Ο δρόμος για την έξοδο από την κρίση, θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει από την παιδεία και την εκπαίδευση

Δεν προσθέτουμε κάτι καινούριο ως ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ αν πούμε ότι ηπαιδεία και η εκπαίδευση στην Ελλάδα παρά τα όποια θετικά βήματα έχουν γίνει κατά καιρούς και τις προσπάθειες ορισμένων εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικών κοινοτήτων δεν παίζουν τον ρόλο που θα έπρεπε για την ολοκληρωμένη (γνωστική, ψυχολογική, συναισθηματική, κινητική, κοινωνική) ανάπτυξη των παιδιών, την ενδυνάμωση της κριτικής στάσης τους, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και υπευθυνότητας, την προώθηση της οικολογικής και κοινωνικής βιωσιμότητας της χώρας. Ζητούμενο παραμένει ένα αειφόρο σχολείο και μια διαμορφωμένη μέσα από ουσιαστικό διάλογο στρατηγική και πολιτική για την παιδεία και την εκπαίδευση. Οι διάφορες εκπαιδευτικές πολιτικές είναι κατά βάση αποσπασματικές και επικεντρώνονται συχνά σε επιμέρους θέματα ή στο εξεταστικό, χωρίς να συζητιέται σοβαρά ησυνολική πολιτική και οι στόχοι ενός μοντέλου παιδείας και εκπαίδευσης, που θα ξεκινάει από τις μικρές ηλικίες, από τα κάτω (προσχολική, σχολική) και θα εξελίσσεται προς τα πάνω (πανεπιστήμιο, δια βίου μάθηση), όπως σωστά, κατά τη γνώμη μας, επεχείρησε να κάνει η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του προηγούμενου υπουργού Νίκου Φίλη, την οποία ανέτρεψε ο σημερινός υπουργός Κώστας Γαβρόγλου παρεμβαίνοντας αποσπασματικά και “μπαλωματικά” στις διάφορες βαθμίδες της εκπαίδευσης.


Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ, όμως, επισημαίνουμε κάτι που ελάχιστα απασχολεί το πολιτικό σύστημα. Η κρίση δεν βοήθησε να αναβαθμιστεί η πολιτική για την παιδεία και το εκπαιδευτικό σύστημα. Αντιθέτως, οι όποιες προσπάθειες σχετικά με την εκπαιδευτική πολιτική είναι αποσπασματικές, και τα πισωγυρίσματα είναι συχνά. Ένα τέτοιο πισωγύρισμα είναι όσα προωθούνται αυτή την περίοδο μέσα από τον νέο νόμο για τα στελέχη της εκπαίδευσης, που στην πραγματικότητα επηρεάζουν αρνητικά ένα θεσμό που σε γενικές γραμμές έφερε σημαντική ανανέωση στο σχολείο, αυτόν της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης- Αγωγής Υγείας και Πολιτιστικών Θεμάτων, των Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων καθώς και τις υποστηρικτικές δομές (Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Υπ. Σχ. Δραστηριοτήτων). Η εκπαίδευση για το Περιβάλλον (μέσα στο Περιβάλλον), την Υγεία και τον Πολιτισμό είναι εκπαίδευση για την ίδια μας τη ζωή. Όμως, τόσες δεκαετίες μετά αντιμετωπίζεται ως πολυτέλεια ή δευτερεύουσα δραστηριότητα αφού συρρικνώνεται τόσο σε πραγματικό χρόνο υλοποίησης από τους μαθητές μέσα στο σχολείο ξεκινώντας από πέρσι με την κατάργηση της Ευέλικτης Ζώνης στην Ε’ και ΣΤ’ Δημοτικού και συρρίκνωση όλων των πιθανών χρόνων υλοποίησης στη Β/θμια όσο και σε υποβάθμιση και μείωση όλων των εκπαιδευτικών Υπευθύνων και παιδαγωγικών ομάδων των ΚΠΕ που τις προωθούσαν, στήριζαν και προήγαγαν.

H εκπαίδευση για την αειφορία, η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η αγωγή υγείας, οι πολιτιστικές δραστηριότητες είναι βασικά εργαλεία όχι μόνο για την αλλαγή μέσα στο σχολείο και στην εκπαιδευτική διαδικασία αλλά και για την προώθηση συνολικότερων στόχων, όπως μια πιο ισορροπημένη και δίκαιη κοινωνία καθώς και για την υποστήριξη των βαθιών αλλαγών που απαιτεί η μεγάλη οικολογική, κλιματική και κοινωνική κρίση. Στην σημερινή εποχή χρειάζεται να παίξουν ένα κρίσιμο ρόλο στην αλλαγή της συνείδησης των πολιτών, των αξιών και στάσεων ζωής, στην ενεργοποίηση των πολιτών υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος, στην βελτίωση της υγείας και της ζωής των πολιτών, στην προώθηση της βιωσιμότητας. Δεν είναι πολυτέλεια, είναι υπόθεση ζωής. Πολύ περισσότερο, στην Ελλάδα της κρίσης η έξοδος από την πολύπλευρη κρίση έπρεπε να ξεκινήσει από την παιδεία και την εκπαίδευση. Κι όμως, βλέπουμε ακριβώς το αντίθετο, η κρίση να επεκτείνεται και να γκρεμίζει ότι θετικό υπήρχε ακόμα στο χώρο της εκπαίδευσης. «Χτίζοντας» πάνω στην εκπαίδευση για την αειφορία, μπορούμε να ελπίζουμε ότι κάποια στιγμή θα ξανασταθεί στα πόδια της η κοινωνία και θα φτιάξουμε μια χώρα που θα αξίζει και θα μπορούμε να ζούμε. Αλλιώς, θα βλέπουμε τα παιδιά μας να φεύγουν και την κοινωνία να γερνάει (όχι μόνο βιολογικά) και να καταρρέει. Οι πολιτικοί έχουν σήμερα τεράστιες ευθύνες για το πώς θα είναι η κοινωνία και η χώρα τα επόμενα 50 χρόνια, όχι απλώς για το σήμερα και το αύριο. Και μην μας πουν ότι δημοσιονομικοί λόγοι απαιτούν να περικοπούν θέσεις εργασίας από την εκπαίδευση και να μειωθούν οι δαπάνες για την παιδεία, όταν στοιχειώδεις αλλαγές στα σχολεία (πχ εξοπλισμός τους με συστήματα ανανεώσιμης ενέργειας και ενεργειακή αναβάθμιση τους) θα επέφερε πραγματικά σημαντικές μειώσεις στις δαπάνες και θα εκπαίδευε στην νέα – μετά τα ορυκτά καύσιμα – εποχή.


  Αναλυτικά οι θέσεις των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ για την υποβάθμιση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Με τη νέα νομοθεσία και τον σχεδιασμό που ανακοινώθηκε για το Νέο Δίκτυο Δομών Υποστήριξης του Εκπαιδευτικού έργου, η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, η Αγωγή Υγείας και τα Πολιτιστικά Θέματα υποβαθμίζονται αφού καταργούνται οι θέσεις των Υπεύθυνων Σχολικών Δραστηριοτήτων και όλες οι δράσεις υπάγονται σε ένα Κέντρο Εκπαίδευσης για την Αειφορία ΚΕΑ  (πρώην ΚΠΕ), στο οποίο προβλέπεται να αποσπώνται 5 εκπαιδευτικοί και από τις δύο βαθμίδες Εκπαίδευσης χωρίς παιδαγωγική αυτονομία στο σχεδιασμό, αφού διοικητικά εξαρτώνται από τα ΚΕΣΥ και παιδαγωγικά από τα ΠΕΚΕΣ. Συγκριτικά, σήμερα υπηρετούν στα ΚΠΕ συνολικά 201 εκπαιδευτικοί αποσπασμένοι από την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, αν και θα έπρεπε να είναι περίπου 300.

