συγκεκριμένα βήματα περιφερειακής συνεργασίας στα θέματα της καταπολέμησης της διαφθοράς και του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος, την αστυνομική συνεργασία με τη EUROPOL κατά του οργανωμένου εγκλήματος, την εναρμόνιση των συμφωνιών δικαστικής συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες, την προστασία των μειονοτήτων, την ανεξαρτησία των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και το ρόλο της Κοινωνίας των Πολιτών. Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην απουσία περιβαλλοντικής διαβούλευσης για τους κινδύνους από τα μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα που σχεδιάζονται στα ποτάμια που εκβάλλουν στη λίμνη Σκόδρα, αλλά και για το σχεδιασμό του υποβρύχιου καλωδίου που θα μεταφέρει ενέργεια στην Ιταλία.

Για τα θέματα αυτά, και τις σχετικές θεσμικές μεταρρυθμίσεις που έχει δεσμευτεί να προωθήσει το Μαυροβούνιο αλλά καθυστερούν, ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων κατέθεσε και σειρά τροπολογιών, που ενσωματώθηκαν στο τελικό κείμενο της διακήρυξης.

Η συνάντηση στην πρωτεύουσα του Μαυροβουνίου εντάσσεται στη διαδικασία ένταξης της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Μαυροβούνιο υπέβαλε αίτηση ένταξης στην ΕΕ το Δεκέμβριο του 2008, που διαβιβάστηκε τον Απρίλιο του 2009 από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στην Κομισιόν.

«Υποστηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική του Μαυροβουνίου», τόνισε ο Μιχάλης Τρεμόπουλος μιλώντας στο Κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου. «Το Κοινοβούλιο θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην περιφερειακή συνεργασία, καθώς και να ασκεί διαρκή εποπτεία, εκπονώντας εκθέσεις, προχωρώντας στη διενέργεια δημοσίων ακροάσεων και φέρνοντας τα συμπεράσματα και τις συστάσεις προς την εκτελεστική εξουσία. Δεν βλέπω πρόβλημα στην ιδέα να αξιοποιηθεί το υδροηλεκτρικό δυναμικό, αλλά στον τρόπο με τον οποίο σχεδιάζεται από τις αρχές και τις σχετικές εταιρείες. Το οικοσύστημα της λίμνης Skadar και του ποταμού Morača προσφέρουν σημαντικά αγαθά και υπηρεσίες για τον τοπικό πληθυσμό. Οι «περιβαλλοντικά καλύτερες επιλογές» πρέπει να λαμβάνονται υπόψη καθώς και η συμμετοχή του κοινού και της κοινωνίας πολιτών. Ο ρόλος των ΜΚΟ είναι εξαιρετικά χρήσιμος. Αποτελούν ένα σοβαρό μέρος του νέου Μαυροβούνιου, μέσα σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια. Χρειάζονται σίγουρα μεταρρυθμίσεις για να μπείτε στην ΕΕ. Για να μεταρρυθμίσουμε στη συνέχεια την ίδια την ΕΕ, που αποτελεί σαφώς το κοινό μας σπίτι».

Ολόκληρη η ομιλία του Μ. Τρεμόπουλου παρατείθεται παρακάτω. Μπορείτε να την αποθηκεύσετε στον υπολογιστή σας πατώντας ΕΔΩ

Αγαπητοί συνάδελφοι

Στο θέμα της περιφερειακής συνεργασίας υπάρχουν διάφορα θέματα που μας απασχολούν. Είτε αυτά έχουν να κάνουν με εγγενή προβλήματα όπως η διαφθορά, είτε με διαφόρων ειδών παραβατικές δράσεις, όπως η διακίνηση ναρκωτικών, το λαθρεμπόριο, το trafficking γυναικών και παιδιών, που έχουν ευρύτερες διαστάσεις, περιφερειακές, ευρωπαϊκές, διεθνείς.

Υποστηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική του Μαυροβουνίου, πιο πριν όμως θα πρέπει να γίνουν κάποιες μεταρρυθμίσεις.

