Το Ευρωκοινοβούλιο υιοθέτησε την Τετάρτη 21 Νοεμβρίου μια έκθεση για το σχιστολιθικό φυσικό αέριο που αντικατοπτρίζει τις ανησυχίες για τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον καθώς και την ανάγκη για ρυθμίσεις του θέματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο [1]. Οι Πράσινοι καλωσόρισαν την έκθεση Sonik, που ζητά προσοχή, και ειδικότερα απαγόρευση σε ευαίσθητες περιοχές, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα την ανάγκη για αυστηρότερες ρυθμίσεις και σωστή εφαρμογή των υφιστάμενων κανονισμών. Σχολιάζοντας μετά την ψηφοφορία, ο εκπρόσωπος των Πράσινων για θέματα περιβάλλοντος και δημόσιας υγείας, Carl Schlyter (ευρωβουλευτής, Σουηδία) δήλωσε:

 

«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υπογράμμισε σήμερα την αυξανόμενη ανησυχία του κοινού για το σχιστολιθικό φυσικό αέριο και τις καταστροφικές μεθόδους για την εξαγωγή του και ζήτησε μεγάλη προσοχή όσο αξιολογούνται οι επιπτώσεις αυτές για την υγεία και το περιβάλλον. Αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να σκεφτούν δύο φορές προτού επιτρέψουν οποιαδήποτε έργο αυτής της αμφιλεγόμενης τεχνολογίας να προχωρήσουν.


«Ενώ οι Πράσινοι πιστεύουν ότι υπάρχουν ήδη επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την απαγόρευση αυτής της επικίνδυνης τεχνολογίας, εκτιμούν ότι ακόμα κι αυτό δε γίνει, πρέπει τουλάχιστον να εφαρμόζεται αυστηρά η υφιστάμενη κοινοτική νομοθεσία. Οι ευρωβουλευτές επεσήμαναν σήμερα ακριβώς αυτό, καθώς και ότι η ΕΕ πρέπει να αναθεωρήσει τους κανόνες απόδοσης ευθυνών προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι συμμετέχοντες στην εξόρυξη σχιστολιθικού φυσικού αερίου είναι πλήρως υπεύθυνοι για όλες τις ζημιές και επομένως υποχρεούνται να παρέχουν χρηματοοικονομικές εγγυήσεις για την κάλυψη των ενδεχόμενων κινδύνων. Είναι καθοριστικής σημασίας επίσης, ότι οι ευρωβουλευτές, ζήτησαν ρητά την απαγόρευση της εφαρμογής αυτής της τεχνολογίας σε ευαίσθητες περιοχές»

«Οι ολοένα και συσσωρευόμενες αποδείξεις γύρω από τους κινδύνους για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία που συνδέονται με την εξόρυξη αερίου από σχιστολιθικά πετρώματα, κυρίως μέσω της διεργασίας υδραυλικής ρωγμάτωσης, δεν μπορούν πλέον να αγνοηθούν [2]. Οι δυνητικά καταστροφικές συνέπειες της χρήσης των τοξικών χημικών ουσιών στη διεργασία της υδραυλικής ρωγμάτωσης είναι καλά τεκμηριωμένες, ιδίως όσον αφορά τον υδροφόρο ορίζοντα. Η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει εκφράσει αμφιβολίες για τη συμβατότητα της διεργασίας υδραυλικής ρωγμάτωσης με την κοινοτική νομοθεσία σχετικά με την ποιότητα των υδάτων (Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60/ΕΚ) [3]. Υπάρχουν επίσης αμφιβολίες ως προς το κατά πόσο κάποιες από τις ουσίες που χρησιμοποιούνται στη διεργασία της υδραυλικής ρωγμάτωσηςείναι συμβατές με τους κανόνες της ΕΕ για τις επικίνδυνες χημικές ουσίες, χωρίς να υπεισερχόμαστε στις αρνητικές κλιματικές επιπτώσεις της κλιματικής που προκύπτουν από την εντατική διαδικασία εξόρυξης του σχιστολιθικού φυσικού αερίου και της επακόλουθης καύσης του.»

 

[1] Το ΕΚ υιοθέτησε με ψήφους 562 υπέρ, 86 κατά και 43 λευκά την έκθεση του Πολωνού εισηγητή Sonik σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των δραστηριοτήτων  εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίoυ και πετρελαίου. Αυτή την έκθεση υπερψήφισαν και οι Πράσινοι. Υπήρξε και ξεχωριστή έκθεση της Ελληνίδας Ευρωβουλευτή Νίκης Τζαβέλλα γύρω από τη βιομηχανία σχιστολιθικού φυσικού αερίου, που επίσης υιοθετήθηκε με ψήφους 492 υπέρ, 129 κατά και 43 λευκά, αλλά την οποία οι Πράσινοι καταψήφισαν.

 

[2] Υλικό καμπάνιας των Πράσινων ενάντια στο σχιστολιθικό φυσικό αέριο:
 http://www.stopclimatechange.net/index.php?id=shalegas

 

[3] http://ec.europa.eu/environment/integration/energy/unconventional_en.htm

 

Από κοινού ερώτηση Ν. Χρυσόγελου και 2 άλλων Πράσινων ευρωβουλευτών για το έλλειμμα του λογαριασμού Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.

Έναν εναλλακτικό τρόπο μηδενισμού του ελλείμματος που παρουσιάζει ο λογαριασμός Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ), από αυτόν που παρουσίασε η κυβέρνηση στο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ) 2013-2016, αναδεικνύει με γραπτή ερώτησή του ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος. Την πρωτοβουλία αυτή του Ν. Χρυσόγελου στηρίζουν συνυπογράφοντας την ερώτηση, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, Γερμανός ευρωβουλευτής και μέλος της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας ReinhardBütikofer, καθώς και ο Πράσινος ευρωβουλευτής από το Λουξεμβούργο ClaudeTurmes, επίσης μέλος της Επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας, καθώς και κορυφαία προσωπικότητα σε θέματα προστασίας του κλίματος και προώθησης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
 
Όπως αναφέρεται στην ερώτηση, ανάμεσα στις υποχρεώσεις που προβλέπεται να αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση έναντι των δανειστών είναι να εξαλείψει μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου του 2013 το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού για τις ΑΠΕ μέσω του οποίου αποζημιώνονται οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ. Ως βασικό εργαλείο για την εκμηδένιση του ελλείμματος αυτού, το ΜΠΔΣ προβλέπει την επιβολή και μάλιστα με αναδρομική ισχύ, έκτακτης ειδικής εισφοράς στα φωτοβολταϊκά συστήματα από 25%-30%, και 10% στις υπόλοιπες ΑΠΕ.
 
Το μέτρο αυτό πλήττει καίρια ολόκληρη την αγορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας δημιουργώντας κλίμα επιπλέον ανασφάλειας σε έναν τομέα που αντιπροσωπεύει ελπίδα διεξόδου από την πολύπλευρη κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα και ταυτόχρονα αποτελεί τομέα προτεραιότητας για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κι όλα αυτά παρά το γεγονός ότι υπάρχει άλλος δρόμος για το μηδενισμό του ελλείμματος του λογαριασμού ΑΠΕ, που στηρίζεται σε αλλαγή του τρόπου υπολογισμού του πρώην Ειδικού Τέλους ΑΠΕ (ΕΤΑΠΕ) και νυν Ειδικού Τέλους Μείωσης Εκπομπών Αέριων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ).
 