Η στήριξη της σχολικής μονάδας σε πρόγραμμα ή δράσεις Σχολικών δραστηριοτήτων θα είναι πια ανέφικτη ιδιαίτερα σε περιοχές με πολλά σχολεία, όπως για παράδειγμα η Α΄ Αθήνας με 500 σχολικές μονάδες. Οι 5 εκπαιδευτικοί που θα έχουν αυτή την ευθύνη στον υποστηρικτικό φορέα θα πρέπει να είναι σε θέση να ανταποκριθούν σε ένα μεγάλο αριθμό σχολείο και σε ευρύ φάσμα: στήριξη προγραμμάτων, επιμόρφωση, εντελώς διαφορετικά αντικείμενα, παραγωγή εκπαιδευτικού υλικού, επισκέψεις στα σχολεία, επικοινωνία με φορείς για συνεργασίες, υποστήριξη τοπικών, περιφερειακών κι εθνικών δικτύων. Δημιουργείται ένα σύστημα που θα είναι πολύ συγκεντρωτικό αλλά κυρίως αναποτελεσματικό και θα υποβαθμίσει τον θεσμό της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και των Σχολικών Δραστηριοτήτων, που άνοιξαν το εκπαιδευτικό σύστημα σε νέες εκπαιδευτικές μεθόδους και έκαναν την εκπαίδευση πιο ελκυστική στους μαθητές, ενώ ανανέωσαν τον ρόλο και την σημασία της εκπαίδευσης, βγάζοντας τους εκπαιδευτικούς και τους μαθητές από την αποστήθιση, την παπαγαλία, την ρουτίνα. Η ενοποίηση των 2 βαθμίδων που αποτελεί δύσκολο στοίχημα στο σχεδιασμό μιας υποστηρικτικής δομής δεν συνοδεύεται από τον απαραίτητο αριθμό ατόμων που θα μπορούσε να το κάνει λειτουργικό και αποτελεσματικό αφού τους ζητάμε να ενθαρρύνουν και να στηρίξουν την εξέλιξη της σχολικής μονάδας που θα έχει ερευνήσει την κατάστασή της και θα έχει καταλήξει σε σχέδια δράσης για τη βελτίωσή της, δηλαδή οδεύοντας προς το δύσκολο δρόμο μετεξέλιξης σε αειφόρο σχολείο .

Ο νέος σχεδιασμός καταργεί στην πράξη το δικαίωμα επιλογής του μαθητή και του εκπαιδευτικού να επισκεφτούν σε ένα πολυήμερο πρόγραμμα ένα ΚΠΕ εκτός περιφέρειας όπως γινόταν μέχρι σήμερα, όπως επίσης και το δικαίωμα του εκπαιδευτικού να επιμορφωθεί σε ένα ΚΠΕ εκτός Δ/νσης στην οποία ανήκει.

Ήδη όμως τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης έχουν αρχίσει εδώ και καιρό να πλήττονται. Μόνο 16 από τα 53 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της χώρας λειτουργούν με πλήρη σύνθεση χωρίς ελλείψεις εκπαιδευτικών, ενώ οι εκπαιδευτικοί που «λείπουν» από τα ΚΠΕ υπολογίζονται σε 95. Υπάρχουν 6 ΚΠΕ που έχουν μόνο 1-2 εκπαιδευτικούς, κάνοντας αδύνατη τη λειτουργία τους (με ένα 1 άτομο είναι τα ΚΠΕ Μεσολογγίου και Φιλιππιάδας, με 2 άτομα τα ΚΠΕ Ελευσίνας, Πραμάντων Ηπείρου, Καστρίου Πελοποννήσου και Ιθάκης). 16 ΚΠΕ λειτουργούν αυτή τη στιγμή με 3 εκπαιδευτικούς αντί 5 που προβλέπει η νομοθεσία, ενώ άλλα 15 ΚΠΕ λειτουργούν με 4 εκπαιδευτικούς. 4 νέα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που ιδρύθηκαν την προηγούμενη σχολική χρονιά (σε Αττική, Θεσσαλονίκη, Θήβα και Εύβοια) δεν έχουν στελεχωθεί ακόμη με εκπαιδευτικούς, οπότε δεν ξεκίνησε η λειτουργία τους.

Το ίδιο συμβαίνει και με πολλές θέσεις Υπευθύνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας, Πολιτιστικών Θεμάτων, Σχολικών Δραστηριοτήτων σε όλη τη χώρα που κενώθηκαν εξαιτίας διαφόρων αιτιών πρωτίστως λόγω μετακίνησης προς θέσεις διευθυντών λόγω ανασφάλειας και δεν πληρώθηκαν ποτέ). Στόχος του Υπουργείου ήταν να λειτουργεί 1 KEA(Kέντρο Εκπαίδευσης για την Αειφορία) σε κάθε Διεύθυνση Εκπαίδευσης και για τις 2 βαθμίδες Πρωτοβάθμια – Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (για την Αττική υπάρχουν 7 Διευθύνσεις).

Η νομοθεσία προβλέπει σε κάθε ΚΠΕ να υπηρετούν 5 εκπαιδευτικοί, ενώ σε ένα ΚΠΕ κάθε Περιφέρειας που έχει συντονιστικό ρόλο πρέπει να υπηρετούν 6 εκπαιδευτικοί.

Η υποβάθμιση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και η απαξίωση του ρόλου των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης σχετίζεται και με το νόμο 4473/2017 που δεν αναγνωρίζει πλέον την υπηρεσία εκπαιδευτικών σε ΚΠΕ ως διδακτική (αλλά ούτε και ως διοικητική) και οδηγεί σε νέο κύμα εγκατάλειψης των ΚΠΕ από εκπαιδευτικούς. Υπουργείο και Περιφερειακές Διευθύνσεις δεν κινούνται για να καλυφθούν αυτές οι θέσεις, προφανώς στην λογική της συρρίκνωσής τους.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Στη σημερινή εποχή ο ρόλος των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης γενικότερα δεν είναι ασήμαντος. Εκφράζουν πολύ σημαντικές ανάγκες κι αποτελούν από κοινού αξιόπιστα εργαλεία για να προστατέψουμε το περιβάλλον, να αντιμετωπίσουμε την οικολογική κρίση, να διαμορφώσουμε κριτικές στάσεις και κοινωνική υπευθυνότητα, να διασφαλίζουμε το μέλλον των κοινωνιών και του πλανήτη. Δεν είναι τυχαίο που σε μια πόλη όπως το Βερολίνο, κάθε περιοχή (district) έχει πλέον το δικό της πολύμορφο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (συνολικά 13 τέτοια κέντρα μέσα στην πόλη) που το καθένα παίζει ουσιαστικό υποστηρικτικό ρόλο όχι μόνο για την ίδια την εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά και για τους γονείς και όλη την κοινωνία γενικότερα.

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ καλούμε την κυβέρνηση να σταματήσει να νομοθετεί χωρίς ουσιαστικό διάλογο με τους πολίτες σε κρίσιμα θέματα, όπως συνέβη πρόσφατα με τον νόμο 4473. Δεν αντιλαμβάνεται (στην καλύτερη περίπτωση) τη σημασία των νομοθετικών επιλογών που κάνει, κι έτσι πλήττει σημαντικούς και πετυχημένους θεσμούς όπως τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και υποβαθμίζει το στελεχιακό δυναμικό τους.

Στην εποχή μας χρειάζεται ενίσχυση κι αναβάθμιση του ρόλου της Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και τη Βιωσιμότητα καθώς και των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ώστε να αναλάβουν πιο ενισχυμένο ρόλο για οικολογική ευαισθητοποίηση, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τη μετάβαση προς πιο βιώσιμες κοινωνίες.  Αντί για αυτό, όμως, η κυβέρνηση, με νόμο που ψήφισε στις 30 Μαΐου 2017 για τις επιλογές διευθυντών των σχολείων, έρχεται να απαξιώσει την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, τα 53 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της χώρας και τους εκατοντάδες εκπαιδευτικούς που υπηρετούν ή υπηρέτησαν σε αυτά.

Καλούμε την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα σε άρση των αδικιών σε βάρος του προσωπικού τους, αναγνωρίζοντας το διδακτικό έργο και το ρόλο όλων των εκπαιδευτικών των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ), την διδακτική υπηρεσία όλων των εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε ΚΠΕ (δηλαδή και των μελών της Παιδαγωγικής Ομάδας κι όχι μόνο του Υπεύθυνου ΚΠΕ) και την διοικητική καθοδηγητική εμπειρία που ασκούν (και) οι Αναπληρωτές Υπεύθυνοι των ΚΠΕ.  Η αναγνώριση της διδακτικής υπηρεσίας σε ΚΠΕ πρέπει να είναι ανάλογη (ή έστω περίπου ανάλογη) με τη διδακτική υπηρεσία σε σχολείο ώστε να μην στέκεται εμπόδιο στην μοριοδότηση και στην βαθμολογική τους εξέλιξη, ιδιαίτερα σε σχέση με την δυνατότητα επιλογή τους ως Διευθυντές/ντριες σχολικών μονάδων.

H ρύθμιση αυτή έρχεται να προστεθεί στη μείωση της χρηματοδότησης των ΚΠΕ και της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης γενικότερα που ξεκίνησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις και συνεχίζει η τωρινή.

Είμαστε στο πλευρό των εκατοντάδων εκπαιδευτικών που υπηρετούν στα 53 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Σήμερα χρειαζόμαστε δημιουργικές λύσεις, όχι υποβάθμιση κι απαξίωση πετυχημένων θεσμών. Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης πρέπει να αναβαθμιστούν – αξιοποιώντας τα καλύτερα παραδείγματα και καλές πρακτικές από τη χώρα μας αλλά και από άλλες χώρες – και να παίξουν καθοδηγητικό ρόλο για την αναγέννηση της κοινωνίας μας.

Αναλυτικά οι θέσεις των Πράσινων Αλληλεγγύη για την υποβάθμιση του ρόλου των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από την κυβέρνηση

 

Ποιο είναι το πρόβλημα που έχει εντοπιστεί από πολλούς αλλά η κυβέρνηση δεν αντιμετωπίζει:

Ο νόμος 4473 (ΦΕΚ 78/30-5-2017) δεν αναγνωρίζει ως διδακτική την υπηρεσία στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Αναγνωρίζει μόνο τη διοικητική –καθοδηγητική εμπειρία των Υπεύθυνων των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (όχι όμως και του Αναπληρωτή Υπεύθυνου) και προσμετράει μειωμένη διδακτική υπηρεσία μόνο για τους Υπεύθυνους των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αλλά όχι για τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν και διδάσκουν καθημερινά στα 53 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της χώρας.

Όπως αναφέρει και στις επιστολές της προς το Υπουργείο και τον Υπουργό Παιδείας η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση – ΠΕΕΚΠΕ-  (που όμως αγνοείται επιδεικτικά από τους πολιτικούς προϊστάμενους του υπουργείου):

«Η υπηρεσία όλων των εκπαιδευτικών των ΚΠΕ, από την ίδρυσή τους (το πρώτο ΚΠΕ ιδρύθηκε το 1993), λογίζεται ως διδακτική υπηρεσία από όλες τις ΥΑ και τους νόμους που έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα, από όλες τις κυβερνήσεις και όλους τους Υπουργούς Παιδείας. Και μάλιστα σύμφωνα με την ΥΑ (ΦΕΚ Β 1981/2011) για τη στελέχωση και τα καθήκοντα των εκπαιδευτικών σε ΚΠΕ: «Η υπηρεσία σε ΚΠΕ προσμετρείται ως διδακτική, σε τύπο Σχολικής Μονάδας αντίστοιχης με την οργανική θέση του εκπαιδευτικού». Μάλιστα ο νομοθέτης είχε καθορίσει προσδιορισμένο διδακτικό ωράριο.

«Η μη αναγνώριση της διδακτικής υπηρεσίας σε όλους τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε ΚΠΕ ισοδυναμεί με αναγνώριση διδακτικής υπηρεσίας στον/η διευθυντή/ντρια σχολικής μονάδας και όχι στους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας, στον/η διευθυντή/ντρια ενός ΣΔΕ και όχι στους εκπαιδευτικούς των ΣΔΕ, στον/η διευθυντή/ντρια ενός δημοσίου ΙΕΚ και όχι στους εκπαιδευτικούς των ΙΕΚ.»