Για τη διαφθορά

Ανέφερα το πρωί στον αρμόδιο υπουργό μερικές πληροφορίες βασισμένες στο σχέδιο δράσης για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και της διαφθοράς.

Μέχρι στιγμής, το Κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου δεν έχει καθιερώσει ένα ειδικό σώμα που θα ασχολείται με την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος, το οποίο θα χρησίμευε ως Εθνικό Παράρτημα της Παγκόσμιας Οργάνωσης Βουλευτών κατά της Διαφθοράς (GOPAC Global Organization of Parliamentarians Against Corruption), ώστε να δώσει τη δυνατότητα για συνεργασία του Κοινοβουλίου με παρόμοιους φορείς στην ευρύτερη γεωγραφική περιφέρεια και σε άλλες χώρες. Παρά το γεγονός ότι αυτό ήταν υποχρέωση του Κοινοβουλίου μετά από το ψήφισμα για την καταπολέμηση της διαφθοράς και του οργανωμένου εγκλήματος που εγκρίθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το Δεκέμβριο του 2007, το Εθνικό σας Κοινοβούλιο δεν έχει εκπληρώσει ακόμη αυτή την υποχρέωση.

Το Κοινοβούλιο, επίσης, δεν έχει προετοιμάσει την έκθεση για τη λειτουργία του ελέγχου του Κοινοβουλίου και την εφαρμογή των διεθνών μέσων και προτύπων, αν και αυτό προβλέπεται από το Σχέδιο Δράσης για την Εφαρμογή της Στρατηγικής για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και του Οργανωμένου Εγκλήματος.

Η Αστυνομική Διεύθυνση δεν έχει πλήρως εφαρμόσει ένα σύστημα για την παρακολούθηση της εφαρμογής των διεθνών προτύπων και βέλτιστων πρακτικών για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. Η Αστυνομική Διεύθυνση, επίσης, δεν έχει συστήσει μια μονάδα για τη διεθνή συνεργασία, δεδομένου ότι δεν έχει εγκριθεί ο νέος νόμος για τη Συστηματοποίηση της Αστυνομίας (Act on Systematization of the Police), της οργάνωσης της δηλαδή, βάση των απαραιτήτων κανόνων λειτουργίας και σχεδιασμού.

Η Αστυνομική Διεύθυνση δεν έχει προχωρήσει στη σύσταση ενός Εθνικού Γραφείου της EUROPOL στο Μαυροβούνιο, ενώ δεν έχει καθοριστεί ασφαλής δίαυλος επικοινωνίας για την ανταλλαγή δεδομένων με την EUROPOL. Η αστυνομία δεν είχε καν υπογράψει τη Λειτουργική Συμφωνία (Operative Agreement) συνεργασίας με τη EUROPOL.

Η Διεύθυνση Αστυνομίας και η Διεύθυνση για την Καταπολέμηση Νομιμοποίησης Εσόδων από Παράνομες Δραστηριότητες και της Πρόληψης της Τρομοκρατίας δεν έχουν αναπτύξει ετήσιο σχέδιο για την υπογραφή μνημονίων συνεργασίας με τις γειτονικές χώρες, κράτη μέλη της ΕΕ και τους διεθνείς οργανισμούς.

Απάντησε ο υπουργός ότι έχει υπογράψει όλες τις διμερείς συμφωνίες και η συνεργασία με τις γειτονικές χώρες έχει βελτιωθεί τους τελευταίους δύο μήνες. Όμως διμερείς συμφωνίες μεταξύ του Μαυροβουνίου και των γειτονικών χωρών όσον αφορά την έκδοση ατόμων που κατηγορούνται για σοβαρές εγκληματικές πράξεις διαφέρουν από περίπτωση σε περίπτωση (π.χ. παρατηρούνται διαφορετικές δικαιοδοσίες στη συμφωνία που υπεγράφη με τη Σερβία σε σχέση με τη συμφωνία που υπεγράφη με την Κροατία).

