Μια από τις πιο ελπιδοφόρες εφαρμογές της κοινωνικής οικονομίας είναι στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας τόσο γιατί η ενεργή συμμετοχή των πολιτών είναι καθοριστικός παράγοντας για την αντιστροφή των ολέθριων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής παγκοσμίως αλλά και γιατί ο συνδυασμός του συστήματος των εγγυημένων τιμών με το συνεταιριστικό μοντέλο και τα σωστά χρηματοδοτικά εργαλεία, μπορούν να αποτελέσουν μια ρεαλιστική απάντηση στην κλιμακούμενη οικονομική κρίση και δίοδο ανάκαμψης των τοπικών οικονομιών. Στην ενότητα αυτή μίλησαν 2 Ευρωπαίοι ειδικοί και ο Πρόεδρος της Αναπτυξιακής Καρδίτσας που αποτελεί τον φορέα της πρώτης συστηματικής και γι’αυτό ιδιαίτερα ελπιδοφόρας απόπειρας αξιοποίησης ΑΠΕ μέσω μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης. Από τις παρουσιάσεις των 2 ευρωπαίων είναι πραγματικά εντυπωσιακή η κλίμακα και άρα οι δυνατότητες εφαρμογής της συνεταιριστικής ιδέας στην αξιοποίηση των ΑΠΕ, ενώ στην ελληνική προσπάθεια είναι αξιοσημείωτη η πολυπαραμετρικότητα του προβλήματος αλλά και η συστηματική προσέγγισή του. Το τριήμερο των εκδηλώσεων για την κοινωνική οικονομία έδωσε την ευκαιρία για ανταλλαγή πολλών απόψεων μεταξύ των Ελλήνων και των Ευρωπαίων, και την απαρχή συνεργασιών που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη του τομέα και στη χώρα μας.
O Timo Gensel ειδικός στο στήσιμο συνεταιριστικών επιχειρήσεων που αξιοποιούν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), ξεκίνησε την ομιλία του αναφέροντας την εξάντληση των ορυκτών καυσίμων, την εξάρτηση από τα εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου ως τις βασικές κινητήριες δυνάμεις που οδηγούν στην αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Εξήγησε επίσης ότι η αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας συνδέεται άμεσα με το συνεταιριστικό μοντέλο εξαιτίας της δημοκρατικότητας του μοντέλου αυτού (μία ψήφος ανά μέλος) αλλά και της συμμετοχής των τοπικών κοινωνιών που αυξάνει την κοινωνική αποδοχή αυτού του είδους των επιχειρήσεων. Οι πρόσφατες αλλαγές στη νομοθεσία τόσο των συνεταιριστικών επιχειρήσεων όσο και του νόμου για τις ΑΠΕ που δίνει προτεραιότητα στην απορρόφηση τους και διέπεται από το σύστημα των εγγυημένων τιμών, επιτρέπει τον ακριβή υπολογισμό των εσόδων και άρα τον αξιόπιστο σχεδιασμό των αντίστοιχων κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων που με τη σειρά του συνεπάγεται ελαχιστοποίηση του ρίσκου για τους μετέχοντες σε μια τέτοια επιχείρηση.
Στη συνέχεια ανέφερε ότι τα προαπαιτούμενα για το στήσιμο μιας κοινωνικής-συνεταιριστικής επιχείρησης που βασίζεται στις ΑΠΕ δεν είναι διόλου αμελητέα. Απαιτείται γνώση και οι ικανότητες εφαρμογής της, συνεχής παρακολούθηση της πορείας της επιχείρησης, ένας αριθμός ικανών ανθρώπων που θα προωθήσουν την ιδέα και η επιλογή των σωστών μορφών ενέργειας ανάλογα με την περιοχή. Αν όμως όλα αυτά γίνουν σωστά, τα αποτελέσματα μπορούν να είναι πραγματικά ενμτυπωσιακά όπως στο παράδειγμα της κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης HEG, που αυτή τη στιγμή έχει 137 μέλη, ενώ έχει λίστα αναμονής με πάνω από 100 άτομα, έχει ήδη εγκαταστήσει 3 φωτοβολταικά συστήματα η αγορά και τα έξοδα εγκατάστασης των οποίων καλύφθηκαν από τα 500.000 ευρώ που συγκεντρώθηκαν σε μόλις 4 εβδομάδες.
Ο Timo Genselκλείνοντας την ομιλία του κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η προστασία από την κλιματική αλλαγή αλλά και η εξοικονόμηση ενέργειας είναι άμεσα συνδεδεμένες με την συμμετοχή των πολιτών η οποία εξυπηρετείται εντελώς φυσικά μέσα από το κοινωνικό και συνεταιριστικό επιχειρηματικό μοντέλο.
O Dirk Vansitjan, που δραστηριοποιείται στο χώρο των ΑΠΕ από το 1985, είναι μέλος του ΔΣ της Βελγικής Ecopower που ιδρύθηκε το 1991 και πρόεδρος από το 2011 της πανευρωπαϊκής συνομοσπονδίας συνεταιριστικών επιχειρήσεων ΑΠΕ RESCoop. Ξεκίνησε την ομιλία του τεκμηριώνοντας την αναγκαιότητα αποφασιστικής στροφής στις ΑΠΕ μέσα από το συνεταιριστικό μοντέλο. Υπάρχουν περιβαλλοντικοί λόγοι όπως η κλιματική αλλαγή, η συνεπαγόμενη ανάγκη μείωσης των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου, η αυξημένη συχνότητα πλημμυρών, ξηρασιών, η αποψίλωση των δασών, η ατμοσφαιρική ρύπανση και άλλα. Υπάρχουν επίσης ενεργειακοί λόγοι όπως η μείωση των ενεργειακών αποθεμάτων, η αυξανόμενη ενεργειακή φτώχια και η αυξανόμενη εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα.
Υπάρχουν όμως και οι λόγοι που συνδέονται με την κρίση του συστήματος. Χαρακτηριστικά ανέφερε ότι 20% του παγκοσμίου πληθυσμού αξιοποιεί το 80% των φυσικών πόρων, ότι οι τιμές των ορυκτών καυσίμων εμφανίζουν μια ανοδική πορεία σε συνδυασμό με περιόδους μεγάλης μεταβλητότητας που οδηγεί στην αβεβαιότητα και την ανασφάλεια και ότι η ΕΕ είναι μια περιχαρακωμένη κοινότητα στην οποία ακόμα και οι φτωχοί Ευρωπαίοι που ζουν με το 1/10 του μέσου όρου της ΕΕ εξακολουθούν να έχουν παραπάνω από το 50% του παγκοσμίου ΑΕΠ ενώ το ΑΕΠ των δυτικοευρωπαικών μελών της ΕΕ είναι 3 φορές μεγαλύτερο από το μέσο όρο του ΑΕΠ των χωρών παγκοσμίως. Αυτού του είδους οι αδικίες έχουν σταδιακά οδηγήσει σε μια σειρά διαφορετικών κινημάτων όπως η Αραβική Άνοιξη, το κίνημα “OccupyWallStreet”, το κίνημα των αγανακτισμένων σε Ελλάδα και Ισπανία και άλλα. Επίσης, η οικονομική κρίση χρέους που έχει ξεσπάσει έχει οδηγήσει πολλούς στη συνειδητοποίηση ότι στις δυτικές, ανεπτυγμένες και βιομηχανοποιημένες χώρες ο δρόμος της ανάπτυξης δεν αποτελεί πλέον ρεαλιστική επιλογή για το ξεπέρασμα της κρίσης.
Τι εργαλεία υπάρχουν για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Η κοινή Ευρωπαική πολιτική για το 2020, γνωστή ως 20-20-20 καθώς και ο πρόσφατα ολοκληρωμένος Οδικός Χάρτης για την Ενέργεια 2050 που υιοθέτησαν τα κράτη μέλη της ΕΕ. Σε παγκόσμιο επίπεδο πέρα από το πρωτόκολλο του Κυότο του 1997, ο ΟΗΕ ανακήρυξε το 2012 παγκόσμιο έτος συνεταιρισμών όπως επίσης και έτος αφιερωμένο στη βιώσιμη ενέργεια για όλους. Ο Μπαν Κι Μουν μάλιστα δήλωσε ότι οι συνεταιρισμοί αποτελούν μια υπενθύμιση προς την παγκόσμια κοινότητα ότι είναι εφικτό να κυνηγάμε ταυτόχρονα την οικονομική βιωσιμότητα και την κοινωνική υπευθυνότητα.
Ειδικά για τους ενεργειακούς συνεταιρισμούς, εντυπωσιακό είναι το παράδειγμα των ΗΠΑ, με το 80% των κομητειών των ΗΠΑ να έχουν ενεργειακούς συνεταιρισμούς, με 930 τοπικές επιχειρήσεις σε 47 πολιτείες και 40 εκατομμύρια μέλη-ιδιοκτήτες. Οι επιχειρήσεις αυτές μεταφέρουν ενέργεια σε 2.4 εκατομμύρια μίλια δικτύων και η περιουσία τους σε υποδομές παραγωγής, μεταφοράς και διανομής ανέρχεται σε 112 δις δολάρια. Πάνω από το 80% αυτών των ενεργειακών συνεταιρισμών προσφέρουν ενέργεια που προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές.
Η Rescoop εφαρμόζει στην πράξη τα 7 συνεταιριστικά αξιώματα προσπαθώντας να στηρίξει τις τοπικές κοινωνίες προσφέροντας καθαρή και οικονομική ενέργεια για όλους, δίνοντας έμφαση στη συμμετοχή των πολιτών στην παραγωγή, διανομή και τον εφοδιασμό ενέργειας, δημιουργώντας ένα επενδυτικό πορτφόλιο για τη χρηματοδότηση κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων ΑΠΕ αλλά και προσπαθώντας οργανωμένα να επηρεάσει δημοτικές, περιφερειακές, εθνικές, ευρωπαϊκές και παγκόσμιες πολιτικές για την ενέργεια. Υπάρχουν πάνω από 1000 ενεργειακοί συνεταιρισμοί στην Ευρώπη.
Ειδικότερα η Ecopower στο Βέλγιο που ιδρύθηκε το 1991 έχει 40.000 μέλη, κοστολογείται σε 40 εκατομμύρια ευρώ και σε αυτήν υπάγονται πολλά και διαφορετικά έργα ΑΠΕ μεταξύ των οποίων: 11 ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 20.86 MW, 270 εγκαταστάσεις φωτοβολταικών συστημάτων συνολικής ισχύος 2.25 MW, 3 μικρά υδροηλεκτρικά, 100 KW το καθένα. Τα έργα αυτά αποδίδουν 87.5 GWh, που καταναλώνουν το 1.2% των νοικοκυριών της Φλάνδρας με σχεδόν 32000 πελάτες, ενώ η Ecopower έχει την καλύτερη εξυπηρέτηση πελατών της αγοράς. Το εντυπωσιακό επίσης είναι ότι το συνεταιριστικό μοντέλο συνδυάζεται άψογα με την σωστή χρήση και την εξοικονόμηση ενέργειας καθώς μέσα σε 5 χρόνια ο μέσος όρος κατανάλωσης ενέργειας από τους πελάτες της Ecopower έχει πέσει κατά 38%. Ο Dirk Vansitjan παρουσίασε συνοπτικά αντίστοιχα επιτυχημένα παραδείγματα κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων που βασίζονται σε ΑΠΕ υπό τη σκέπη της Rescoop σε διάφορες χώρες της Ευρώπης όπως η Middelgrunden στη Δανία, η EW Schönau στη Γερμανία, και η Baywind στο Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ έκλεισε την ομιλία του με μια σύντομη παρουσίαση της Energy4all, μιας συμβουλευτικής υπηρεσίας της Rescoop που βοηθά ομάδες ανθρώπων πρακτικά στο στήσιμο μιας συνεταιριστικής επιχείρησης που βασίζεται στις ΑΠΕ.
Ο Βασίλης Μπέλλης, Πρόεδρος της Αναπτυξιακής Καρδίτσας και Γραμματέας του ΔΣ της Ενεργειακής Συνεταιριστικής Εταιρείας Καρδίτσας (ΕΣΕΚ) παρουσίασε αναλυτικά την προσπάθεια που καταβάλλεται στην Καρδίτσα για την εγκατάσταση και λειτουργία μιας μονάδας αξιοποίησης τοπικά παραγόμενης βιομάζας για ηλεκτροπαραγωγή.
Η ΕΣΕΚ είναι αστικός συνεταιρισμός που η σύσταση και λειτουργία του διέπεται από το Ν.1667/86. Είναι συνεταιρισμός «ανοιχτού κεφαλαίου» με δυνατότητα συνεχών εγγραφών νέων μελών και αγοράς μερίδων. Δημιουργήθηκε για να αξιοποιήσει Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) και να παράγει πλούτο που θα κατανεμηθεί τοπικά (μέλη, αγρότες, εργαζόμενοι, συνεργάτες). Στόχος της είναι να παρέμβει στον πρωτογενή τομέα παραγωγής υποστηρίζοντας την καινοτόμα αναδιάρθρωσή του, μέσω της απορρόφησης βιομάζας που συλλέγεται ως υπόλειμμα καλλιεργειών ή προέρχεται από καλλιέργεια ενεργειακών φυτών, να παρέχει φτηνή θερμική ενέργεια όπου αυτή χρειάζεται (ξήρανση, θέρμανση θερμοκηπίων, κατοικιών ή άλλων εγκαταστάσεων), όπως επίσης και να συμβάλλει στο μέτρο των δυνατοτήτων της στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και στην προστασία του περιβάλλοντος.
Την πρωτοβουλία για την ίδρυση της ΕΣΕΚ ανέλαβε το Επιμελητήριο Καρδίτσας. Το εγχείρημα υποστηρίχτηκε επίσης από τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση και την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων. Η τεχνική υποστήριξη παρέχεται δωρεάν από την Αναπτυξιακή Καρδίτσας όπου φιλοξενείται και η έδρα της ΕΣΕΚ, με στόχο να ελαχιστοποιηθεί το κόστος έναρξης. Η Συνεταιριστική Τράπεζα ανέλαβε την υποστήριξη συγκέντρωσης του κεφαλαίου για την πραγματοποίηση του επενδυτικού προγράμματος.
Η ιδρυτική Συνέλευση έγινε στις 15 Ιουλίου 2010, εγγράφηκαν 476 ιδρυτικά μέλη και ορίστηκε προσωρινό ΔΣ. Έχει συγκεντρωθεί ήδη ποσό 420.000 € περίπου. Τα χρήματα κατατίθενται σε προθεσμιακό λογαριασμό στη Συνεταιριστική Τράπεζα Καρδίτσας μέχρι να πραγματοποιηθεί η επένδυση ενώ οι εγγραφές συνεχίζονται.
Το ΔΣ ξεκίνησε τις δράσεις του κάνοντας διαβούλευση με τον τοπικό πληθυσμό και συγκεκριμένες ομάδες εν δυνάμει συνεργατών της ΕΣΕΚ με εστίαση στην καμπάνια εγγραφής νέων μελών που βρίσκεται συνεχώς σε εξέλιξη. Συγκέντρωσε επίσης στοιχεία για τη διαθέσιμη βιομάζα διαφόρων μορφών (ποσότητα, εποχικότητα, κόστος, οργάνωση του δικτύου συγκέντρωσης της βιομάζας κλπ) και διερεύνησε το θεσμικό και νομοθετικό πλαισίο (περιβαλλοντικές απαιτήσεις, τεχνικές προδιαγραφές, αδειοδοτήσεις, κίνητρα, περιορισμοί κλπ). Στη συνέχεια προχώρησε στο σχεδιασμό του επενδυτικού σχεδίου και την αναζήτηση της κατάλληλης τεχνολογίας, του βέλτιστου μεγέθους της μονάδας και της κατάλληλης θέσης εντός της Περιφερειακής Ενότητας Καρδίτσας. Έκανε έρευνα επίσης για τα χρηματοδοτικά εργαλεία που υπάρχουν για την κάλυψη των ερευνητικών και επενδυτικών αναγκών που σχετίζονται με την ενεργειακή αξιοποίηση της βιομάζας ενώ βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία για ανταλλαγή εμπειρίας με άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες σε επίπεδο χώρας ή Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ενδεικτικά αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών του ΔΣ της ΕΣΕΚ είναι ότι αγοράστηκε (μετά από δημόσια προκήρυξη) έκταση 22 στρ. για την εγκατάσταση μονάδας 500 KW, υποβλήθηκε φάκελος – αίτηση στη ΔΕΔΔΗΕ για την λήψη άδειας σύνδεσης με το δίκτυο, έγινε ανοιχτή προκήρυξη για την υπογραφή συμβάσεων με αγρότες για την καλλιέργεια άγριας αγκινάρας (μέγιστη έκταση 1000 στρ), ολοκληρώθηκε η προκήρυξη για την επιλογή προμηθευτή ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και υποβλήθηκαν 5 προσφορές οι οποίες αξιολογούνται. Συνεχίζεται η διαβούλευση με ομάδες συμφερόντων, ενώ σχεδιάζεται η προκήρυξη για τα έργα Πολιτικού Μηχανικού.
Οι προμηθευτές βιομάζας με τους οποίους διαβουλεύεται η ΕΣΕΚ είναι αγρότες (βαμβακοπαραγωγοί, καλλιεργητές σιτηρών και καλαμποκιού, ενδιαφερομένοι να καλλιεργήσουν άγρια αγκινάρα), δασικοί συνεταιρισμοί, δήμοι (κλαδονομή) καθώς και ενδιαφερόμενοι γενικά να οργανώσουν το δίκτυο συλλογής και μεταφοράς βιομάζας.
Τα ερευνητικά ιδρύματα με τα οποία συνεργάζεται η ΕΣΕΚ είναι το ΤΕΙ Τεχνολογίας Ξύλου, το Τμήμα Χημικών Μηχανικών της Πολυτεχνικής Σχολής του ΑΠΘ, το Τμήμα Χημικών Μηχανικών του ΕΜΠ. Έχουν επίσης υπογραφεί «πλαίσια συνεργασίας» με το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, τον Δημόκριτος κ.α ενώ έχουν υποβληθεί προτάσεις σε συγχρηματοδοτούμενα προγραμμάτα (π.χ. Πρόγραμμα «Συνεργασία»).
Η ΕΣΕΚ φιλοδοξεί να κινητοποιήσει κυρίως τοπικά κεφάλαια (αποταμίευση) για να αξιοποιηθούν μορφές Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στρατηγικής σημασίας για την περιοχή, για τις οποίες οι ιδιώτες δεν εκδηλώνουν ενδιαφέρον. Κάτι τέτοιο θα παίξει σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση κεφαλαίων για την πραγματοποίηση επενδύσεων με στόχο την αξιοποίηση των ΑΠΕ και θα έχει το ρόλο του καταλύτη καθώς η παρέμβασή της θα είναι συμπληρωματική με στόχο να δώσει θετική διέξοδο σε κάθε τοπικό επενδυτικό ενδιαφέρον για δραστηριοποίηση στην παραγωγή ενέργειας.
Η ΕΣΕΚ θα παράγει κυρίως ηλεκτρική ενέργεια που θα προέρχεται από την καύση ή την αεριοποίηση βιομάζας. Γιατί βιομάζα; Η πρώτη τεχνο-οικονομική διερεύνηση απέδειξε ότι η απόδοση κεφαλαίου είναι μεγαλύτερη σε σχέση με άλλες μορφές αξιοποίησης ΑΠΕ διότι η παραγωγή ενέργειας είναι συνεχής (24 ώρες το εικοσιτετράωρο), σε αντίθεση με τα φωτοβολταϊκά ή τις ανεμογεννήτριες, όπου παρατηρείται περιοδικότητα και ασυνέχεια. Η αξιοποίηση της συμπαραγόμενης θερμικής ενέργειας μπορεί να λειτουργήσει ως μέσον αναδιάρθρωσης της πρωτογενούς παραγωγής με την εισαγωγή καλλιεργειών και οικονομικών δραστηριοτήτων υψηλής προστιθέμενης αξίας (θερμοκήπια). Η συγκέντρωση βιομάζας δημιουργεί πολλές θέσεις εργασίας στην ύπαιθρο και έτσι διαχέεται η παραγόμενη προστιθέμενη αξία, δημιουργώντας προϋποθέσεις τόνωσης της υπαίθρου.
Η αξιοποίηση της βιομάζας επιδιώκεται μέσω μικρών μονάδων, διάσπαρτων εντός του Νομού Καρδίτσας, ώστε να αξιοποιείται ευκολότερα η θερμική ενέργεια. Σε ό,τι αφορά την χωροθέτηση αυτή προκύπτει κατόπιν ειδικής μελέτης χωροθέτησης που συνυπολογίζει τη διαθεσιμότητα γης (πρόκριση μετόχων γεωργών), τη διάθεση θερμικής ενέργειας σε γειτονικές επιχειρήσεις ή Ο.Τ.Α., την προσβασιμότητα και τη διαθεσιμότητα πρώτης ύλης. Στο μεσοπρόθεμο μέλλον είναι πιθανή η παραγωγή μπρικέτας ή και πελέτας βιομάζας, η οποία αποτελεί ενδιάμεση μορφή πριν την παραγωγή ενέργειας καθώς και το βιοαέριο με αξιοποίηση των λυμάτων κτηνοτροφικών μονάδων.
Υπάρχει κίνδυνος να χρησιμοποιηθεί εύφορη γη για παραγωγή βιομάζας; Εκτιμάται ότι αυτή η επιλογή θα γίνει από ιδιοκτήτες γης που δεν έχουν την ευχέρεια (λόγω ηλικίας ή ετεροαπασχόλησης) να ασχοληθούν με πιο αποδοτικές καλλιέργειες. Πρόκειται για ένα σύνθετο και πολύπλοκο κοινωνικό φαινόμενο το οποίο η ΕΣΕΚ θα παρακολουθήσει με μεγάλη ευαισθησία. Η έκταση που θα απαιτηθεί να καλλιεργηθεί για την παραγωγή βιομάζας θα είναι αμελητέα. Εκτιμάται ότι για κάθε μονάδα 500 KWοι συμβάσεις που θα υπογραφούν με αγρότες θα αφορούν έκταση 1000 στρ. Η υπόλοιπη βιομάζα θα προέρχεται από υπολείμματα καλλιεργειών (1.000 -2.000 τόνοι), αστική βιομάζα (κλαδονομή, 1.000 τόνοι) και υπολείμματα δασικής εκμετάλλευσης (1.000 τόνοι)
Η παραγωγική διαδικασία παρουσιάζει διάφορες προκλήσεις. Ειδικότερα για το δίκτυο συλλογής βιομάζας, απαιτείται συνολικός σχεδιασμόςτου δικτύου, για 2 λόγους. Πρώτον, οι ποσότητες (και οι τιμές) μεταξύ των διαφόρων πηγών βιομάζας ποικίλουν από έτος σε έτος και εποχιακά. Άρα, η διασφάλιση της επάρκειας α’ ύλης και της κερδοφορίας απαιτεί ευελιξία και ικανότητα διαχείρισης του συνόλου των πηγών. Δεύτερον , τα τεχνικά χαρακτηριστικά της βιομάζας είναι διαφορετικά κατά είδος. Άρα, η σταθεροποίηση της παραγωγής ενέργειας προϋποθέτει την τεχνική δυνατότητα ομογενοποίησης των χαρακτηριστικών της α’ ύλης (π.χ. κατάλληλη μίξη) ή ειδικές ρυθμίσεις της μονάδας (διαφοροποίηση τροφοδοσίας ανά διαφορετικό είδος βιομάζας). Απαιτείται επίσης ειδικός σχεδιασμός του δικτύου συλλογής για κάθε μορφή βιομάζας, διότι σε κάθε πηγή βιομάζας δραστηριοποιούνται διαφορετικές ομάδες συμφερόντων και κάθε πηγή βιομάζας απαιτεί διαφορετικό εξοπλισμό και τεχνογνωσία διαχείρισης.
Το τελικό πρόγραμμα επενδύσεων θα εξαρτηθεί από το κεφάλαιο που θα συγκεντρωθεί, το ενδιαφέρον άλλων σοβαρών ιδιωτών να εγκαταστήσουν παραγωγικές μονάδες που θα αξιοποιούν συγκεκριμένες μορφές ΑΠΕ, και τις προτεραιότητες του Νομού όπως η επίλυση των περιβαλλοντικών προβλημάτων διάθεσης των αποβλήτων των κτηνοτροφικών μονάδων και η αξιοποίηση αυτών των λυμάτων για την παραγωγή βιοαερίου και τελικώς ηλεκτρικής και θερμικής ενέργειας.