Σύμφωνα με έρευνα του ΙΟΒΕ, την περίοδο μάλιστα που πρόεδρός του ήταν ο σημερινός υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας, «Η συνδρομή της ενίσχυσης των Α.Π.Ε. αποτελεί μέρος μόνο (περίπου το 40%) του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ», ενώ σύμφωνα με υπολογισμούς του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτροπαραγωγών από ΑΠΕ (ΕΣΗΑΠΕ), κατά την περίοδο 1/2009 – 4/2012, οι Έλληνες καταναλωτές πλήρωσαν συνολικά 336,1 εκατ. ευρώ υπό τον ψευδώνυμο τίτλο ΕΤΑΠΕ ή ΕΤΜΕΑΡ. Από το ποσό αυτό, μόνο το 40% ή 134,4 εκατ. ευρώ αξιοποιήθηκε πράγματι υπέρ των ΑΠΕ ενώ τα υπόλοιπα 201,7 εκατ. ευρώ επιδότησαν ουσιαστικά τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας. Αν αυτά τα 201,7 εκατ. ευρώ που πλήρωσαν οι καταναλωτές και όχι οι προμηθευτές, είχαν πράγματι διοχετευθεί υπέρ των ΑΠΕ, το έλλειμμα του λογαριασμού ΑΠΕ που κατά το τέλος του Απριλίου 2012 ήταν 201,1 εκατ. ευρώ, θα ήταν μηδενικό.
 
Η στρέβλωση ξεκινά από τον τρόπο υπολογισμού του ΕΤΜΕΑΡ που στηρίζεται στη διαφορά μεταξύ της εγγυημένης τιμής των ΑΠΕ και της Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ) μετά την ενσωμάτωση των ΑΠΕ, και όχι της ΟΤΣ που θα πλήρωναν οι προμηθευτές χωρίς την παραγωγή από ΑΠΕ. Έτσι, ο καταναλωτής επιβαρύνεται το κόστος που θα έπρεπε να βαρύνει τους προμηθευτές και ο λογαριασμός ΑΠΕ καταλήγει να είναι ελλειμματικός.
Ο Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε σχετικά:
 
«Η δραστική αλλαγή του ενεργειακού μας μοντέλου προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και της εξοικονόμησης ενέργειας δεν είναι μόνο ευρωπαϊκή προτεραιότητα αλλά και εθνική δέσμευση μέσα από νόμους και επίσημες αποφάσεις. Παρόλα αυτά, υπό την ασφυκτική πίεση της οικονομικής συγκυρίας και της τρόικα, η κυβέρνηση οδηγείται σε μια ακόμα σπασμωδική κίνηση. Προσπαθώντας να κλείσει την τρύπα του λογαριασμού ΑΠΕ, πλήττει την ήδη στάσιμη αγορά των ΑΠΕ και μάλιστα με μέτρα αναδρομικής ισχύος ενώ έχει ήδη αυξήσει το ειδικό τέλος ΑΠΕ που πληρώνουν οι καταναλωτές. Είναι ανάγκη η κυβέρνηση να επανεξετάσει τις επιλογές της και να κάνει άμεσα τις απαραίτητες διορθωτικές κινήσεις. Η αλλαγή του τρόπου υπολογισμού του τέλους ΑΠΕ θα ελαφρύνει τους καταναλωτές σημαντικά, λύνοντας ταυτόχρονα το πρόβλημα του ελλείμματος του λογαριασμού ΑΠΕ χωρίς να υπάρχει ανάγκη για λήψη μέτρων που πλήττουν τις ΑΠΕ. Ας μην ξεχνάμε ότι το περιβαλλοντικό, κλιματικό, κοινωνικό και δημοσιονομικό κόστος από την εξάρτηση της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα είναι τεράστιο. Είναι καιρός να αρχίσουμε να διορθώνουμε κάθε είδους στρεβλώσεις που μας οδήγησαν ως εδώ, μόνοι μας».  
 

 

(Ακολουθεί η ελληνική μετάφραση της κοινής ερώτησης όπως κατατέθηκε)

 

 
Θέμα: «Μια εναλλακτική μέθοδος μηδενισμού του ελλείμματος του λογαριασμού ΑΠΕ στην Ελλάδα»
 
