Μια δημοκρατία πρέπει να μπορεί να διορθώσει τα λάθη της

Καλούμε άμεσα την κυβέρνηση να σεβαστεί τα δικαιώματα του νεαρού κρατούμενου Νίκου Ρωμανού

Το δικαίωμα στη μόρφωση των κρατουμένων είναι θεμελιώδες [1], [2] κι αναφαίρετο και απαιτείται ο πλήρης σεβασμός του από τις αρμόδιες αρχές. ToΆρθρο 4 του Σωφρονιστικού Κώδικα αναφέρει: «1. Κατά την έκτιση της ποινής δεν περιορίζεται κανένα άλλο ατομικό δικαίωμα των κρατουμένων εκτός από το δικαίωμα στην προσωπική ελευθερία. 2. Οι κρατούμενοι δεν εμποδίζονται λόγω της κράτησής τους στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και την άσκηση των δικαιωμάτων που τους αναγνωρίζει ο νόμος, αυτοπροσώπως ή με αντιπρόσωπο». Άλλωστε, η εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί βασική συνιστώσα της πρόνοιας για κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων. Πολύ περισσότερο που αφορά σε άτομα μιας γενιάς που φορτώθηκε πολλά χρέη και βάρη, χωρίς να ευθύνεται για αυτά.

Τον Δεκέμβριο του 2008 μια ολόκληρη γενιά σοκαρίστηκε από την εκτέλεση ενός 15χρονου από έναν «ειδικό φρουρό». Δεν ήταν μόνο ο Νίκος Ρωμανός που είδε με τρόμο τον φίλο του, δίπλα του, να ξεψυχάει από την σφαίρα ενός ανθρώπου που υποτίθεται ότι ήταν φρουρός της ασφάλειας των πολιτών, αλλά και πολλοί συνομήλικοι του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου, του παιδιού που αποτελεί σύμβολο μιας ολόκληρης γενιάς πια.

Ο ηθικός αυτουργός για την στροφή κάποιων νέων στη βία και την τρομοκρατία είμαστε όλοι, κυρίως βέβαια αυτοί που κυριάρχησαν στην πολιτική, στις θέσεις «ευθύνης», στα ΜΜΕ. Η κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα, οι κοινωνικοί φορείς ευθύνονται, ευθυνόμαστε, γιατί αφήσαμε στην πραγματικότητα αυτή τη γενιά μόνη της, σοκαρισμένη από την εν ψυχρώ δολοφονία και με ενισχυμένη την αποστροφή της για το «σύστημα», την αδικία που κυριαρχεί, τις ανισότητες, με εμπεδωμένη πια – και ενισχυμένη από όσα ακολούθησαν μέχρι σήμερα – την αίσθηση ότι «δεν υπάρχει μέλλον για τους νέους». Αντί να υπάρξει πολύπλευρη υποστήριξη σε αυτή την γενιά, ιδιαίτερα σε άτομα όπως ο Νίκος Ρωμανός που έζησαν από κοντά τα γεγονότα, η πολιτεία, η υπεύθυνη υποτίθεται πολιτεία, συνεχίζει να διαπράττει ακόμα και σήμερα εγκληματικά λάθη.

Οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ-Αλληλεγγύη» είμαστε ενάντια στη βία, από όπου κι αν προέρχεται, όποια δικαιολογία κι αν χρησιμοποιείται. Η κοινωνική εγρήγορση και η ατομική ευθύνη απέναντι στις αδικίες είναι, όμως, κάτι που πρέπει να μας απασχολεί όλους μας. Η θέση μας στο θέμα της βίας είναι ξεκάθαρη, η βία ΔΕΝ μπορεί να κάνει καλύτερη την κοινωνία, να βαθύνει την δημοκρατία και να οδηγήσει σε κοινωνική δικαιοσύνη. Η ιστορία έχει αποδείξει ακριβώς το αντίθετο. Μπορούμε, παράλληλα, να αντιληφθούμε ότι η διαφορά μιας δημοκρατίας από ένα αυταρχικό κράτος είναι ότι η δημοκρατία δείχνει το δρόμο της μεταμέλειας, μπορεί να συγχωράει, δεν εκδικείται, και δημιουργεί – ή πρέπει να δημιουργεί – τις προϋποθέσεις ώστε να διορθώνονται τα λάθη είτε της πολιτείας είτε ατόμων, ακόμα και αυτών που μπορεί να στράφηκαν στη βία. Προφανώς δεν συμφωνούμε με όσα φέρεται να έχει κάνει ο Νίκος Ρωμανός και άλλοι νέοι «επιδιώκοντας να αλλάξουν τον κόσμο». Αλλά πώς θα σβηστεί από την μνήμη αυτής της γενιάς η σκηνή με την σφαίρα που καρφώθηκε στον Γρηγορόπουλο; Με την καταστολή ή μέσα από μια ειλικρινή κριτική και αυτοκριτική και βαθιές αλλαγές που θα οδηγήσουν σε επανα-συμφιλίωση; Οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ-Αλληλεγγύη» είμαστε πεισμένοι πως χρειάζεται να γίνει μια διερεύνηση και αναγνώριση των αιτιών που οδήγησαν νέους ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν μέσα βίας για να χτίσουν το μέλλον τους – το μέλλον τους σε ένα σαθρό και ανάξιο σύστημα. Πάντως, είναι διαφορετικές οι επιδιώξεις αυτών των νέων σήμερα σε σχέση με το χθες, το παρελθόν. Χθες ήταν η βία, ενώ σήμερα είναι η παιδεία.

Οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ-Αλληλεγγύη» είμαστε πεισμένοι ότι σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειαζόμαστε μια επανα-συμφιλίωση που θα προκύψει μέσα από μια ευρεία συμφωνία για βαθιές αλλά δίκαιες κοινωνικές, πολιτικές και δημοκρατικές αλλαγές. Έτσι μόνοι θα μαραθεί και η πίστη στη βία «ως μέσο κοινωνικής αλλαγής».

Δυστυχώς, η κυβέρνηση δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι ο αυταρχισμός δεν προσφέρει λύσεις. Αρνήθηκε να ικανοποιήσει το νόμιμο αίτημα για πρόσβαση στην εκπαίδευση, του επί 24 ημέρες απεργού πείνας, Νίκου Ρωμανού. Όμως θα έπρεπε να επιδιώκει κι άλλοι νέοι κρατούμενοι να αποκτήσουν πρόσβαση στην εκπαίδευση και έτσι σε διαδικασίες κοινωνικής επανένταξης. Είναι υποχρέωση ενός κοινωνικού κράτους να προσφέρει την καλύτερη ποιότητα παιδείας, σε όλα τα επίπεδα, ακόμα και σε καταδικασμένους, ειδικά όταν ζητείται τόσο έντονα. Η δικαιολογία που χρησιμοποιείται για στέρηση του δικαιώματος λόγω «κινδύνου οργάνωσης τρομοκρατικής δράσης» σε περίπτωση που του δοθεί «εκπαιδευτική άδεια» είναι άστοχη, αφού υπάρχουν πολλά παραδείγματα παραβατικών πράξεων που οργανώνονται από ανθρώπους που παραμένουν έγκλειστοι σε σωφρονιστικά ιδρύματα. Δεν είναι δα και τόσο τρομερό να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση και η εξουσία με ευαισθησία αυτά τα 20χρονα παιδιά.

Οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ – Αλληλεγγύη» συμπαραστεκόμαστε στους νεαρούς κρατουμένους – απεργούς πείνας που διαμαρτύρονται για την περιορισμένη εφαρμογή των «εκπαιδευτικών αδειών», επισημαίνοντας, ότι οι εν λόγω κρατούμενοι αποτελούν, παράλληλα, τα θύματα του νέου σωφρονιστικού νόμου και ενός γενικότερου εκδικητικού «σωφρονιστικού» συστήματος. Η «δημοκρατική νομιμοποίηση» της κυβέρνησης δεν μπορεί να ταυτίζεται με την «επιβολή της τάξης», συντηρώντας ένα καθεστώς αναλγησίας και καταστολής. Πρόκειται σε τελευταία ανάλυση για τα παιδιά μας, και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε.

Οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ – Αλληλεγγύη» ζητάμε - μαζί με την άμεση άρση των απαγορεύσεων εκπαιδευτικής άδειας για το Νίκο Ρωμανό και άλλους νεαρούς κρατούμενους - την συνολική επανεξέταση της κατάστασης στις ελληνικές φυλακές και του σωφρονιστικού συστήματος ώστε να λειτουργεί αυτό στην κατεύθυνση της επανένταξης στην κοινωνία.