16 Ιουλίου 2013

Ευφυής εξειδίκευση έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας σε κάθε περιφέρεια στο πλαίσιο των πολιτών συνοχής

Εισηγητής των Πράσινων ο Νίκος Χρυσόγελος σε συζήτηση σχετικής έκθεσης στο Ευρωκοινοβούλιο

Δείτε τη σχετική παρέμβαση Ν. Χρυσόγελου: http://youtu.be/Znr1FZrn0hM

Καθώς και σχολιασμό της παρέμβασης από την εκπρόσωπο της Κομισιόν:http://youtu.be/nkxD5dQviPg

με πληροφορίες που αφορούν τις ελληνικές περιφέρειες

 

Για τα θέματα έρευνας, τεχνολογίας και καινοτομίας και του ρόλου που μπορεί να παίξουν για διέξοδο από  την κρίση καθώς και για τη συμμετοχή των περιφερειών, της κοινωνίας των πολιτών και των νέων στον σχεδιασμό της περιφερειακής στρατηγικής για την έρευνα, τεχνολογία και καινοτομία στο πλαίσιο των πολιτικών συνοχής και της επόμενης προγραμματικής περιόδου 2014-2020, μίλησε, την Τετάρτη 11 Ιουλίου, στην Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ευρωκοινοβουλίου, ως εισηγητής εκ μέρους της Ομάδας των Πράσινων,  ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων κατά τη συζήτηση σχετικής έκθεσης REGI/7/12766, 2013/2094(INI).

 

Ο Νίκος Χρυσόγελος κατά την παρέμβαση του επισήμανε μεταξύ άλλων: «Για να βγούμε από την κρίση χρειάζονται νέες ιδέες, νέες προτάσεις για την οικονομία, την κοινωνική οργάνωση, την απασχόληση και το περιβάλλον. Χρειάζεται να περάσουμε,μεταξύ άλλων, από ένα μοντέλλο έρευνας και τεχνολογίας που είναι κεντρικό και αφορά μόνο στα μεγάλα ερευνητικά κέντρα και στις μεγάλες επιχειρήσεις σε ένα πιο αποκεντρωμένο μοντέλο έρευνας και τεχνολογίας που συνδέεται φυσικά με τα ερευνητικά κέντρα αλλά αναδείκυει ως σημαντικό το ρόλο νέων επιστημόνων, της κοινωνίας των πολιτών και των περιφερειών στην ανάπτυξη της έρευνας και της κοινωνικής, οικολογικής και τεχνολογικής καινοτομίας. Και πρέπει η εστίαση να μετατοπιστεί στην συνέχεια από την έρευνα στην καινοτομία, στην εφαρμογή δηλαδή.

 

>

 

Πολύ περισσότερο πρέπει να γίνει κατανοητό ότι ο σχεδιασμός των περιφερειακών πολιτικών στο πλαίσιο των πολιτών συνοχής,  αναζωογόνησης της οικονομίας κι ενίσχυσης της απασχόλησης πρέπει να δυνδέεται με την ανάλυση της πραγματικότητας σε κάθε περιφέρεια, των δυνατών και ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της, των αδυναμιών και των κινδύνων που αντιμετωπίζει, καθώς και των δυνατοτήτων και ευκαιριών για αλλαγή, καινοτομία, αξιοποιώντας την τοπική σοφία, συνδυάζοντας την με την επιστημονική-τεχνολογική γνώση και την κοινωνική – οικολογική εμπειρία και αναβάθμιση των ικανοτήτων του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού.

 

 

Η «Περιφερειακή Στρατηγική Έρευνας, Τεχνολογίας και Καινοτομίας», καθώς και η συμφωνία ενός «Σχεδίου Δράσης» δεν σημαίνουν απλώς την

υιοθέτηση γρήγορα-γρήγορα των προτάσεων ή προγραμμάτων τυχόν ερευνητικών κέντρων που υπάρχουν σε μια περιφέρεια. Σημαίνει πολύ περισσότερα και κατά βάση συστηματικό διάλογο μεταξύ όλων των φορέων της περιφέρειας (κοινωνικοί κι

επαγγελματικοί  φορείς, πολιτικοί, αυτοδιοίκηση, κοινωνία πολιτών, εκπαιδευτική και ακαδημαϊκή κοινότητα, οργανώσεις νέων, περιβαλλοντικές οργανώσεις κα) ώστε να ιεραρχηθούν προτεραιότητες στη βάση της «ευφυούς εξειδίκευσης” και της ευρωπαϊκής στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Η Περιφερειακή Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης οφείλουν να αναδεικνύουν τα χαρακτηριστικά κάθε περιφέρειας που την κάνουν ξεχωριστή και σημαντική, ανεξάρτητα από το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της, αναδεικνύουν και προστατεύουν τον φυσικό, πολιτισμικό, κι ανθρώπινο πλούτο της, διαμορφώνουν ένα βιώσιμο μοντέλο οικονομίας που είναι προς όφελος της κοινωνίας και της μακροχρόνιας προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, της υλικής βάσης για βιώσιμη ευημερία».

 

Ο Νίκος Χρυσόγελος κατέθεσε δυο προτάσεις:

- η Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης να προσκαλέσει σε ειδική ακρόαση δυο περιφέρεις που αποτελούν καλό παράδειγμα σε θέματα ευφυούς εξειδίκευσης στην έρευνα, τεχνολογία και καινοτομία καθώς και δυο περιφέρειες που είναι από τις πιο αδύναμες στα θέματα αυτά

- Να διαμορφωθούν κατάλληλα εργαλεία, αξιοποιώντας συνδυαστικά διαφορετικά ευρωπαϊκά ταμεία και προγράμματα, μεταξύ άλλων και αυτό για την «Εγγύηση για τη Νεολαία», ώστε οι νέοι να μπορέσουν να παίξουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της Περιφερειακής Στρατηγικής και του Σχεδίου Δράσης περιφερειών που δεν έχουν σήμερα διαμορφωμένη παρόμοια στρατηγική.

 

Αναλυτικές Πληροφορίες για την Έρευνα, Τεχνολογία και Καινοτομία 2014-2020

 

Ο Νίκος Χρυσόγελος, επισημαίνει σχετικά σε σχέση με τις ελληνικές περιφέρειες, με βάση πληροφορίες που συγκέντρωσε και από την Κομισιόν:

 

- Τα καθαρά ερευνητικά προγράμματα θα χρηματοδοτηθούν κυρίως από το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020», ενώ τα υπόλοιπα προγράμματα έρευνας και καινοτομίας θα ενταχθούν στην Πολιτική Συνοχής και ιδιαίτερα στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ). Γιαυτό η ύπαρξη της Στρατηγικής είναι προϋπόθεση επιλεξιμότητας, (ex-anteconditionality),εκ των προτέρων όρος[1] για ένταξη των προτάσεων στον στόχο 1 για χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης[2]. Χωρίς μια τέτοια Στρατηγική οι Περιφέρειες δεν θα μπορούν να επενδύσουν ευρωπαϊκούς πόρους στην πρώτη αυτή θεματική προτεραιότητα (Στόχος 1, έρευνα και  καινοτομία)του νέου ΕΤΠΑ, η οποία για θα αποτελεί μαζί με την «τεχνολογία πληροφορικής (Στόχος 2) και την «ανταγωνιστικότητα ΜΜΕ» (Στόχος 3) το 60% των πόρων που θα διαθετούν στις αναπτυγμένες και υπό μετάβαση περιφέρειες και το 40% των λιγότερο αναπτυγμένων περιφερειών  από το ΕΤΠΑ 2014-2020[3](ένα επιπλέον 20% για τις αναπτυγμένες περιφέρειες και 6% για τις λιγότερο αναπτυγμένες συνδέεται και αυτό με την έρευνα, καινοτομία και τεχνολογία και θα αφορά στην ενεργειακή αποτελεσματικότητα και την προώθηση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας).

 

- Οι περισσότερες ελληνικές περιφέρειες δεν έχουν ακόμα αφωμοιώσει καν την υποχρέωση που έχουν να διαμορφώσουν την Περιφερεριακή Στρατηγική και Σχέδιο Δράσης για την έρευνα, τεχνολογία και καινοτομία στην περιοχή τους ως προαπαιτούμενο (ex-anteconditionality) αν θέλουν να επωφεληθούν από την πρώτη από τις 11 θεματικές προτεραιότητες των πολιτικών συνοχής (έρευνα και καινοτομία) όπως προβλέπει ο πρόσφατα ψηφισθείς Κανονισμός του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης. Οι αναγκαίες ενέργειες για τις περιφέρειες[4]

 

Το νομικό πλαίσιο υπαγορεύει στις περιφέρειες τις εξής ενέργειες:

  • Αυτοανάλυση (αυτοαξιολόγηση) μέσω ανάλυσης SWOT ή παρόμοιων μεθόδων:Πρέπει να εκτιμηθούν εκ των προτέρων τα πλεονεκτήματα, οι ανάγκες και τα επιθυμητά αποτελέσματα.
  • Με τη στρατηγική S3 συγκεντρώνονται στη συνέχεια οι πόροι σε περιορισμένο αριθμό προτεραιοτήτων έρευνας και καινοτομίας.
  • Περιλαμβάνει μέτρα που παρέχουν κίνητρα για ιδιωτικές επενδύσεις στην έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη.
  • Περιλαμβάνει ένα σύστημα ελέγχου και επιτήρησης
  • Επιπλέον, προβλέπεται να θεσπίσουν τα κράτη μέλη ένα πλαίσιο όπου θα επισημαίνονται οι υφιστάμενοι δημοσιονομικοί πόροι για την έρευνακαι την ανάπτυξη, μαζί με ένα πολυετές σχέδιο για τα κοινοτικά έργα προτεραιότητας (ευρωπαϊκό φόρουμ στρατηγικής για ερευνητικές υποδομές, ESFRI).
  • Εάνδενυπάρχειστρατηγικήήεάνδεν υπάρχεικατάτον  χρόνο  έγκρισης  των  επιχειρησιακώνπρογραμμάτων  σχέδιοδράσης  το οποίο θα εξασφαλίζει την εφαρμογή της στρατηγικής μέχρι το 2016, δεν καταβάλλονται οι πόροι από το ΕΤΠΑ για τον θεματικό στόχο της έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας.

 

- Υπάρχουν ευρωπαϊκές περιφέρειες που πρωτοστατούν στην κατεύθυνση της ευφυούς εξειδίκευσης σε έρευνα, τεχνολογία και καινοτομία, κι όχι μόνο γιατί στην περιοχή τους υπάρχουν δυναμικά ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια, αλλά γιατί έχουν διαμορφώσει μέσα από διάλογο ισχυρή και συνεκτική στρατηγική  για την περιοχή τους. Φυσικά αυτό δεν γίνεται μέσα σε 5-6 μήνες, πολύ περισσότερο με διαδικασίες τυπικές που απλώς αναπαράγουν σχέδια και ιδέες που διαμορφώθηκαν 10 ή 20 χρόνια πριν, «σχέδια» που απλώς ανακυκλώνουν παλιές κι ανεπλήρωτες συνήθως προτάσεις. Λύσεις διεξόδου από την κρίση σημαίνουν να ξαναδούμε τα προβλήματα από την αρχή και από μια διαφορετική οπτική, ώστε να βρούμε νέες απαντήσεις στα αδιέξοδο που μας οδήγησαν ως κοινωνία στη χρεοκοπία. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο 170 περιφέρειες συμμετέχουν περισσότερο ή λιγότερο ενεργά στο Δίκτυο S3 Platformπου δημιουργήθηκε με την υποστήριξη της Κομισιόν για να παράσχει επαγγελματική συμβουλευτική υποστήριξη στα Κράτη Μέλη και τις Περιφέρειες για να σχεδιάσουν τις στρατηγικές καινοτομίας για ευφυή εξειδίκευση. Το Δίκτυο παρέχει συμβουλές για:

  • Οδηγοί και υλικό παραδειγμάτων καλών πρακτικών
  • Οργάνωση ειδικών συνεδριάσεων, ημερίδων και σεμιναρίων εκπαίδευσης για πολιτικούς και ανθρώπους που συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων
  • Πρόσβαση σε σχετικά δεδομένα
  • Συμμετοχή σε υψηλής ποιότητας ερευνητικά προγράμματα για την διαμόρφωση στρατηγικών και πολιτών 

 

Στο Δίκτυο S3 Platformhttp://s3platform.jrc.ec.europa.eu/home?CFID=6a611542-08b4-4138-ac8d-28f36227c8c6&CFTOKEN=0  έχουν δηλώσει συμμετοχή 6 από τις 13 Περιφέρειες, αυτές της Αττικής, Κρήτης, Δυτ. Ελλάδας, Ηπείρου, Κεντρικής Μακεδονίας, Αν. Μακεδονίας και Θράκης . Για πληροφορίες και συμμετοχή http://s3platform.jrc.ec.europa.eu/en_GB/registration

 

- Με την χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει συγκροτηθεί ένα τημ από ειδικούς συμβούλους για την αξιολόγηση και διαμόρφωση πολιτικής στις 13 ελληνικές περιφέρειες στο πλαίσιο των «Στρατηγικών Ευφυούς Εξειδίκευσης» (RIS3). Επίσης σε ευρωπαϊκές λίστες περιλαμβάνονται ειδικοί που στηρίζουν τις περιφέρειες στην διαμόρφωση της στρατηγικής τους

 

- 4 ειδικοί χρηματοδοτούνται από την REGIO (Γεν. Δ/νση Περιφερειακής Πολιτικής), για να βοηθήσουν τις περιφέρειες να αναπτύξουν την περιφερειακή στρατηγική τους ευφυούς εξειδίκευσης

- 1 ειδικός από την Ελλάδα περιλαμβάνεται στον κατάλογο ειδικών που στηρίζουν την «πολιτική καινοτομίας και Στρατηγικών Ευφυούς Εξειδίκευσης» (RIS3)

- 1 ειδικός έχει συμβόλαιο με την Γενική Δ/νση Ερευνας, Τεχνολογίας κι Ανάπτυξης RTDγια την ανάλυση της κατάστασης ευφυούς εξειδίκευσης στην Ελλάδα και παροχή υποστήριξης 

- 1 ειδικός στην S3 Platform της Σεβίλλη, με χρηματοδότηση από την REGIO (Γεν. Δ/νση Περιφερειακής Πολιτικής) με στόχο να βοηθήσει τις ελληνικές περιφέρειες.

 

Η ομάδα ειδικών έχει ως υποχρέωση να συμβουλεύσει και να καταθέσεις παρατηρήσεις και προτάσεις στις 13 περιφέρειες για θέματα ευφυούς εξειδίκευσης και περιφερειακών στρατηγικών ευφυούς εξειδίκευσης.

 


[1] Άρθρο2 (νέο) του Κανονισμού-Πλαισίου Παράρτημα V του κανονισμού-πλαισίου, εκ των προτέρων όροι, βλ. και έγγραφο αναφοράς αριθ. 10 της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους εκ των προτέρων όρους Ο στόχος της ενίσχυσης της Ε&Α&Κ περιλαμβάνει εν προκειμένω την ανάπτυξη αριστείας στην έρευνα και την καινοτομία,  περισσότερες επιχειρηματικές επενδύσεις στον εν λόγω τομέα, καθώς και ενίσχυση των «τριγώνων γνώσης».

[2] Θεματικός στόχος βάσει του άρθρου 9 παράγραφος 1 του μελλοντικού κανονισμού-πλαισίου 2011/0276(COD), «κανονισμός-πλαίσιο», και του άρθρου 5 παράγραφος 1 του κανονισμού ΕΤΠΑ (3.6.2013)

[3] http://www.provincia.torino.gov.it/sviluppolocale/file-storage/download/pdf/trasf_tecnologico/EU_cohesion_policy_priorities.pdf

[4]  Παράρτημα V της πρότασης κανονισμού-πλαισίου και αποτελέσματα του τριμερούς διαλόγου, πρώην παράρτημα IV.

 

Last modified on Τρίτη, 16 Ιουλίου 2013 17:51