 
Ανάμεσα στις υποχρεώσεις που προβλέπεται να αναλάβει η ελληνική κυβέρνηση έναντι των δανειστών είναι να εξαλείψει μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου του 2013 το έλλειμμα του Ειδικού Λογαριασμού για τις ΑΠΕ μέσω του οποίου αποζημιώνονται οι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ [1]. Ως βασικό εργαλείο για την εκμηδένιση του ελλείμματος αυτού, το ΜΠΔΣ [2] προβλέπει την επιβολή, με αναδρομική ισχύ, έκτακτης ειδικής εισφοράς στα φωτοβολταϊκά συστήματα από 25%-30%, καθώς και μια επιβάρυνση 10% στις υπόλοιπες ΑΠΕ. Όμως είναι εφικτό να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα με αλλαγή του τρόπου υπολογισμού του ΕΤΜΕΑΡ [3]. Σύμφωνα με ανάλυση του ΙΟΒΕ [4], «Η συνδρομή της ενίσχυσης των Α.Π.Ε. αποτελεί μέρος μόνο (περίπου το 40%) του Ειδικού Τέλους ΑΠΕ (ΕΤΑΠΕ)», ενώ σύμφωνα με υπολογισμούς του ΕΣΗΑΠΕ [5], κατά την περίοδο 1/2009 – 4/2012, οι Έλληνες καταναλωτές πλήρωσαν συνολικά 336,1 εκατ. ευρώ υπό τον ψευδώνυμο τίτλο ΕΤΑΠΕ ή ΕΤΜΕΑΡ. Από το ποσό αυτό, μόνο το 40% ή 134,4 εκατ. ευρώ αξιοποιήθηκε πράγματι υπέρ των ΑΠΕ ενώ τα υπόλοιπα 201,7 εκατ. ευρώ επιδότησαν τους προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας. Αν αυτά τα 201,7 εκατ. ευρώ που πλήρωσαν οι καταναλωτές, είχαν πράγματι διοχετευθεί υπέρ των ΑΠΕ, το έλλειμμα του λογαριασμού ΑΠΕ που κατά το τέλος του Απριλίου 2012 ήταν 201,1 εκατ. ευρώ, θα ήταν μηδενικό. Η στρέβλωση ξεκινά από τον τρόπο υπολογισμού του ΕΤΜΕΑΡ που στηρίζεται στη διαφορά μεταξύ της εγγυημένης τιμής των ΑΠΕ και της Οριακής Τιμής Συστήματος (ΟΤΣ) μετά την ενσωμάτωση των ΑΠΕ, και όχι της ΟΤΣ που θα πλήρωναν οι προμηθευτές χωρίς την παραγωγή από ΑΠΕ [6]. Έτσι, ο καταναλωτής επιβαρύνεται το κόστος που θα έπρεπε να βαρύνει τους προμηθευτές και ο λογαριασμός ΑΠΕ καταλήγει ελλειμματικός. Για την εξάλειψή του απαιτούνται μέτρα τα οποία όμως καταστρέφουν την αγορά ΑΠΕ στην πορεία. Ερωτάται η Επιτροπή:
 
1.    Εξέτασε ο εκπρόσωπός της στην Τρόικα αλλαγή του τρόπου υπολογισμού του ΕΤΜΕΑΡ ως μέθοδο εξάλειψης του ελλείμματος του Λογαριασμού ΑΠΕ χωρίς καμία επιβάρυνση για τον καταναλωτή;
2.    Εκτιμά ότι ο τρόπος υπολογισμού του ΕΤΜΕΑΡ είναι δίκαιος για τον Έλληνα καταναλωτή;
3.    Σκοπεύει να συνεργαστεί με τις ελληνικές αρχές για τη θέσπιση ενός δίκαιου συστήματος καταμερισμού του πρόσθετου κόστους των ΑΠΕ που θα συμβάλλει και στην αξιοπιστία του συστήματος εγγυημένων τιμών;
 
_____________________________
[3] ΕΤΜΕΑΡ: Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αέριων Ρύπων
[4] , Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), 2011
[5] , Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτροπαραγωγών από ΑΠΕ, Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας, Σύνδεσμος Εταιρειών Φωτοβολταϊκών
[6] Επιπλέον στρέβλωση δημιουργείται από το γεγονός ότι η ΟΤΣ δεν περιλαμβάνει άλλες πληρωμές σε συμβατικούς παραγωγούς μέσω του Μεταβλητού Κόστους Παραγωγής και της χρέωσης ισχύος, που συνεισφέρουν κατά περίπου 20% στο κόστος ηλεκτροπαραγωγής από συμβατικές πηγές.

 

 

Η παρούσα έκθεση, η οποία εκπονήθηκε από τον Γάλλο Ευρωβουλευτή των Πράσινων Yves Cochet και την Elise Buckle, Manager του SustainEnergy, παρέχει στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής μια επισκόπηση σχετικά με το πόσα χρήματα θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν από τη μεταρρύθμιση των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα σε 24 χώρες του ΟΟΣΑ. Σύμφωνα με την έκθεση, μια τέτοια μεταρρύθμιση θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αποδεσμεύοντας ταυτόχρονα χρήματα ώστε να επενδυθούν στην “καθαρή” ενέργεια, σε πράσινες θέσεις εργασίας καθώς και σε άλλα δημόσια αγαθά.

 

Η έκθεση συνθέτει την υπάρχουσα γνώση σχετικά με τις επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα παρουσιάζοντας σύντομες περιγραφές των εν λόγω επιδοτήσεων σε επιλεγμένες χώρες της ΕΕ και των G20. Αν και υπάρχουν μεγάλα κενά στις πληροφορίες που παρέχονται από τις κυβερνήσεις- υπογραμμίζοντας την ανάγκη για διαφάνεια- η έκθεση δείχνει ότι χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Αυστραλία, το Μεξικό και το Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν μεταξύ 4 και 12 δισ. ευρώ το χρόνο από τη σταδιακή κατάργηση της κυβερνητικής υποστήριξης προς τα ορυκτά καύσιμα.

 

Κλίμακα επιδοτήσεων

 

Ενώ οι κυβερνήσεις αγωνίζονται να εκπληρώσουν την υπόσχεσή τους για κινητοποίηση 100 δισ. δολάριων ετησίως μέχρι το 2020 με στόχο τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής και την προσαρμογή, μια υπόσχεση που δόθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής της Κοπεγχάγης το 2009, πρόσφατες μελέτες εκτιμούν ότι περίπου 750 δισ. δολάρια προερχόμενα από δημόσιους πόρους δαπανώνται κάθε χρόνο για τη στήριξη της παραγωγής και κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων.

 

Οφέλη της μεταρρύθμισης

 

Η μεταρρύθμιση στις επιχορηγήσεις για τα ορυκτά καύσιμα θα οδηγήσει σε σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ θα απελευθερώσει χρήματα για επενδύσεις σε “καθαρή” ενέργεια, πράσινες θέσεις εργασίας, καθώς και άλλα δημόσια αγαθά. Σύμφωνα με την ανασκόπηση  έξι μελετών από την Παγκόσμια Πρωτοβουλία για τις επιδοτήσεις του IISD(Διεθνές Ινστιτούτο για την Αειφόρο Ανάπτυξη) η μεταρρύθμιση των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα θα οδηγήσει σε συνολική αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) έως και 0 , 7 % ετησίως μέχρι το 2050 τόσο στις χώρες του ΟΟΣΑ όσο και στις  εκτός ΟΟΣΑ.

 

Στόχοι της έκθεσης

 

Ο σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι να αναδείξει το πόσα χρήματα θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν από τις κυβερνήσεις μέσω μιας μεταρρύθμισης των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα, χωρίς να ισχύουν για οποιαδήποτε υποκειμενική κρίση των διαθέσιμων στοιχείων. Η έκθεση δεν προχωρεί σε περαιτέρω πρόταση συγκεκριμένων μέτρων πολιτικής για το πώς η μεταρρύθμιση θα πρέπει να εφαρμοστεί σε εθνικό επίπεδο, τονίζοντας ότι οι εν λόγω αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται από φορείς χάραξης πολιτικής που κατανοούν το εθνικό πλαίσιο. Ωστόσο, στα πλαίσια της παρελθούσας Διάσκεψης Κορυφής του Ρίο +20 και της Συνόδου Κορυφής των G20, οι συγγραφείς παρείχαν προτάσεις για μία πολιτική γλώσσα που θα μπορούσε να υιοθετηθεί από τη διεθνή κοινότητα με σκοπό τη δημιουργία ενός ευνοϊκού περιβάλλοντος για πολιτικές μεταρρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο.