομική υποστήριξη των νοικοκυριών για θέρμανση (πχ επίδομα για αγορά πετρελαίου θέρμανσης) μια και δεν εξασφαλίσουν μια μακροπρόθεσμη και βιώσιμη λύση στο πρόβλημα της ενεργειακής φτώχειας. Η βοήθεια αυτή πρέπει να επαναλαμβάνεται συνεχώς και άρα οδηγεί σε τεράστια σπατάλη οικονομικών πόρων.

Αντιθέτως, η πολιτική για την ενεργειακή φτώχεια για να είναι αποδοτική και βιώσιμη πρέπει να βασιστεί σε μεγάλο βαθμό σε μέτρα ριζικής ενεργειακής ανακαίνισης στις κατοικίες των νοικοκυριών που πλήττονται από αυτήν καθώς και σε καινοτόμες κοινωνικές πολιτικές. Παρόμοια μέτρα μπορούν να συνδυαστούν με πολιτικές ενεργούς απασχόλησης των ατόμων που πλήττονται από την ενεργειακή φτώχεια (ακόμα και σε εργασίες που απαιτούνται για την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων) καθώς και με πολιτικές παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω ενεργειακών συνεταιρισμών σε επίπεδο ακόμα και γειτονιάς.  

Είναι ανάγκη, λοιπόν, να διασφαλιστεί το δικαίωμα πρόσβασης όλων των πολιτών στην ενέργεια, με βάση και το άρθρο 34, παράγραφος 3 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο ορίζει ότι, «προκειμένου να καταπολεμηθεί ο κοινωνικός αποκλεισμός και η φτώχεια, η Ένωση αναγνωρίζει και σέβεται το δικαίωμα κοινωνικής αρωγής και στεγαστικής βοήθειας προς εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης σε όλους όσους δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους». Αυτό το δικαίωμα όμως πρέπει να διασφαλιστείμέσα από την προώθηση πολιτικών που βασίζονται στην κοινωνική και πράσινη καινοτομία και όχι μέσω προσωρινών, αναποτελεσματικών και μη βιώσιμων μέτρων.

Στόχος πρέπει, λοιπόν, να είναι η αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας με τρόπο που να συνάδει με την κοινωνική δικαιοσύνη, την απασχόληση -δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας και άλλες πολιτικές που σχετίζονται με το θέμα, όπως αυτές για την πολιτική στέγασης και κοινωνικής κατοικίας, την ενεργειακή αποτελεσματικότητα των κτηρίων, την εξυγίανση των δημοσιονομικών, την προστασία του κλίματος και την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.

Ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου που υπερψηφίστηκε στις 14 Απριλίου 2016 (μη δεσμευτικό νομοθετικά) υποστηρίζει την συντονισμένη πολιτική για αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο (καθώς και την σύνδεση των κοινωνικών στόχων και της ενεργειακής πολιτικής, με δεδομένο ότι η ευρωπαϊκή νομοθεσία για την ενεργειακή πολιτική αναγνωρίζει τους κοινωνικούς στόχους στις πολιτικές ενεργειακής απόδοσης. Θεωρεί μάλιστα λυπηρό το γεγονός ότι οι συναφείς διατάξεις της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για τη στόχευση των νοικοκυριών που πλήττονται από ενεργειακή ένδεια και της κοινωνικής κατοικίας (άρθρο 7 παράγραφος 7) δεν αξιοποιούνται πλήρως από τα κράτη μέλη. Η Οδηγία 2012/27/ΕΕ ζητάει από τα κράτη μέλη να αναπτύξουν προγράμματα ευαισθητοποίησης και να ενημερώνουν και να συμβουλεύουν τα άτομα και τα νοικοκυριά σχετικά με την ενεργειακή απόδοση. Το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου καλεί την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να προωθήσουν ισχυρά μέτρα για την κοινωνική στέγαση και να ενισχύσουν τις επενδύσεις στην ενεργειακή απόδοση στις κοινωνικές ενοικιαζόμενες κατοικίες μέσω των Ευρωπαϊκών Ταμείων. Υπενθυμίζει, επίσης, ότι οι τοπικές αρχές μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο προωθώντας εναλλακτικά μέσα χρηματοδότησης, όπως μεταξύ άλλων συνεργατικά μοντέλα, καθώς και συμφωνίες συλλογικής αγοράς, ώστε να δώσουν τη δυνατότητα στους καταναλωτές να συνδυάζουν τις ενεργειακές απαιτήσεις τους συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτόν στη μείωση των τιμών ενέργειας.

