Σίφνος

13 Αυγούστου 2022

Τα αποτελέσματα της Διημερίδας “ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΗ ΣΙΦΝΟ”

Διημερίδα ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΣΤΗ ΣΙΦΝΟ

25-26 Ιουνίου 2022, Πολιτιστικό Κέντρο «Μαριάνθη Σίμου», Αρτεμώνας Σίφνου

Ολοκληρώθηκε το πολύ ενδιαφέρον διήμερο 25 και 26 Ιουνίου “Βιώσιμη Διαχείριση Βιώσιμων Πόρων Σίφνου” που συνδιοργάνωσαν από κοινού ο Δήμος Σίφνου σε συνεργασία με την Επιτροπή Περιβάλλοντος του Δήμου Σίφνου, την Επιτροπή Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Σίφνου, την ΚΟΙΝΣΕΠ Άνεμος Ανανέωσης, την ΑΜΚΕ Οχι Παίζουμε/UrbanDig Project, και το Ίδρυμα για την Προστασία και Ανάδειξη του Περιβάλλοντος στις Κυκλάδες (Cyclades Preservation Fund/CPF), To διήμερο οργανώθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο “Μαριάνθη Σίμου” στον Αρτεμώνα Σίφνου.

Πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία του διημέρου ήταν:

– οι ίδιες οι εισηγήσεις διακεκριμένων επιστημόνων,

– τα καλά παραδείγματα από διάφορες περιοχές που παρουσιάστηκαν

– η ανάδειξη της τοπικής εμπειρίας και η προσπάθεια σύνδεσής της με σημερινές πράσινες επιστημονικέε πρακτικές (“πράσινες λύσεις / λύσεις με τη φύση”, κλιματική πολιτική, ολοκληρωμένη διαχείριση υδατικών πόρων με συμμετοχικές διαδικασίες, δίκαιος διαμοιρασμός νερού, φυσικά συστήματα επεξεργασίας λυμάτων κ.ά.)

– η σύνδεση επιστήμης, παραδοσιακής γνώσης, τέχνης, κοινωνικής καινοτομίας

– η δικτύωση μεταξύ ακαδημαικών αλλά και περιβαλλοντικών φορέων, αυτοδιοίκησης, κοινωνικής οικονομίας, καλλιτεχνών με στόχο την προώθηση της βιωσιμότητας

– ο βιωματικός περίπατος μέσω μονοπατιού στην Πουλάτη, μια πολύ σνδιαφέρουσα περιοχή από οικολογική, πολιτιστική, αγροτική, κοινωνιολογική άποψη.

– η συνεχής αλληλεπίδραση και συζήτηση μεταξύ όλων των συμμετεχόντων

Θα υπάρχει συνέχεια σύντομα με

την δημοσιοποίηση του υλικού (παρουσιάσεις, ηχητικά, βίντεο με ομιλίες),

μια εικαστική έκθεση @tzirtzilakieleni με τα υλικά από την βόλτα στο μονοπάτι και την #Πουλάτη

δημοσιοποίηση των συμπερασμάτων και προτάσεων που προέκυψαν με συμμετοχικό τρόπο.

συνεργασίες και συνέργιες μεταξύ φορέων αλλά και προγραμμάτων

Αναλυτικά για την ημερίδα και τα αποτελέσματά της

Η διημερίδα περιλάμβανε τρεις θεματικές ενότητες συζητήσεων σχετικά με το νερό, τους υγροβιότοπους και το αγροτικό τοπίο, και στόχο είχε να γνωρίσει ο κόσμος της Σίφνου τον πλούτο των ευρωπαϊκών προγραμμάτων που αυτή τη στιγμή υλοποιούνται στο νησί (STARTS, HYDROUSA, FIΤ4REUSE, SMILO- MED, COSME-GRAPE) αλλά και σε γειτονικά νησιά, εστιάζοντας σε θέματα που σχετίζονται με την αναζήτηση βιώσιμης διαχείρισης φυσικών πόρων.

Πρακτικές και υλοποιήσιμες λύσεις
Οι παρουσιάσεις των εκπροσώπων των προγραμμάτων εστιάζουν σε συγκεκριμένες τεχνικές λύσεις και καλές πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί με επιτυχία είτε σε αντίστοιχα νησιά είτε ακόμα και στην ίδια την Σίφνο εδώ και πολλές δεκαετίες. Βασική επιδίωξη της διοργάνωσης είναι να γεφυρωθεί η παραδοσιακή σοφία που αναπτύχθηκε μέσα από εμπειρίες και παρατηρήσεις αιώνων με τη σημερινή σύγχρονη επιστημονική οικολογική γνώση αλλά και μορφές οργάνωσης της τοπικής κοινωνίας που συμβάλλουν στη μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη διαχείριση του φυσικού και πολιτισμικού πλούτου του νησιού.

Συνέργεια και συμπερίληψη
Η ημερίδα απευθύνεται σε όλους τους κατοίκους και επισκέπτες της Σίφνου και εγκαινιάζει ένα νέο παράδειγμα συνέργειας μεταξύ φορέων: Η Δημοτική αρχή, ακαδημαϊκοί, φορείς κοινωνικής οικονομίας, ΜΚΟ, τοπικοί φορείς δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου ενώνουν δυνάμεις για να βρεθούν βιώσιμες, υλοποιήσιμες λύσεις που μας αφορούν όλους.

Αποτελεί την πρώτη από μια σειρά δράσεων που επιχειρούν να αναδείξουν την αναγκαία διαφοροποίηση των προσεγγίσεων και προτεραιοτήτων στις μελέτες, στο σχεδιασμό, στη συμμετοχικότητα, στην κοινωνική οργάνωση αλλά και στους τρόπους ζωής, που θα απαιτηθούν προκειμένου να εξασφαλίσουμε την ανθεκτικότητα των νησιών μας στο χρόνο, και να μην υπερβούμε τη φέρουσα ικανότητα τους.

Συνέχεια τον Σεπτέμβρη

Θα ακολουθήσει νέα ημερίδα στις 21 Σεπτέμβρη – κοντά στο Φεστιβάλ Γαστρονομίας, με κεντρικά θέματα τη βιώσιμη διαχείριση φυσικών πόρων, με έμφαση στις ξερολιθιές, το έδαφος, τις τοπικές ποικιλίες και τοπικά είδη, τους μικρούς βιότοπους και τη σημασία και το ρόλου τους στην προστασία του κλίματος, αλλά και στην προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα, ιδιαίτερα στην προστασία από ακραία καιρικά φαινόμενα.

Θα συζητηθούν:

η προστασία του εδάφους και η καλλιέργεια αρωματικών και τοπικών ειδών στο νησιωτικό χώρο, γονιμότητα, προστασία από τη διάβρωση, κλιματική κρίση

σπόροι- τοπικά είδη, γεωργία την εποχή της κλιματικής κρίσης.

η βιώσιμη διαχείριση μικρών υγροτόπων-βιοτόπων και του δικτύου γουρνών της Σίφνου

ξερολιθιές και ο ρόλος τους στην αντιμετώπιση της οικολογικής και κλιματικής κρίσης, στην ανάπτυξη ανθεκτικής γεωργίας, προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα καθώς και η αναζήτηση εργαλείων που θα κάνουν βιώσιμη τη διαχείριση κι αποκατάσταση των ξερολιθιών στο πλαίσιο της κλιματικής πολιτικής.

Θα υπάρξει επίσης και εργαστήριο για το πώς από την παραδοσιακή τοπική συνεργατική κουλτούρα κι οργάνωση περνάμε σε μορφές κοινωνικής οικονομίας για να στηρίξουμε την πράσινη μετάβαση μικρών νησιών και περιοχών. Στο εργαστήριο – που είναι ανοικτό – συμμετέχουν εκπρόσωποι παρόμοιων περιοχών από Ελλάδα, Ιταλία και Ισπανία και ευρωπαικών και εθνικών δικτύων συνεταισμών και φορέων κοινωνικής οικονομίας, εταίροι του

Πρόγραμματος COSME-GRAPE

Facebook Event: https://bit.ly/3HceGpR

Επικοινωνία:
Νίκος Χρυσόγελος, ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ, Kοιν.Σ.Επ για την κοινωνική και πράσινη οικονομία, το βιώσιμο τουρισμό και τον διαπολιτισμικό διάλογο
Τηλ : 6936672882
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Αμαλία Ζέπου, Kollektiva για τον Πολιτισμό και την Κοινωνική Καινοτομία, AMKE
Τηλ : 6944273852
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Αλεξάνδρα Κατσίρη, Επιτροπή Περιβάλλοντος Δήμου Σίφνου
Τηλ : 6944944936
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ

ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ στη σιφνο

25-26 Ιουνίου 2022

Πολιτιστικό Κέντρο «Μαριάνθη Σίμου», Αρτεμώνας Σίφνου

Πρόγραμμα Διημερίδας

Σάββατο 25 Ιουνίου 2022

Ενότητα Α: ΝΕΡΟ Βιώσιμη διαχείριση υδατικών πόρων

Η ύδρευση της Σίφνου:

Ομιλήτρια: Μαρία Ναδάλη, Δήμαρχος Σίφνου

Ανάκτηση Νερού και Προϊόντων Προστιθέμενης Αξίας σε Νησιωτικές Περιοχές – Ερευνητικό Πρόγραμμα HYDROUSA:

Ομιλητής: Σίμος Μαλαμής, ΕΜΠ Δείτε εδώ την παρουσίαση, ακούστε την εισήγηση, δείτε το βίντεο

S.T.ARTS #1: Μαθαίνοντας από την Πουλάτη: STARTS4Water, μια προσέγγιση μέσω της συνάντησης τέχνης και τεχνολογίας,

Ομιλητής: Αλέξανδρος Βαΐτσος, DECA Architecture

Λίθινοι αναβαθμοί – Μια πράσινη υποδομή που μπορεί να συμβάλει τοπικά στον εμπλουτισμό των υδατικών πόρων και τη διατήρηση της βιοποικιλότητας σε μικρά άνυδρα νησιά.

Ομιλητής: Νίκος Γεωργιάδης MedINA

Ενότητα Β: ΥΓΡΟΒΙΟΤΟΠΟΙ, εναλλακτικά συστήματα επεξεργασίας λυμάτων – επαναχρησιμοποίηση

Τεχνητοί υγροβιότοποι, μηχανισμοί, τύποι, σύγχρονη εμπειρία.

Ομιλήτρια: Αλεξάνδρα Κατσίρη, Ομ. Καθηγήτρια ΕΜΠ, Δήμος Σίφνου.

Συνδυασμένη Εφαρμογή Αναερόβιων Συστημάτων και Τεχνητών Υγροβιότοπων για την Επεξεργασία και Επαναχρησιμοποίηση Λυμάτων – Ερευνητικό Πρόγραμμα HYDROUSA.

Ομιλητής: Σίμος Μαλαμής, Αναπλ. Καθηγητής ΕΜΠ

Πράσινες λύσεις / Λύσεις με βάση τη φύση για μικρά νησιά την εποχή της κλιματικής κρίσης. Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα σημερινά προβλήματα σε συνεργασία με τη φύση, μαθαίνοντας από το παρελθόν και το μέλλον.

Ομιλητής: Νίκος Χρυσόγελος, πρόεδρος Κοιν.Σ.Επ. ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ / Πρόγραμμα SMILO-MED

Συνδυασμένη Εφαρμογή Τεχνητών Υγροβιότοπων και Προχωρημένων συστημάτων για την Επεξεργασία και Επαναχρησιμοποίηση Λυμάτων – Ερευνητικό Πρόγραμμα FIT4REUSE.

Ομιλητής: Κώστας Νουτσόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής ΕΜΠ

Το Σάββατο το βράδυ η Ελένη Τζιρτζιλάκη, αρχιτέκτονα, community artist. οργάνωσε ένα περίπατο από τον Αρτεμώνα προς την Πουλάτη: «Το μονοπάτι δεν είναι ποτέ το ίδιο»: Σιωπηλό περπάτημα στην Πουλάτη από το μονοπάτι. Ανάγνωση Μανιφέστου «Ας υπερασπιστούμε το εύθραυστο χειροποίητο τοπίο της Σίφνου» και κυκλική συζήτηση σε πηγή της Πουλάτης

Κυριακή 26 Ιουνίου 2022

“Η εξελισσόμενη κλιματική κρίση στην περιοχή της Αν. Μεσογείου και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον, την οικονομία και την καθημερινή ζωή των πολιτών – προστασία κλίματος και προσαρμογή στα νέα κλιματικά δεδομένα”.

Ομιλητής: Νίκος Χρυσόγελος, πρόεδρος Κοιν.Σ.Επ. ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ, π. Περιφερειακός Σύμβουλος Ν. Αιγαίου, π. ευρωβουλευτής.

Ενότητα Γ: ΤΟ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ως πόρος για τη βιωσιμότητα

Προστασία και Ανάδειξη του Περιβάλλοντος στις Κυκλάδες, η αντιστροφή της υποβάθμισης οικοσυστήματος και βιοποικιλότητας

Ομιλήτρια: Άννυ Μητροπούλου, Cyclades Preservation Fund/CPF

Διαχείριση των κοινών πόρων: Το παράδειγμα του «Κήπου» στην Πουλάτη.
Ομιλητές: Μάνος Ματσαγγάνης, Καθ. Δημόσιας Οικονομίας, Πολυτεχνείο του Μιλάνου, και Αμαλία Ζέπου

Διοργάνωση:
Δήμος Σίφνου
Σε συνεργασία με:

- Επιτροπή Περιβάλλοντος Δήμου Σίφνου

- Επιτροπή Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων Σίφνου

- Άνεμος Ανανέωσης (ΚΟΙΝΣΕΠ)

- Οχι Παίζουμε AMKE /UrbanDig Project

Ευρωπαϊκά Προγράμματα

- S.T.ARTS (Σίφνος, Τήνος)

- SMILO Δίκτυο μικρών νησιών – Πρόγραμμα “Προστασία και Ολοκληρωμένη Διαχείριση των Φυσικών Πόρων Μικρών Νησιών” (Σίφνος και άλλα 150 μικρά νησιά του κόσμου)

- HYDROUSA (Τήνος, Μύκονος, Λέσβος)

- Fit4reuse

Ένα πρώτο βήμα προς απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα στη Σίφνο

 
Κατάγομαι από τη Σίφνο κι έχω αγωνιστεί επί δεκαετίες για να γίνει το νησί μας πρότυπο, σύγχρονο οικολογικό / πράσινο, συνδυάζοντας παραδοσιακές και σύγχρονες οικολογικές πρακτικές. Χαίρομαι πολύ όταν η τοπική κοινωνία μας κάνει βήματα προς αυτή την κατεύθυνση: προστασία φυσικού πλούτου, αρχιτεκτονικής -πολιτισμού, προώθηση νέων καινοτόμων κοινωνικών πολιτικών και υποδομών.

Ένα από τα κεντρικά θέματα με μεγάλη οικονομική, κοινωνική και οικολογική σημασία είναι το πώς παράγεται η ενέργεια στα νησιά (ηλεκτρικός, κλιματισμός, μετακινήσεις, πλοία κα). Ένα καλό πρώτο βήμα στα ενεργειακά θέματα για την Σίφνο έγινε με την τοποθέτηση των 2 σχετικά μικρών ανεμογεννητριών από τη ΔΕΗ (600 άρες). Σήμερα πέρα από την συνεισφορά μας στην αλλαγή του κλίματος (έστω και απειροελάχιστη αν κρίνει κανείς από το μέγεθος του νησιού), ξοδεύονται πολλά εκατομμύρια για εισαγωγή πετρελαίου, ενώ και το κόστος ανά κιλοβατώρα είναι υψηλό. Έτσι η στροφή στην εξοικονόμηση και τις ΑΠΕ είναι μονόδρομος για πολλούς λόγους: κλίμα, οικονομικά χώρας και τοπικής κοινωνίας, στροφή σε σύγχρονες τεχνολογίες, βιώσιμος τουρισμός κα

Μακάρι οι επόμενες ανεμογεννήτριες και οι ενεργειακές επενδύσεις να γίνουν από τον ενεργειακό συνεταιρισμό πολιτών και να κάνουμε το νησί μας πιο πράσινο, να κυκλοφορούν μόνο ηλεκτρικά οχήματα, να υπάρχουν σταθμοί φόρτισής τους από ανανεώσιμη ενέργεια, να γίνουν όλα τα σπίτια μας ενεργειακά αποτελεσματικά ώστε να μην χρειάζονται εξωτερική κατανάλωση ενέργειας συνδυάζοντας παραδοσιακή αρχιτεκτονική και σύγχρονη γνώση. Η Σίφνος και τα νησιά μπορούν να επιστρέψουν στις ΑΠΕ αφού αυτές ήταν για αιώνες οι πηγές ενέργειας, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο είναι μόνο μεταβατικά καύσιμα που οδηγούνται στο τέλος τους το αργότερο μέχρι το 2050.

Η Σίφνος κι άλλα νησιά (όπως η Τήλος) θα μπορούσαν να γίνουν κέντρα εκπαίδευσης στην ανανεώσιμη ενέργεια, στην μετάβαση σε ένα άλλο ενεργειακό μοντέλο και σε φιλικές στο περιβάλλον και το κλίμα τεχνολογίες/τεχνικές κατάλληλες για νησιά και το ιδιαίτερο φυσικό και δομημένο - πολιτισμικό περιβάλλον τους.

Το καλοκαίρι ο Άνεμος Ανανέωσης - πρόεδρος της ΔΕ του οποίου είμαι - σχεδιάζει να οργανώσει στη Σίφνο ένα διεθνές καλοκαιρινό σχολείο για τα θέματα αυτά. Ανοικτοί να συνεργαστούμε με όλους τους φορείς που ενδιαφέρονται, τον Δήμο, τους επαγγελματίες, τους συλλόγους, τους επαγγελματίες

Πρέπει να δούμε όμως και πώς θα αναπροσαρμοστεί ο σχεδιασμός του ενεργειακού συνεταιρισμού αφού μοιάζει να μένει έξω από τον ενεργειακό σχεδιασμό (εγκατάσταση 2 ανεμογεννητριών από την ΔΕΗ αντί να έχει ήδη εγκαταστήσει ο ενεργειακός συνεταιρισμός 2 - 4 ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκό πάρκο, διασύνδεση νησιών, άρνηση της ΡΑΕ να απαντήσει για τον φάκελο, κα). 

Η δική μου πρόταση στη Γενική Συνέλευση του συνεταιρισμού που είχε απορριφθεί επανέρχεται: να προχωρήσουμε ως ενεργειακός συνεταιρισμός στην υποβολή νέου φακέλου για άλλες 2-4 ανεμογεννήτριες από τον Συνεταιρισμό σε συνδιασμό με ένα σχέδιο (α) σταδιακού εξηλεκτρισμού των μετακινήσεων σε συνεργασία με τους επαγγελματίες που θα βασίζονται στις ανανεώσιμες πηγές (ηλεκτρικά λεωφορεία, ταξί, ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα) αλλά σταδιακά και οχήματα των κατοίκων, (β) ενεργειακής αναβάθμισης όλων των σπιτιών και ενοικιαζόμενων ώστε να μην χρειάζονται εξωτερική ενέργεια (παθητικά σπίτια μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας), (γ) τοποθέτηση φωτοβολταϊκών σταθμών στα πάρκινγκ των χωριών (δ) δημιουργία ενός κέντρου εκπαίδευσης στις πράσινες τεχνολογίες και πολιτικές.

Αποδεικνύεται με την τοποθέτηση των δύο ανεμογεννητριών της ΔΕΗ ότι μπορούσαν να τοποθετηθούν ως πρώτο βήμα ανεμογεννήτριες από τον ενεργειακό συνεταιρισμό, και ότι δεν απαγορεύεται ή είναι τεχνικά ανέφικτο, όπως ισχυρίζονταν θέλω να πιστεύω καλόπιστα, κυρίως λόγω μη ολοκληρωμένης τεχνικής γνώσης του θέματος, κάποιοι. Δεν πρέπει ο αρχικός ενθουσιασμός της τοπικής κοινωνίας για το σχέδιο να χαθεί, ναι πρέπει να ξαναδούμε πώς θα προχωρήσει και να υποβάλλουμε εκ νέου ένα νέο, ισορροπημένο σχέδιο παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στη Σίφνο μέσα από συνεταιρισμό των πολιτών ώστε τα οφέλη να μένουν στο νησί

Οι φωτογραφίες είναι από τα Σιφναϊκά Νέα / Sifnaika Nea και πολλούς φίλους φωτογράφους του νησιού 
 
 

Η ΑΜΠΕΛΟΣ και η συζήτηση για τα παλιά καφενεία των Εξαμπέλων στη Σίφνο

Αγαπώ ιδιαίτερα τη Σίφνο όχι μόνο γιατί κατάγομαι από εκεί αλλά και γιατί είναι ένα όμορφο νησί με πολύ ενδιαφέρουσα κοινωνική, αρχαιολογική και πολιτισμική ιστορία αλλά και δυνατότητες να αποτελεί ένα πρότυπο οικολογικής, κοινωνικής και οικονομικής βιωσιμότητας, ένα πραγματικά "πράσινο" νησί συνδυάζοντας τη σοφία του παρελθόντος με την επιστημονική γνώση, την κοινωνική και οικολογική/πράσινη καινοτομία, μαθαίνοντας συνεχώς κι αλλάζοντας προς το καλύτερο. Πολλά έχουν γίνει - όχι εύκολα, όχι με απλό τρόπο - προς αυτή την κατεύθυνση. Πολύ περισσότερα πρέπει να γίνουν κι αυτό απαιτεί διάλογο, νέες ιδέες, διάθεση για αλλαγή, επικοινωνίες με παρόμοιες νησιωτικές κοινότητες, υπερβάσεις από παθογένειες και παγιωμένες αντιλήψεις ή στερεότυπα άλλων εποχών.

Είναι αλήθεια ότι έχοντας ζήσει πολλά από τα καλοκαίρια μου στη Σίφνο, δεν αντέχω να είμαι εκεί τον Αύγουστο, με πληγώνουν πολλά. Οπότε συνήθως αποφεύγω να μένω πλέον πολλές μέρες του Αυγούστου σε ένα “πλημμυρισμένο” από τουρίστες κάθε είδους νησί. Η άνοιξη, το φθινόπωρο, αλλά και μέχρι τα μέσα Ιουλίου η κατάσταση είναι πιο υποφερτή. Έτσι τώρα που γράφω αυτά είμαι πίσω στην Αθήνα, αλλά προσπαθώ να ανακεφαλαιώσω εμπειρίες και σκέψεις των καλοκαιρινών διακοπών μου τις προηγούμενες εβδομάδες.

Παρά την τουριστική ανάπτυξη, υπάρχουν πολλά που δεν έχει ένα τόσο “αναπτυγμένο” μησί και αυτά είναι κυρίως κοινωνικές και οικολογικές υποδομές που θα έπρεπε να είναι αυτονόητες. Ο κεντρικός και περιφερειακός σχεδιασμός αλλά και συχνά όσοι λαμβάνουν αποφάσεις γενικότερα αντιμετωπίζουν τα νησιά (και τη Σίφνο) μόνο ως τουριστικούς προορισμούς, νησιά που ζουν και έχουν (όταν έχουν) κοινωνικές υποδομές κι ακτοπλοϊκές συνδέσεις μόνο όταν υπάρχουν (και για τους) τουρίστες, παρά τα όσα κατά καιρούς λέγονται αλλά και τις αλλαγές κυβερνήσεων.

Κάποια πράγματα βελτιώνονται λόγω του γεγονότος ότι νέοι άνθρωποι επιλέγουν συνειδητά να μείνουν ή να επιστρέψουν στο νησί ή ακόμα και να εγκατασταθούν στο νησί (αν δεν κατάγονται από εκεί). Και ίσως σε αυτό το γεγονός δεν φαίνεται προς τρίτους η μεγάλη έλλειψη κοινωνικών υποδομών. Σε αυτές θα αναφερθώ άλλη ώρα. Εδώ ήθελα να πω πόσο χάρηκα αλλά και τις κουβέντες άνοιξε το ...άνοιγμα ενός καφε-μεζεδοπωλείου (η “ΑΜΠΕΛΟΣ”) στο χωριό μου, στα Εξάμπελα.

Να με απλά λόγια η ιστορία. Η Αντιγόνη είναι μια πολύ καλή μουσικός και τραγουδίστρια που αποφάσισε να αφήσει την Αθήνα, να εγκατασταθεί χειμώνα καλοκαίρι στη Σίφνο και να ανοίξει ένα καφε-μεζεδοπωλείο όχι στα γνωστά τουριστικά στέκια της Σίφνου αλλά στο χωριό των Εξαμπέλων, που θα λειτουργεί μάλιστα όλο το χρόνο (κάτι πολύ σπάνιο στα νησιά)! Μέσα στο χωριό υπάρχει σήμερα μόνο το “μίνι-μάρκετ /παντοπωλείο της Ευτυχίας”, τίποτα άλλο. Στα παιδικά μου χρόνια θυμόμουν 2 καφενεία - παντοπωλεία, ιδιαίτερα το καφενείο του Διαμάντου, όπου όταν ήρθε η ...ασπρόμαυρη τηλεόραση συγκεντρώνονταν όλο το χωριό για να κλάψει ή να γελάσει με τις ελληνικές ταινίες, να φάει ένα γλυκό του κουταλιού, μια βανίλια – υποβρύχιο ή ένα καφέ, να πει δυο κουβέντες.

Το άνοιγμα όμως του καφε-μεζεδοπωλείου “Η ΑΜΠΕΛΟΣ” άνοιξε και μια ενιαφέρουσα κουβέντα αναμνήσεων. Η Αντιγόνη ενοικίασε ένα εμβληματικό κτίριο, που ήταν κλειστό για πολλά χρόνια αλλά στέγαζε ένα από τα πολλά καφενεία του χωριού, αυτό του Θρασύβουλου, που πρέπει να έκλεισε το 1953 ή το 1956. Με μεγάλη μου απορρία διαπίστωσα ότι σχεδόν όλοι θυμόντουσαν το “καφενείο του Θρσύβουλου”. Εντυπωσιακό. Αλλά και το γεγονός ότι μιλώντας με νεώτερους και κάποιους από τους “παλιούς” που ζουν ακόμα αναφέρονταν στα 5 ή 7 καφενεία του χωριού, που το καθένα είχε τα χαρακτηριστικά του, αλλά και το όνομα του ιδιοκτήτη του (του Θρασύβουλου, της Κατέ, του Διαμάντου κα). “Σε αυτό μαζεύονταν οι ποιητές, όπως ο Αριστομένης Προβελέγγιος” (1850-1936), σου λένε ή “στο άλλο μαζεύονταν οι τσικαλάδες (αυτοί που έκαναν πήλινα τα οποία έστελναν σε όλο τον κόσμο με τα καϊκια) και πλήρωναν τους τεχνίτες και τους βοηθούς”, “εκεί τα λέγανε οι κτηνοτρόφοι και οι μουλαράδες”.

Πόσο διαφορετικός είναι ο κόσμος μας σήμερα, που έχουμε ξεχάσει πράγματα που είναι βασικά για αυτό που λέμε καλή – ποιοτική ζωή. Ναι, τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα στη Σίφνο γεννήθηκαν ή και έζησαν μεγάλο χρόνο της ζωής τους μεγάλες προσωπικότητες, πολλοί “άνθρωποι των γραμμάτων”, λαογράφοι, ποιητές, λογοτέχνες, μερικοί από τους πιο γνωστούς σήμερα