Στον νόμο 4473/2017 δεν περιλαμβάνονται, επίσης, κι αδικούνται οι Υπεύθυνοι Σχολικών Δραστηριοτήτων, που αποτελούν τη μετεξέλιξη των Υπευθύνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας και Πολιτιστικών.

Κατά συνέπεια ο νόμος που ψηφίστηκε τον Μάιο:

– έρχεται σε αντίθεση με τη νομοθεσία που αφορά στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, όπου περιγράφονται τα διδακτικά καθήκοντα των εκπαιδευτικών που εργάζονται στα ΚΠΕ,

– δημιουργεί διακρίσεις σε βάρος εκπαιδευτικών που προσφέρουν σημαντικό έργο, χωρίς να υπάρχει κάποια βάση ή αιτιολογική έκθεση για κάτι τέτοιο,

– αρνείται να αναγνωρίσει το σημαντικό έργο που επιτελούν καθημερινά τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης,  όπου εκατοντάδες εκπαιδευτικοί σχεδιάζουν και υλοποιούν προγράμματα, εκπαιδευτικές δραστηριότητες, μαθήματα και δράσεις για το περιβάλλον με τη συμμετοχή μαθητών, εκπαιδευτικών και ενήλικων.

Το Υπουργείο, οι βουλευτές και η κυβέρνηση παραμένουν προσκολλημένοι σε μια αντίληψη περί διδασκαλίας και εκπαίδευσης που έχει εγκαταλειφθεί (αλλού) εδώ και πολλές δεκαετίες. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση ήρθε να αλλάξει τόσο το περιεχόμενο όσο και την μέθοδο εκπαίδευσης. Μάθημα δεν είναι η μονότονη επανάληψη κειμένων στην τάξη, διδασκαλία γίνεται πλέον με πολλούς τρόπους, (ακόμα) και στη φύση. Η διδασκαλία, για να έχει ενδιαφέρον και για τους μαθητές και τους εκπαιδευτές, γίνεται με τη χρήση νέων τεχνολογιών, εκπαιδευτικών κι άλλων παιχνιδιών, με ενεργό συμμετοχή των μαθητών κι εκπαιδευτικών στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του μαθήματος. Δεν αποφασίζει μόνο ο εκπαιδευτικός. 

Καλός εκπαιδευτής είναι αυτός που δημιουργεί και κινητοποιεί την ομάδα, που συμβάλλει όχι μόνο στην μετάδοση γνώσεων αλλά και στην ανάδειξη ικανοτήτων, δεξιοτήτων και θετικών κοινωνικών συμπεριφορών. Πολλά σχολεία στην Ευρώπη αναζητούν νέους τρόπους διδασκαλίας ακόμα και με την παραμονή τους για πολλές μέρες στο δάσος ή στη φύση. Μάθημα γίνεται με ερευνητικά σχέδια εργασίας όπου οι μαθητές λειτουργούν σε ομάδες κι αναπτύσσουν την κριτική σκέψη. Αυτά όλα γίνονται στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, μαζί με Σεμινάρια κι εργαστήρια για εκπαιδευτικούς και ενήλικους πολίτες κι αποτελούν διδακτικό έργο.

Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας θα θεωρεί ότι το μάθημα γίνεται αποκλειστικά μέσα σε μια τάξη σχολείου και με τον δάσκαλο να μονολογεί; Ή ότι εκπαιδευτικό έργο επιτελεί (μετά την τροπολογία που κατατέθηκε και ψηφίστηκε) μόνο ο υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αλλά όχι το υπόλοιπο εκπαιδευτικό προσωπικό; «Η μη αναγνώριση της διδακτικής υπηρεσίας σε όλους τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε ΚΠΕ ισοδυναμεί με αναγνώριση διδακτικής υπηρεσίας στον/η διευθυντή/ντρια σχολικής μονάδας και όχι στους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας, στον/η διευθυντή/ντρια ενός ΣΔΕ και όχι στους εκπαιδευτικούς των ΣΔΕ, στον/η διευθυντή/ντρια ενός δημοσίου ΙΕΚ και όχι στους εκπαιδευτικούς των ΙΕΚ.»