Συνεργασία για προτάσεις πολιτικής για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας

Το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας, η ΚοινΣΕπ «Άνεμος Ανανέωσης» και το Ινστιτούτο Κτιρίων Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης, που δραστηριοποιούνται στους τομείς της οικολογίας, της εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και της βιωσιμότητας, επεξεργάζονται ένα σχέδιο προτάσεων και πολιτικής με στόχο την δημοσίευση ενός policy paper με θέμα «Η ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα και η συμβολή της πράσινης κοινωνικής καινοτομίας στην αντιμετώπιση της».

Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής, το Ίδρυμα Χάινριχ Μπελ Ελλάδας, η ΚοινΣΕπ «Άνεμος Ανανέωσης» και το Ινστιτούτο Κτιρίων Μηδενικής Ενεργειακής Κατανάλωσης, σε συνεργασία με το Γραφείο Αστικής Ανθεκτικότητας και Βιωσιμότητας του Δήμου Αθηναίων, συνδιοργάνωσαν την Τετάρτη 20 Απριλίου 2016, στην Αθήνα, το 1ο Εργαστήριο διαλόγου με θέμα «H ενεργειακή φτώχεια στην Ελλάδα και η συμβολή της πράσινης κοινωνικής οικονομίας».

Το εργαστήριο αποτελεί το πρώτο από μια σειρά προπαρασκευαστικές δράσεις με στόχο να συγκεντρωθούν όσο το δυνατό περισσότερα στοιχεία και προτάσεις τα οποία θα ενσωματωθούν στο policy paper που έχει προγραμματιστεί να παρουσιαστεί τον Σεπτέμβριο 2016.

Η διαδικασία που ακολουθήθηκε ήταν συμμετοχική και δόθηκε η δυνατότητα σε εκπροσώπους θεσμικών, ακαδημαϊκών φορέων και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών να τοποθετηθούν και να συζητήσουν το θέμα δομημένα και ουσιαστικά.

Για να είναι αποδοτική η διαδικασία, ο διάλογος δομήθηκε γύρω από 7 ερωτήματα που αφορούσαν στα αίτια και στα χαρακτηριστικά του φαινομένου της ενεργειακής φτώχειας καθώς και γύρω από άλλα 8 που αφορούσαν σε προτάσεις για την αλλαγή πολιτικής και την ενεργό συμμετοχή των πολιτών στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος.

Περισσότερα: http://anemosananeosis.gr/el/archives/1887

                                   http://inzeb.org/1st-workshop-fuel-poverty-greece/

Πώς είναι να βλέπεις τον κόσμο από 70 μέτρα ύψος, μέσα από μια ανεμογεννήτρια; Υπάρχει συμμετοχή των πολιτών για την δημιουργία ενός αιολικού πάρκου κοντά τους; Υπάρχουν πολλοί που θα ήθελαν να μπουν μέσα σε μια ανεμογεννήτρια; Τι κάνει ένα πανεπιστήμιο που θέλει να βρεθεί στην πρωτοπορία της πράσινης τεχνολογίας και οικονομίας; Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα με παρακίνησαν να βρεθώ στο Άααχεν και στο αιολικό πάρκο του. 

Ο Horst Kluttig, υπεύθυνος του πάρκου, με ξενάγησε στις εγκαταστάσεις του πάρκου (τον γνώρισα όταν οργάνωσα τον Μάρτιο 2012, ως ευρωβουλευτής, μια ημερίδα για την πράσινη ενέργεια, στο Ευρωκοινοβούλιο). Τώρα επισκέφθηκα το πάρκο ως πρόεδρος του κοινωνικού συνεταιρισμού "ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ" αλλά και ως ιδρυτικό μέλος του Ενεργειακού και Αναπτυξιακού Συνεταιρισμού Σίφνου. Ο Horst παρουσίασε την ιστορία του αιολικού πάρκου και ενημέρωσε για τον τρόπο με τον οποίο επωφελούνται οι τοπικές κοινωνίες.

Επισκέψιμη ανεμογεννήτρια για ξενάγηση από το ύψος των 70 μέτρων

Το ίδιο το αιολικό πάρκο, η ιστορία του αλλά και η απόδοσή του παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Αλλά υπάρχει και κάτι ξεχωριστό.  Μία από τις ανεμογεννήτριες είναι επισκέψιμη στο εσωτερικό της και αξιοποιείται για εκπαιδευτικά προγράμματα αναρρίχησης στην κορυφή της από εσωτερική σκάλα στο πλαίσιο του προγράμματος ενημέρωσης για το πάρκο.

Το κέντρο Wind Turbine Vicitor centre for New Energy Agency  δημιουργήθηκε με στόχο την ξενάγηση ενδιαφερομένων στο πάρκο αλλά και την επίσκεψη στο εσωτερικό της ανεμογεννήτριας. Κάτι που κάναμε και εμείς , και μπορούμε να πούμε ότι ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία να βλέπεις τον κόσμο από το ύψος των 70 περίπου μέτρων, μέσα από μια ανεμογεννήτρια. Ανεβαίνεις από μια σπειροειδή σκάλα στο εσωτερικό της ανεμογεννήτριας σε ύψος 63 μέτρων, όπου βρίσκεται μια διαμορφωμένη πλατφόρμα. Από εκεί μπορείς να θαυμάσεις τη θέα της ευρύτερης περιοχής. Ανεβήκαμε, μάλιστα, λίγο πιο ψιλά, και μπήκαμε μέσα στο κέλυφος (nacelle) του ρότορα της ανεμογεννήτριας.

Πάνω από 1000 άτομα ετησίως δοκιμάζουν αυτή την ιδιαίτερη ξενάγηση στο εσωτερικό της ανεμογεννήτριας. Τις σκάλες στο εσωτερικό της ανεμογεννήτριας έχουν ανέβει και κατέβει συνολικά 10.000 άτομα, από την έναρξη του προγράμματος το 1999, όπως μας εξήγησε ο Horst.

https://www.youtube.com/watch?v=kiSlB3caU8Y#t=33

Σε όλη την Γερμανία υπάρχουν συνολικά τρεις παρόμοιες – επισκέψιμες στο εσωτερικό τους – ανεμογεννήτριες και παγκοσμίως λιγότερες από 12.

Ένα κοινό ευρωπαϊκό πάρκο

Η περιοχή του Άααχεν στη Γερμανία βρίσκεται στα σύνορα με την Ολλανδία κι έχει περιορισμένο χώρο για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων. Παρόλο αυτά μετά από χωροταξικό σχεδιασμό επέλεξε τις περιοχές όπου μπορούσαν να εγκατασταθούν αιολικά πάρκα. Το 1993 η πόλη του Άααχεν αποφάσισε να συνεργαστεί με την ολλανδική πόλη Heerlen και να δημιουργήσουν από κοινού το πρώτο κοινό ευρωπαϊκό αιολικό πάρκο, το EuroWindPark, σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από την ιστορική πόλη του Άαχεν.

Η πρώτη φάση του σχεδίου τους 'Future Energies' προετοιμάστηκε από το Energie-Cités και χρηματοδοτήθηκε αρχικά από το πρόγραμμα (ENG-ALTENER 1 1993-1995) με στόχο την ανάπτυξη οργανωτικού και οικονομικού μοντέλου για την προμήθεια βιώσιμης ενέργειας στην διασυνοριακή βιομηχανική περιοχή του   Aachen/Heerlen, τον αστικό σχεδιασμό για την εξοικονόμηση ενέργειας, την εγκατάσταση αιολικών και βιοαερίου, και την ένταξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συστημάτων τηλεθέρμανσης κα. Σε δεύτερη φάση επιδιώχθηκε να διασφαλιστεί μέσα από την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου (περιφερειακός σχεδιασμός, έκδοση αδειών για αιολικά και βιοαέριο, διαμόρφωση ενεργειακών στάνταρτς, βιοκλιματική κα).

Στη συνέχεια, συγχρηματοδοτήθηκε από ευρωπαϊκούς πόρους (FP4-NNE-THERMIE C), η εγκατάσταση, το 1997, μιας ανεμογεννήτριας 1,5 MW με καινοτόμο για την εποχή σχεδιασμό, σε σχέση με την μηχανική και ηλεκτρική απόδοσή της, την μείωση του θορύβου κα. Με συνολικό κόστος ανεμογεννήτριας 1.861.735€, η ευρωπαϊκή συμμετοχή ανέρχονταν σε 744. 694 €.

Στο πάρκο λειτουργούν σήμερα συνολικά 12 ανεμογεννήτριες των 1.5 MW, που η κάθε μία ανήκει σε διαφορετικούς φορείς (συνεταιρισμούς, δήμους, πανεπιστήμιο, υπουργείο κα). Την συνολική διαχείριση του αιολικού πάρκου έχει η ASEAG ENERGIE GMBH.

Εργαλείο λήψης αποφάσεων βασισμένο σε σύνολο κριτηρίων

Για να αποφευχθεί η σύγκρουση μεταξύ της ανάγκης ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών για πλήρη έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα και αποδοχής από τις τοπικές κοινωνίες των επενδύσεων αλλά και για να διασφαλίζεται ταυτόχρονα η προστασία περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών, αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο του Άαχεν σε συνεργασία με φορείς καταναλωτών και σχετικές επιχειρήσεις ένα πολύ-κριτηριακό μοντέλο επιλογής περιοχών για τα αιολικά που λαμβάνει υπόψη  τεχνο-οικονομικά, κοινωνικο-πολιτικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, δηλαδή διευκρινίζει τον τρόπο που τα διάφορα θέματα κοινωνικής αποδοχής ιεραρχούνται στη διαδικασία επιλογών των αιολικών εγκαταστάσεων. Η διαδικασία αυτή βασίζεται σε ένα σύστημα GIS (Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών) Αναλυτικής Διαδικασίας Ιεράρχησης. Με βάση αυτό ζητήθηκε από μια ομάδα τοπικών ειδικών να χρησιμοποιήσουν τα κριτήρια ώστε να αποφασιστεί η σημασία κάθε κριτηρίου. Ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της μεθοδολογίας διαπιστώθηκε ότι υπήρχε η δυνατότητα να εγκατασταθούν αιολικά στο 9,4% της περιοχής που μελετήθηκε, ενώ το 1,74% της περιοχής μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως περιοχή υψηλής καταλληλότητας.  Εκπονήθηκε, επίσης, μια συγκριτική μελέτη για τα προτεινόμενα εργαλεία σε σχέση με υπάρχοντα αιολικά πάρκα ώστε να δοκιμαστεί η αξιοπιστία του μοντέλου.

Αν και συνολικά η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το αιολικό πάρκο ξεπερνάει τις ανάγκες της περιοχής, υπάρχουν ακόμα σημεία όπου μπορούν να εγκατασταθούν νέα αιολικά.  

Έμφαση στην εκπαίδευση για τη βιωσιμότητα και σύνδεση της έρευνας με την εφαρμογή

Το Πανεπιστήμιο του Άαχεν θεωρείται ένα από τα καλύτερα στα θέματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και γενικά επιστημών για τη βιωσιμότητα, ιδιαίτερα στην έρευνα των «μεγα-τάσεων», όπως σε ενέργεια, νερό, κινητικότητας, υγεία, μεγάλες πόλεις ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής. Στη βάση μιας πρόσφατης αξιολόγησης που το ανέδειξε ως ένα από τα καλύτερα, το Πανεπιστήμιο του Άαχεν χρηματοδοτείται με πάνω από 200 εκατομμύρια Ευρώ για την ανάπτυξη θεματικών clusters  για το διάστημα 2010-2017. Μέχρι 19 clustersθα έχουν  επίσημα χώρους και αίθουσες στο campusτου Πανεπιστημίου, ενώ δημιουργούνται και νέα εργαστήρια. Επιδιώκεται η συνέργεια πόρων και δυνατοτήτων και η δημιουργία θεματικών hotspots με εξειδικευμένους συνεργάτες και ισχυρές εγκαταστάσεις δοκιμών.

Οι επιχειρήσεις και πανεπιστημιακά ιδρύματα θα μπορούν να εργαστούν από κοινού σε θέματα έρευνας και εφαρμογών, στο πλαίσιο μιας διεπιστημονικής προσέγγισης. Υπολογίζεται ότι θα συμμετάσχουν στο σχέδιο σε μακροπρόθεσμη βάση 250 γερμανικές και διεθνείς επιχειρήσεις για να κάνουν την δική τους έρευνα και  να αναβαθμίσουν τις ικανότητές τους σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Aachen. Αυτό θα επιτρέψει την έγκαιρη και έγκυρη αξιολόγηση των διαφόρων τεχνολογιών, όσον αφορά τις ευκαιρίες, τους κινδύνους και την ωριμότητά τους.

Το πανεπιστήμιο ασχολείται επίσης με την ανάπτυξη έξυπνων δικτύων για την  σύνδεση των διαφόρων μορφών ενέργειας (ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, θέρμανση) αλλά και για την διαχείριση της ζήτησης ενέργειας, την σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, καθώς και τις διάφορες κοινωνικές πτυχές της ενέργειας. Επιδιώκεται, συνεπώς, μια ολιστική προσέγγιση με την συμβολή διαφορετικών επιστημονικών κλάδων, που οδηγεί όμως και σε ρεαλιστικές κι έξυπνες λύσεις.  

Το Κέντρο Ερευνών Ενέργειας του Πανεπιστημίου - που στεγάζει πέντε ινστιτούτα – είναι επικεφαλής του “clusterΒιώσιμη Ενέργεια». Μεταξύ άλλων δοκιμάζει και νέα υλικά για μόνωση σε «ευφυείς προσόψεις» κτηρίων, υλικά για αποθήκευση θερμότητας και νέες συσκευές ημιαγωγών για ηλεκτρονικά ισχύος, διαθέτει εκτεταμένο εργαστηριακό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων των εργαστηριακών εξετάσεων 5 MW, σε πραγματικό χρόνο ψηφιακή προσομοίωση (RTDS), Hardware-in-the-Loop (HIL) για την επίλυση θεμάτων που σχετίζονται με ενεργειακά αποδοτική τεχνολογία κτιρίων, κλιματισμού, «έξυπνα σπίτια», διαχείριση της ζήτησης, καθώς συστήματα αποθήκευσης ενέργειας σε οχήματα.