Άστοχη η συνένωση Φορέων Διαχείρισης Περιοχών Natura 2000

Σχετικά με την ανακοίνωση της κυβέρνησης για τη συνένωση φορέων διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών NATURA2000, ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο δήλωσε:

“Η προστασία και διαχείριση των φυσικών προστατευόμενων περιοχών ήδη και προ κρίσης αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα. Διαθέτουμε, ως χώρα, έναν σημαντικό φυσικό πλούτο, η προστασία και η διαχείριση του οποίου μπορεί να προσφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες και τη χώρα αλλά και να δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας σε πολλές κατηγορίες επαγγελμάτων, άμεσα και έμμεσα: επιστημονική παρατήρηση και παρακολούθηση, περιβαλλοντική διαχείριση, οικολογικές ξεναγήσεις, ήπιες τουριστικές δραστηριότητες, οικολογική γεωργία και κτηνοτροφία, φύλαξη, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση, προβολή και επικοινωνία κα. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά: χωριά και πόλεις μέσα ή γύρω από αυτές τις περιοχές που ερήμωναν αναζωογονούνται, η τοπική οικονομία έγινε πιο πράσινη ενώ νέοι σε ηλικία αλλά και μεγαλύτεροι βρήκαν βιώσιμες μορφές απασχόλησης στον τόπο τους.

Η κρίση θα μπορούσε να είναι ευκαιρία για να οργανωθεί καλύτερα η προστασία και διαχείριση των φυσικών προστατευόμενων περιοχών στο πλαίσιο ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας, δημιουργίας χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας στις εκατοντάδες φυσικές προστατευόμενες περιοχές, ιδιαίτερα σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Χιλιάδες νέοι έχουν σπουδάσει σχετικές επιστήμες και ορισμένοι έχουν και σημαντική εξειδίκευση ή εμπειρία αλλά σήμερα οι γνώσεις και δεξιότητες τους μένουν αναξιοποίητες.

Αντί, λοιπόν, η κυβέρνηση να κινητοποιήσει περισσότερους πόρους από τους κωδικούς του ΕΣΠΑ για την απασχόληση αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος (και οι δύο έχουν πολύ μικρή απορροφητικότητα), ανακοινώνει την συγχώνευση των φορέων διαχείρισης από 29 σε 14, στο όνομα της συγχώνευσης φορέων του δημοσίου και μείωσης των δαπανών. Όμως, οι φορείς αυτοί δεν είναι κρατικοί οργανισμοί, εποπτέυονται απλώς από το κράτος. Σε δημοσιονομικό επίπεδο, η συγχώνευση φορέων – που ας σημειωθεί χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς πόρους μέχρι το 2015 ενώ τα μέλη του ΔΣ δεν αμοίβονται – δεν σημαίνει μείωση των δαπανών. Αντίθετα, αν οι φορείς καλύπτουν περισσότερες και σχετικά μακρινές μεταξύ τους περιοχές, μπορεί να έχουν αυξημένες δαπάνες μετακίνησης. Η προστασία και  διαχείριση φυσικών περιοχών απαιτεί, από την άλλη, επικέντρωση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, διαβούλευση και συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, ανάπτυξη τοπικών στρατηγικών και σχεδίων διαχείρισης κάτι που φαίνεται ότι αγνοούν όσοι εισηγήθηκαν το μέτρο.

Το κυριότερο είναι, όμως, ότι αυτή την περίοδο οι υπάρχοντες φορείς διαχείρισης θα έπρεπε να ξεκινήσουν την προετοιμασία σχεδίων, με δεδομένο ότι σημαντικοί πόροι από τα ευρωπαϊκά ταμεία (α) Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, (β) Κοινωνικής Συνοχής, (γ)  Περιφερειακής Ανάπτυξης καθως και (δ) Θάλασσας κι Αλιειάς θα κατευθυνθούν, το 2014-2020 - στην προστασία και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος και των περιοχών NATURA, ιδιαίτερα σε δράσεις διαχείρισης κι αποκατάστασής τους, επανάκαμψης της βιοποικιλότητας, αξιοποίησής τους για την προστασία του κλίματος και την προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές με βάση την προσέγγιση του οικοσυστήματος. Μάλιστα, σε σχετικές εκθέσεις για τους Κανονισμούς των Ταμείων που έχουν ψηφιστεί από τις δύο Επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου - Περιφερειακής Ανάπτυξης αλλά και  Περιβάλλοντος - έχουν γίνει δεκτές σχετικές προτάσεις που κατέθεσα και εκ μέρους των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο [1].

Η κυβέρνηση πρέπει να πάρει πίσω τον άστοχο σχεδιασμό για συγχωνεύσεις των φορέων διαχείρισης και να διαμορφώσει ένα πακέτο μέτρων με στόχο την αναβάθμιση των υπαρχόντων φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών αλλά και δημιουργία νέων στις περιοχές από όπου απουσιάζουν σήμερα, ώστε να υπάρξει μέσα στο 2013 έγκαιρη προετοιμασία και σχέδια για την περίοδο 2014-2020”.

[1] http://www.chrysogelos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=1133:cohesion-fund&Itemid=68&lang=el

Ερώτηση του Ν. Χρυσόγελου στο ευρωκοινοβούλιο 

Τον κίνδυνο υποβάθμισης περιοχών πλούσιας βιοποικιλότητας από μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα σε ποτάμια των Βαλκανίων, θέτει με ερώτησή του στο ευρωκοινοβούλιο ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων.

Σύμφωνα με δύο πρόσφατες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν για την οργάνωση EuroNaturκαι την Αυστριακή Ένωση Προστασίας της Φύσης ECAWatch, περίπου το ένα τρίτο των ποτάμιων οικοσυστημάτων των Βαλκανίων, ιδιαίτερα αυτών των δυτικών Βαλκανίων και του τριγώνου Βουλγαρίας – Ελλάδας – Τουρκίας, διατηρείται σχεδόν απείραχτο από ανθρώπινες δραστηριότητες. Πρόκειται για περιοχές αυξημένης βιοποικιλότητας (hotspots), ιδιαίτερα όσον αφορά τους υδρόβιους οργανισμούς. Σχέδια για συνολικά 573 υδροηλεκτρικά φράγματα ισχύος άνω του 1MWσυμπεριλαμβανομένων όμως και 73 φραγμάτων ισχύος άνω των 50 MWέχουν καταγραφεί σε αυτή την περιοχή, ενώ ακόμη και κάποιες από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές δεν πρόκειται να ξεφύγουν από τις επιπτώσεις, όπως ο γνωστός ποταμός Σάβα, παραπόταμος του Δούναβη, που ρέει σε πολλές χώρες των Δ. Βαλκανίων (Σλοβενία, Κροατία, Βοσνία – Ερζεγοβίνη και Σερβία).

Ο ευρωβουλευτής ζητά να ενημερωθεί για τυχόν σχετικές μελέτες της ΕΕ και για το αν η ελλιπής προστασία των περιοχών κατασκευής όσον αφορά τα κράτη-μέλη, παραβιάζει την Οδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ και αντίκειται στις κατευθύνσεις της πρόσφατα υιοθετηθείσας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα έως το 2020. Επίσης, αναφέρεται στο 6^ο WorldWaterForumπου πραγματοποιήθηκε από 12 έως 17 Μαρτίου, στη Μασσαλία της Γαλλίας, στο οποίο μεγάλες Μη-Κυβερνητικές Οργανώσεις έθεσαν το ζήτημα των σοβαρών επιπτώσεων που έχουν φράγματα ύψους μεγαλύτερου των 15 μέτρων και αμφισβήτησαν τον αειφόρο χαρακτήρα τους ή το χαρακτηρισμό τους ως «παραγωγούς ανανεώσιμης ενέργειας». Ζητά λοιπόν διευκρινίσεις από την Επιτροπή σχετικά με το ποια φράγματα θεωρούνται ότι παράγουν ανανεώσιμη ενέργεια.

«Η ενέργεια που προέρχεται από μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα δεν αποτελεί ανανεώσιμη πηγή καθώς καταστρέφει τον πόρο που χρησιμοποιεί»δήλωσε ο Ν. Χρυσόγελος. «Οι μελέτες δείχνουνότι υπάρχουν εκτεταμένα σχέδια μεγάλων υδροηλεκτρικών φραγμάτων στα περισσότερα ποτάμια των Βαλκανίων, που αποτελούν περιοχές εξαιρετικά σπάνιας βιοποικιλότητας. Και βέβαια αφορά και την Ελλάδα, καθώς δεν είναι μόνο τα διασυνοριακά της ποτάμια που υποφέρουν, αλλά και όσα ρέουν αποκλειστικά σε ελληνικό έδαφος. Τρανταχτό παράδειγμα o Aχελώος, ο Αλιάκμονας που κινδυνεύει να μετατραπεί σε μια μεγάλη τεχνητή λίμνη ή αρδευτικά φράγματα στον Ίασμο Ροδόπης και στον Τσικνιά της Λέσβου που απειλούν περιοχές με μεγάλη οικολογική αξία. Ζούμε σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο, στην οποία οι αλλαγές στο οικονομικό σύστημα κινδυνεύουν να συνοδευτούν και από μη αντιστρέψιμες αλλαγές στο σύστημα περιβαλλοντικής προστασίας. Αν δεν συνειδητοποιήσουμε εγκαίρως ότι ο δρόμος αυτός είναι αδιέξοδος, τότε απλά θα δούμε την οικονομική κρίση να χειροτερεύει  παράλληλα με την οικολογική κρίση και ορισμένους να κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν το γιατί».

Για περισσότερες πληροφορίες: Γ. Μπλιώνης, 6944-869772

(Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης)

Θέμα: Σχέδια κατασκευής μεγάλων υδροηλεκτρικών φραγμάτων απειλούν τα ποτάμια των Βαλκανίων.

Σύμφωνα με δύο πρόσφατες μελέτες που πραγματοποιήθηκαν για την οργάνωση EuroNaturκαι την Αυστριακή Ένωση Προστασίας της Φύσης ECAWatch, τεκμηριώνεται η πολύ μεγάλη οικολογική αξία των ποτάμιων οικοσυστημάτων των Βαλκανίων, ιδιαίτερα αυτών των δυτικών Βαλκανίων και του τριγώνου Βουλγαρίας – Ελλάδας – Τουρκίας. Περίπου το ένα τρίτο αυτών διατηρείται σχεδόν ανέγγιχτο από ανθρώπινες δραστηριότητες. Πρόκειται για περιοχές αυξημένης βιοποικιλότητας (hotspots), ιδιαίτερα όσον αφορά τους υδρόβιους οργανισμούς [1]. Σχέδια για συνολικά 573 υδροηλεκτρικά φράγματα ισχύος άνω του 1MWσυμπεριλαμβανομένων 73 φραγμάτων ισχύος άνω των 50 MWέχουν καταγραφεί σε αυτή την περιοχή [2], ενώ ακόμη και κάποιες από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές δε θα ξεφύγουν από τις επιπτώσεις, όπως το Εθνικό Πάρκο του Mavrovoστην ΠΓΔΜ ή ο γνωστός ποταμός Σάβα [3]. Ερωτάται η Επιτροπή:

1.     Έχει ενημέρωση από τα κράτη-μέλη της περιοχής ή από τα υπό ένταξη κράτη για τα σχέδια ανάπτυξης υδροηλεκτρικών φραγμάτων σε ποτάμια συστήματα;

2.     Η παραγόμενη ενέργεια πόσων από αυτά θεωρείται ανανεώσιμη; Ποια κριτήρια έχει η Επιτροπή για να κατατάσσει την παραγόμενη υδροηλεκτρική ενέργεια σε ανανεώσιμη ή μη;

3.     Συμφωνεί πως τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής, στο πλαίσιο εφαρμογής της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60/ΕΕ, θα πρέπει να αντιμετωπίζουν τα μεγάλα φράγματα ως μη βιώσιμα [4] καθώς καταστρέφουν ανεπανόρθωτα τους φυσικούς πόρους που χρησιμοποιούν και εντάσσουν φυσικά ποτάμια συστήματα σε βαρέως τροποποιημένα;

4.     Σχεδιάζει κάποια Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για όλη την περιοχή;

5.     Συμφωνεί ότι η ελλιπής προστασία αυτών των περιοχών, όσον αφορά τα κράτη-μέλη, παραβιάζει την Οδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ και αντίκειται στις κατευθύνσεις της πρόσφατα υιοθετηθείσας Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιοποικιλότητα έως το 2020;

6.     Τι μέτρα προτίθεται να λάβει ώστε να στηρίξει τα κράτη-μέλη της περιοχής, αλλά και τα υπό ένταξη κράτη, με στόχο την προστασία των ποτάμιων συστημάτων τους από την κατασκευή μεγάλων υδροηλεκτρικών φραγμάτων;

[1]Threatened freshwater molluscs of the Balkan – Potential impacts of hydropower projects

[2]Balkan Rivers – The Blue Heart of Europe. Hydromorphological Status and Dam Projects/ Long version

[3]http://www.euronatur.org/EuroNatur-News.english+M5af78696ddf.0.html?&cHash=13f04cc8a895b092feb2a6c560363e74

[4]World Water Forum MARSEILLE, France , Mar. 19, 2012http://www.ipsnews.net/news.asp?idnews=107128

Ερώτηση του Ν. Χρυσόγελου για την προσαρμογή του Μνημονίου στο ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο

Το θέμα της ασυμβατότητας της ακολουθούμενης ως τώρα πολιτικής, στο πλαίσιο του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, με το ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο, καθώς και της ανάγκης προσαρμογής των όρων του Μνημονίου στις απαιτήσεις των ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών πολιτικών φέρνει με γραπτή ερώτησή του στο Ευρωκοινοβούλιο, ο Νίκος Χρυσόγελος Ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων.

Ζητάει από την Επιτροπή να απαντήσει αν είναι πρόθυμη να συντάξει και καταθέσει στο Ευρωκοινοβούλιο έκθεση για την προσαρμογή των όρων του Μνημονίου στο ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο, ώστε να μην αντίκειται η δημοσιονομική εξυγίανση στην ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική, λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνήθης τοποθέτηση ότι τα μέτρα εγκρίθηκαν από την Ελληνική κυβέρνηση, δεν αρκεί. Επίσης, ζητάει να μάθει αν είναι πρόθυμη η Επιτροπή να προχωρήσει σε συνολική, Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση του προγράμματος προσαρμογής, με βάση την ευρωπαϊκή Οδηγία SEA2001/42/EK καθώς και αν εξετάζει το ενδεχόμενο να εντάξει δείκτες αειφορίας στα πακέτα οικονομικής στήριξης που διαμορφώνονται για οικονομικά προβληματικές χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία.

«Με βάση την ως τώρα στάση της Επιτροπής αλλά και την επιδεινούμενη κρίση που απλώνεται σε ολοένα και περισσότερες χώρες, οι διαβεβαιώσεις της Επιτροπής ότι κανένα μέτρο που θα ληφθεί στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής δε θα αντίκειται στο ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο είναι δύσκολο να πείσουν αν δε συνοδεύονται από έργα και συνεκτικές πολιτικές. Τόσο οι χώρες σε κρίση όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους», τόνισε ο Νίκος Χρυσόγελος.

«Δεν αρκούν οι ανακοινώσεις και τα δελτία τύπου για την Μέρα Περιβάλλοντος. Η  οικονομική κρίση που επεκτείνεται σε ολοένα και περισσότερες ευρωπαικές χώρες, δε θα πρέπει ν' αποτελέσει άλλοθι για να χαθούν κατακτήσεις χρόνων σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η κρίση δεν ήταν και δεν είναι μόνο δημοσιονομική ή και οικονομική αλλά ήταν και είναι και περιβαλλοντική (και κοινωνική). Η εξυγίανση των δημοσιονομικών δεν μπορεί να αποτελέσει διακιολογία για τη μεγέθυνση του περιβαλλοντικού χρέους και τη διόγκωση των ελλειμμάτων περιβαλλοντικής πολιτικής.

Η Επιτροπή, ως μέλος της Τρόικα που χρηματοδοτεί τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά και ως θεσμική εγγυήτρια της εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στα κράτη μέλη, πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες για την περιβαλλοντική θωράκιση στις χώρες που αντιμετωπίζουν οικονομική κρίση. Τα μέτρα που λαμβάνονται για τη δημοσιονομική προσαρμογή της Ελλάδας και άλλων χωρών δεν πρέπει να εξετάζονται μεμονωμένα ως προς τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις ή να γίνεται αποδεκτή η καταπάτηση της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Ζητάμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συντάξει μια έκθεση για την προσαρμογή των όρων του Μνημονίου στο ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο και να εξετάσει την ένταξη δεικτών αειφορίας στα πακέτα οικονομικής στήριξης.

Η άποψη ότι η βελτίωση των οικονομικών και δημοσιονομικών των χωρών σε κρίση θα επιτευχθεί με υποβάθμιση του περιβάλλοντος και της περιβαλλοντικής προστασίας όχι μόνο είναι αναχρονιστική αλλά οδηγεί και σε καταστροφικές πολιτικές για την οικονομία και την απασχόληση. Πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν μιλάει για 20.000.000 θέσεις εργασίας στην Πράσινη Οικονομία, η ανταγωνιστικότητα των χωρών μπορεί να βελτιωθεί μέσω της πράσινης καινοτομίας, ενώ τα ελλείματα των χωρών μπορούν να περιοριστούν μέσω της αύξησης της αποτελεσματικότητας στη χρήση ενέργειας και φυσικών πόρων. Οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο έχουμε καταθέσει πρόταση για την προώθηση ενός Πράσινου Συμφώνου Επενδύσεων, για την αντιμετώπιση της κρίσης».     

(Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της ερώτησης)

Θέμα: «Προσαρμογή των όρων του Μνημονίου στο ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο»

Σε απάντηση της Επιτροπής [1] σε επιστολή του WWF[2] σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μέτρων που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα, οι Επίτροποι Ρεν και Ποτόσνικ δεσμεύονται ότι κανένα μέτρο που θα ληφθεί στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής δε θα αντίκειται στο ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο. Εντούτοις, ήδη οι εφαρμοζόμενες πολιτικές του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής έχουν άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις στο περιβάλλον. Χαρακτηριστικά αναφέρονται η απορρόφηση του Πράσινου Ταμείου από τον κεντρικό προϋπολογισμό, η δέσμευση των πόρων του Ταμείου Αποκατάστασης Πυρόπληκτων Περιοχών (που τα έσοδά του προέρχονταν από εισφορές και δωρεές πολιτών) για δημοσιονομικούς σκοπούς, η νομιμοποίηση αυθαιρέτων σε προστατευόμενες περιοχές, η προσπάθεια παράκαμψης της τήρησης περιβαλλοντικών όρων σε επενδύσεις, η μείωση της περιβαλλοντικής στελέχωσης των δημοσίων υπηρεσιών και η στήριξη στο άνοιγμα της αγοράς λιγνίτη.

Δεδομένης της δέσμευσης της Επιτροπής για διαφύλαξη του ευρωπαϊκού περιβαλλοντικού κεκτημένου και του γεγονότος ότι συγχρηματοδοτεί το πρόγραμμα δημοσιονομικής σταθερότητας, ερωτάται:

-      Ποια μεθοδολογία ακολουθεί για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής;

-      Είναι πρόθυμη να συντάξει και καταθέσει στο Ευρωκοινοβούλιο έκθεση για την προσαρμογή των όρων του Μνημονίου στο ευρωπαϊκό περιβαλλοντικό κεκτημένο, ώστε να μην αντίκειται η δημοσιονομική εξυγίανση στην ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική, λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνήθης τοποθέτηση ότι τα μέτρα εγκρίθηκαν από την Ελληνική κυβέρνηση, δεν αρκεί;

-      Εκτιμά ότι το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής υπάγεται στην εφαρμογή της Οδηγίας SEA2001/42/ΕΚ; Αν ναι, σχεδιάζει να συνεργαστεί με τις Ελληνικές αρχές στην εκπόνηση Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής συνολικά;

-      Εξετάζει το ενδεχόμενο να εντάξει δείκτες αειφορίας στα πακέτα οικονομικής στήριξης που διαμορφώνονται για οικονομικά προβληματικές χώρες, όπως η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία;

[1] http://www.wwf.gr/images/pdfs/EC-reply-to-WWF-%20OlliRehn&JanezPotocnik.pdf

[2] http://www.wwf.gr/images/pdfs/J-M-Barroso-EC6-jan2012GR.pdf