Όλα αυτά που συζητιόνται για χρόνια σε συνέδρια, ημερίδες και εργαστήρια σε ολόκληρο τον πλανήτη κι αποτελούν την πολύτιμη συνεισφορά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης («εκπαίδευση για το περιβάλλον μέσα στο περιβάλλον») στην εκπαίδευση των πολιτών από την μικρή ηλικία;

Οι πιθανές συνέπειες του νόμου στην λειτουργία αλλά και την ύπαρξη των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Ποιοι εκπαιδευτικοί θα επιλέγουν πλέον να στελεχώνουν τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης όταν θα ξέρουν ότι η εργασία τους εκεί δεν αναγνωρίζεται ως διδακτικό έργο και άρα θα εμποδίζεται η βαθμολογική τους εξέλιξη στην σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία;

Η απαξίωση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και του έργου των εκπαιδευτικών των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης θα οδηγήσει σε εγκατάλειψη των ΚΠΕ από πολλούς εκπαιδευτικούς, σε άρνηση νέων εκπαιδευτικών να υπηρετήσουν σε ΚΠΕ και τελικώς σε υποβάθμιση της λειτουργίας των ΚΠΕ.


Η συνεργασία του WELCOMMON, του πρότυπου χώρου υποδοχής και ένταξης προσφύγων, με τα σχολεία είναι αμφίδρομη. Με δεδομένο ότι φιλοξενούμε πολλές οικογένειες με παιδιά, είναι λογικό να ενδιαφερόμαστε πολύ για την προστασία και την ένταξη των παιδιών. Η όλη προσπάθεια απαιτεί καινοτομία που είναι χρήσιμη και για το σχολείο και για την εκπαίδευση γενικότερα, ώστε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις ενός μεταβαλλόμενου κόσμου, όχι μόνο εξαιτίας του προσφυγικού.

Στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού σχεδιασμού μας, έχουμε απευθυνθεί σε σχολεία που ενδιαφέρονται για να οργανώνουμε από κοινού δράσεις. Έτσι, μας επισκέπτονται οργανωμένα μαθητές σχολείων και συνεργάζονται με τα παιδιά πρόσφυγες και τους νέους που φιλοξενούμε. Οργανώνουμε από κοινού παιχνίδια γνωριμίας, μουσικές δραστηριότητες, δημιουργικές κατασκευές, θεατρικά παιχνίδια, ζωγραφική.

 

Μέχρι σήμερα έχουμε φιλοξενήσει 4 σχολεία, το Μουσικό Γυμνάσιο Ιλίου, το 165ο Δημοτικό Σχολείο, το 135ο Δημοτικό Σχολείο και το Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης. Έχουμε αρχίσει όμως να επισκεπτόμαστε και εμείς σχολεία, μετά από πρόσκληση φυσικά των ίδιων των σχολείων, όπως για παράδειγμα το Πρότυπο Γυμνάσιο Ευαγγελικής Σχολής Σμύρνης, στο πλαίσιο του προγράμματός του «Αλλάζω εγώ…αλλάζω τον κόσμο!»

Η δραστηριότητά μας αυτή δεν έχει να κάνει μόνο με την αλληλο-γνωριμία και την αλληλοκατανόηση ώστε να σπάσουν παράλογα στερεότυπα, αλλά και με την προετοιμασία των παιδιών – προσφύγων και των γονιών τους ώστε να ενταχθούν στο επίσημο σχολικό πρόγραμμα. Ενώ τα παιδιά συμμετέχουν σε μη τυπική εκπαίδευση (παιχνίδια, ζωγραφική, εκδρομές) εύκολα, η πλήρης ένταξη στο τυπικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα δεν είναι αυτονόητη και αυτόματη ακόμα και για όσες οικογένειες μείνουν τελικά στη χώρα μας. Θέλει προετοιμασία, όχι μόνο γλωσσική και ψυχο-κοινωνική αλλά πολύ ευρύτερη προσπάθεια κοινωνικής ένταξης. Πολύ περισσότερο που τα παιδιά είναι εκτός οργανωμένου πλαισίου και εκπαιδευτικού προγράμματος για πολλά χρόνια. Επίσης, επειδή για πολλές οικογένειας η διαμονή τους στην Ελλάδα είναι στο πλαίσιο μετάβασης σε μια άλλη χώρα τελικού προορισμού, υπάρχει μεγαλύτερη δυσκολία να ενταχθούν σε σχολικό πρόγραμμα τόσο από άποψη γλωσσικής ή άλλης προετοιμασίας όσο και ψυχολογίας για το διάστημα που παραμένουν στην Ελλάδα

 

Η προσπάθειά μας όσον αφορά παιδιά που φύγουν επικεντρώνεται στο να προετοιμαστούν ήδη από την Ελλάδα για την ένταξή τους στην κοινωνία και το εκπαιδευτικό της πρόγραμμα στη χώρα προορισμού. Ένα σύνολο δραστηριοτήτων οργανώνεται με βάση αυτόν τον στόχο (εκμάθηση γλωσσών, κοινωνικοποίηση, δημιουργική απασχόληση, δημιουργία ομάδας, οργανωμένο πλαίσιο λειτουργίας, περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, κοινωνική συμπεριφορά, υγιεινή και καθαριότητα κα).

   

Για τα παιδιά που θα μείνουν Ελλάδα η προσπάθεια είναι διπλή. Περιλαμβάνει την διοργάνωση πολλών δραστηριοτήτων προετοιμασίας ενόψει σχολείου τόσο στο WELCOMMON (μαθήματα γλώσσας κι ενισχυτικής διδασκαλίας, συνεργασία με τους γονείς, εξοικείωση όλων με την επίσημη εκπαίδευση, επισκέψεις παιδιών από διάφορα σχολεία, δραστηριότητες στην αυλή του γειτονικού προς εμάς σχολείου, του 35ου Δημοτικού, προετοιμασία από άποψη εμβολίων και εξετάσεων γενικότερα) όσο και σε σχέση με την εξωτερική κοινότητα. Οι εξωστρεφείς δραστηριότητες περιλαμβάνουν συνεργασία με άλλους φορείς, επισκέψεις σε σχολεία, κοινές δραστηριότητες μαζί τους.

Παρόμοιες συνεργασίες είναι πολύ χρήσιμες αφού τα παιδιά εξοικειώνονται έτσι με την σημερινή πραγματικότητα. Για παράδειγμα, αρκετά παιδιά των δημοτικών μας είναι όχι μόνο νεαρά προσφυγόπουλα που έφτασαν πρόσφατα στην Ελλάδα αλλά και πολλά παιδιά δεύτερης γενιάς προσφύγων και μεταναστών που ξέρουν καλά ελληνικά και σε κάποιο βαθμό μπορούν να χρησιμοποιούν και την γλώσσα της μητέρας ή του πατέρα που προέρχεται από άλλη χώρα. Συχνά, λοιπόν, οι «διερμηνείς» μας σε τέτοιες συναντήσεις είναι τα ίδια τα παιδιά από τις δύο αυτές ομάδες, είτε προσφυγόπουλα του WELCOMMON που μιλάνε και μια δεύτερη γλώσσα (όχι μόνο αραβικά, αλλά κι ελληνικά ή αγγλικά) είτε μαθητές των ελληνικών σχολείων που μιλάνε εκτός από ελληνικά, και αραβικά, αγγλικά, φαρσί κα. Είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα συνάντηση δύο κόσμων που έχουν όμως πάρα πολλά κοινά, αλλά πρέπει να γνωριστούν μεταξύ τους για να το συνειδητοποιήσουν. Είναι για εμάς πολύ σημαντικό τα παιδιά πρόσφυγες που φιλοξενούμε τώρα να βλέπουν μαθητές στα σχολεία που έχουν το ίδιο χρώμα ή μιλάνε την ίδια γλώσσα με αυτά αλλά πηγαίνουν καθημερινά στο σχολείο, και τους αρέσει αυτό.