Έθεσα το θέμα των σχέσεων με τη Σερβία, δεδομένου ότι παρά τα προβλήματα, παραμένει η πρώτη χώρα σε εμπορικές συναλλαγές με το Μαυροβούνιο. Έχετε κόμματα Σέρβων, Αλβανών, Βόσνιων. Είναι σημαντικό ζήτημα η προστασία των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, εθνικών, θρησκευτικών, σεξουαλικών. Μόνο που στα Βαλκάνια οι μειονότητες υποφέρουν. Όμως ο σεβασμός του δικαιώματος στη διαφορά, των πολιτισμών, των γλωσσών, των θρησκειών, των εκκλησιών, μπορεί να βελτιώσει τις σχέσεις με τις γειτονικές χώρες και να εξασφαλίσει ευημερία για όλους.

Και η ΕΕ πρέπει να βελτιωθεί. Δε θέλω να αναφερθώ στους βομβαρδισμούς του ΝΑΤΟ και τις επιπτώσεις τους. Να σας πω ένα πρόσφατο παράδειγμα. Μόλις την Πέμπτη αποκαλύφθηκε στη Βρετανία ότι εντοπίστηκαν μανιτάρια από τη Βουλγαρία που είχαν 10 φορές μεγαλύτερη ραδιενέργεια από τα ευρωπαϊκά όρια για τα τρόφιμα που εισάγονται από την Ιαπωνία μετά το ατύχημα στη Φουκουσίμα. Δεν ήταν υποχρεωμένοι να τα ελέγξουν γιατί στην ΕΕ δεν υπάρχει επίσημο προσαρμοστικό όριο για ραδιενέργεια σε προϊόντα που έχουν παραχθεί εντός ΕΕ. Μπορεί δηλαδή να εισήχθηκαν στην Ελλάδα και να μην ελέγχτηκαν. Αν εισάγονταν από το Μαυροβούνιο, έπρεπε να ελεγχθούν.

Συμπέρασμα: Το Κοινοβούλιο του Μαυροβουνίου θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην περιφερειακή συνεργασία, καθώς και να ασκεί διαρκή εποπτεία στην περιοχή, εκπονώντας εκθέσεις, προχωρώντας στη διενέργεια δημοσίων ακροάσεων και φέρνοντας τα συμπεράσματα και τις συστάσεις προς την εκτελεστική εξουσία.

Χρειάζονται σίγουρα μεταρρυθμίσεις για να μπείτε στην ΕΕ. Για να μεταρρυθμίσουμε στη συνέχεια την ίδια την ΕΕ, που αποτελεί σαφώς το κοινό μας σπίτι.

Υδροηλεκτρικές Μονάδες

Αγαπητοί συνάδελφοι, θα ήθελα να αναφερθώ στο σχεδιασμό πολλών μεγάλων υδροηλεκτρικών σταθμών στον ποταμό Morača. Δεν βλέπω κάποιο πρόβλημα στην ιδέα να αξιοποιηθεί το υδροηλεκτρικό δυναμικό στο Μαυροβούνιο, αλλά στον τρόπο με τον οποίο το μεγάλο αυτό έργο σχεδιάζεται από τις αρχές και τις σχετικές εταιρείες. Οι διαδικασίες είναι αδιαφανείς - η κοινωνία των πολιτών δεν είχε την ευκαιρία να συμμετάσχει ενεργά στη συζήτηση πριν από την λήψη αποφάσεων. Δεν έγινε αξιολόγηση των «περιβαλλοντικά καλύτερων επιλογών». Στην πράξη: οι ειδικοί φοβούνται ότι τα φράγματα θα έχουν τόσο κοινωνικές/ οικονομικές όσο και οικολογικές συνέπειες για την περιοχή της λίμνης Skadar, όταν γίνει το φράγμα του ποταμού Morača. Υπάρχουν πολλοί αλιείς, οι οικογένειές τους αλλά και άλλες μικρές επιχειρήσεις που θα υποφέρουν, όταν αλλάξει αυτή η οικολογική ισορροπία. Επίσης, η λίμνη είναι ένα πολύ σημαντικό μέρος για τη βιοποικιλότητα (πληθυσμοί πουλιών κλπ). Επιπλέον, το οικοσύστημα της λίμνης Skadar και του ποταμού Morača προσφέρουν σημαντικά αγαθά και υπηρεσίες για τον τοπικό πληθυσμό, συμπεριλαμβανομένων εκατοντάδων τοπικών θέσεων εργασίας και έσοδα που σχετίζονται με την αλιεία περίπου €1,5 εκατ. κατ' έτος. Η μεταβλητότητα της άμπωτης και τη ροής θα επηρεαστεί σημαντικά εάν τα υδροηλεκτρικά φράγματα κατασκευαστούν όπως έχουν προγραμματιστεί.

Από το σχέδιο αυτό προκύπτουν μια σειρά από οικολογικές και κοινωνικές ανησυχίες, αλλά μέχρι τώρα, ακόμα και η λήψη αποφάσεων υπήρξε αδιαφανής και έχει επικριθεί έντονα από πολλές ΜΚΟ και πολλούς άλλους. Το ευρύτερο κοινό έχει αποκλειστεί, ενώ σημαντικά έγγραφα κρατούνται μυστικά.

 Ενεργειακό Καλώδιο (Energy Cable)

Θα ήθελα να αναφερθώ στη συμφωνία για τη δημιουργία ενός υποβρύχιου καλωδίου μεταφοράς ενέργειας μεταξύ του Μαυροβουνίου και της Ιταλίας. Το Μαυροβούνιο παράγει περισσότερο καθαρή ενέργεια από ό,τι μπορεί να καταναλώσει. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση δεν έγινε εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Σημαντικά έγγραφα σχετικά με τις λεπτομέρειες των συμφωνιών μεταξύ της Ιταλίας και του Μαυροβουνίου, ιδιαίτερα από τις ιταλικές επιχειρήσεις, δεν έχουν δημοσιοποιηθεί.

Έχει κατατεθεί ήδη μια δικαστική καταγγελία που υποβλήθηκε στην Ιταλία από ορισμένους δήμους και ΜΚΟ αναφορικά με αυτό το έργο. Οι πλήρεις συνέπειες της συμφωνίας, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, θα πρέπει να δημοσιεύονται. Τα έγγραφα θα πρέπει να δημοσιοποιούνται στο δικτυακό τους τόπο καθώς και όλα τα παραρτήματα και τα έγγραφα που σχετίζονται με τη συμφωνία αυτή.

Οι «περιβαλλοντικά καλύτερες επιλογές» πρέπει να λαμβάνονται υπόψη καθώς και η συμμετοχή του κοινού και της κοινωνίας πολιτών.

Η κοινωνία των πολιτών

Το μεσημέρι ακούσαμε τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών να μιλούν για έλλειψη συντονισμού με την κυβέρνηση, για ατιμωρησία των κρατικών οργάνων, για την ποινικοποίηση της ελεύθερης έκφρασης, για τη διαφθορά που δεν μπορεί παρά να αντιμετωπιστεί με θεσμούς εκτός κυβέρνησης, για το ότι οι οργανώσεις δεν παρατηρούν καν τις διαδικασίες γιατί μόνο τα κόμματα συμμετέχουν κ.α.

Είναι γνωστό ότι πολλές κυβερνήσεις επιδιώκουν τον έλεγχο των ΜΚΟ. Γι’ αυτό θα πρέπει να είναι ανεξάρτητες οικονομικά από τις κυβερνήσεις και να εξασφαλίζουν χρήματα από την κοινωνία. Τι γίνεται όμως σε χώρες που είναι φτωχές ή βρίσκονται σε κρίση; Οι πολίτες αδυνατούν να τις στηρίξουν. Η λύση βρίσκεται στη χρηματοδότηση από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς ή τις μεγάλες ευρωπαϊκές ή παγκόσμιες μη κυβερνητικές οργανώσεις.

Ο ρόλος των ΜΚΟ είναι εξαιρετικά χρήσιμος. Χρειαζόμαστε τις αναφορές τους και τις δράσεις τους. Αποτελούν ένα σοβαρό μέρος του νέου Μαυροβούνιου, μέσα σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια.