πιάτο μας.

► Τα τρόφιμα, εξ’ αιτίας του τρόπου παραγωγής τους μπορούν να περιέχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων, βαριά μέταλλα, ραδιενεργά κατάλοιπα, αλλά και ορμόνες, αντιβιοτικά και ηρεμιστικά.

► Κατά τη βιομηχανική τους επεξεργασία χρησιμοποιούνται μεγάλες ποσότητες «ύποπτων» χημικών προσθέτων (συντηρητικά, χρωστικές, βελτιωτικά, ενισχυτές γεύσης, αντιοξειδωτικά, σταθεροποιητές, κλπ.).

► Από τη συσκευασία μπορούν να μεταπηδήσουν χημικές ουσίες στα τρόφιμα και κύρια από τα πλαστικά που η χρήση τους συνεχώς αυξάνεται. Πολλές από τις παραπάνω ουσίες έχουν αποδειχθεί επικίνδυνες καρκινογόνες ή αλλεργιογόνες, ενώ για τις περισσότερες ελάχιστη έρευνα έγινε σχετικά με την ασφάλειά τους στην υγεία των καταναλωτών. Άγνωστες επίσης παραμένουν και οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων χημικών ουσιών που υπάρχουν στα τρόφιμα και συσσωρεύονται στον ανθρώπινο οργανισμό.

► Η παραγωγή, συντήρηση, επεξεργασία, διακίνηση και εμπορία τροφίμων ελέγχονται από μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες που είναι υπεύθυνες σε μεγάλο βαθμό για την ανισοκατανομή των τροφίμων και την πείνα στον Τρίτο Κόσμο. Οι ίδιες είναι υπεύθυνες για την υπερπαραγωγή τροφίμων στις ανεπτυγμένες χώρες με ταυτόχρονη όμως τη μείωση της ποιότητάς τους και της διατροφικής τους αξίας.

► Παρατηρείται αλματώδης αύξηση της κατανάλωσης των μεταποιημένων τροφίμων. Οι επεξεργασίες που υφίστανται όμως, καταστρέφουν ή απομακρύνουν ζωτικές ουσίες όπως οι βιταμίνες, τα ιχνοστοιχεία και άλλους διατροφικούς παράγοντες, καθώς και φυτικές ίνες.

► Παρατηρείται επίσης αυξημένη κατανάλωση τροφίμων ζωικής προέλευσηςσυμπυκνωμένων (ζάχαρη, λευκό αλεύρι και τα προϊόντα τους). Οι κακές αυτές διατροφικές συνήθειες και τα χαμηλής ποιότητας μεταποιημένα τρόφιμα που στοιβάζονται στα ράφια των Σούπερ Μάρκετ είναι υπεύθυνα σε μεγάλο βαθμό για τις εκφυλιστικές αρρώστιες του σύγχρονου πολιτισμού: παχυσαρκία, τερηδόνα, αρτηριοσκλήρυνση, εμφράγματα, διαβήτη, καρκίνο.

Συγκεκριμένες προτάσεις

Προτείνουμε:

1. Προώθηση της βιολογικής γεωργίας και της δημιουργίας μικρών αποκεντρωμένων μονάδων παραγωγής τροφίμων, με βασικό σκοπό την ποιότητα και όχι την ποσότητα.
2. Διανομή των προϊόντων από συνεταιρισμούς παραγωγών και καταναλωτών.
3. Εκπαίδευση και πληροφόρηση των νέων από τις πρώτες κιόλας τάξεις του δημοτικού.
4. Απαγόρευση των διαφημίσεων των προϊόντων που είναι αποδεδειγμένα βλαβερά όταν καταναλώνονται από παιδιά.
5. Δημιουργία κέντρων πληροφόρησης των πολιτών σε θέματα διατροφής και κατανάλωσης.
6. Οργάνωση σεμιναρίων για όσους ασχολούνται με την παραγωγή και εμπορία υγιεινών τροφών.
7. Δημιουργία περιφερειακών εργαστηρίων ελέγχου.
8. Ενίσχυση των μονάδων παραγωγής υγιεινών τροφίμων και των καταστημάτων που τα εμπορεύονται.
9. Ελέγχους στις λαϊκές αγορές. Να εφαρμοστεί ο Νέος Κανονισμός Λειτουργίας Λαϊκών Αγορών, που τέθηκε σε ισχύ από 1.1.98, αλλά από τότε αγνοείται η τύχη του.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ: ΚΡΙΣΗ Σήμερα βιώνουμε μια πολυεπίπεδη κρίση (οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική). Η απάντηση είναι η επένδυση στις «υποδομές βιωσιμότητας»: Δημιουργούμε μαζικά πράσινες θέσεις εργασίας. Τονώνουμε την οικονομία. Την οδηγούμε σε κατευθύνσεις φιλικότερες προς το περιβάλλον. Επενδύουμε στη βιωσιμότητα μέσα από τέσσερις άξονες:

      Άξονας 1^ος: Βιώσιμη αναζωογόνηση της υπαίθρου

      Άξονας 2^ος: Απεξάρτηση από το πετρέλαιο και το λιγνίτη

      Άξονας 3^ος: Αναβάθμιση των συλλογικών αγαθών

      Άξονας 4^ος: Ενίσχυση καινοτομίας και έρευνας

Προτείνουμε συγκεκριμένο πλαίσιο εξόδου από την κρίση:

   ● Με ταχεία ολοκλήρωση των περιβαλλοντικών εργαλείων, όπως το δασολόγιο ή τα Χωροταξικά Σχέδια κ.α.

   ● Με ισχυρή κοινωνική οικονομία.

   ● Απευθείας δικτύωση των αγροτών με τους καταναλωτές των γειτονικών πόλεων, που θα επιτρέψει καλύτερες τιμές για τους παραγωγούς, χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές και μεγαλύτερη δυνατότητα να ξέρουμε τι τρώμε.

   ● Με τοπικά δίκτυα αλληλεγγύης και ανταλλαγής υπηρεσιών χωρίς χρήματα.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ: ΑΓΡΟΤΙΚΟ

Η αλλοτρίωση του αγροτικού επαγγέλματος είναι σχεδόν ολοκληρωτική. Τη χαρακτηρίζουν η εξάρτηση από εταιρείες φυτοφαρμάκων και σπόρων, από διακινητές και μεσάζοντες και η ανυπαρξία ελέγχου στις τιμές.

Σήμερα:

   ■ Οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, οι μεσάζοντες και η διαχείριση της αγροτικής παραγωγής, έχουν καταργήσει τις σχέσεις συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών

   ■ Η επαφή του καταναλωτή με την τροφή του και τον τρόπο αλλά και τον τόπο παραγωγής της είναι σχεδόν μηδενική.

   ■ Οι επαφές καταναλωτών – παραγωγών και πολύ περισσότερο καταναλωτών – φυσικού περιβάλλοντος προέλευσης της τροφής έχουν καταστραφεί.

Η απάντηση βρίσκεται στην κοινωνική και συμμετοχική οικονομία. Τα δίκτυα παραγωγών – καταναλωτών (Community-supported agriculture) είναι μια μορφή συμμετοχικής οικονομίας, με χαρακτηριστικά:

   ● Την εξαφάνιση των μεσαζόντων.

   ● Την άμεση επαφή των καταναλωτών με τους παραγωγούς και τα χωράφια.

   ● Τις δυνατότητες επικοινωνίας και συνδυαζόμενης λήψης αποφάσεων μεταξύ των δύο αυτών κατηγοριών.

Υπάρχουν επιτυχημένα παραδείγματα εφαρμογής στην πράξη και στην Ελλάδα (υπαίθριες βιολογικές αγορές, Δίκτυο Κοινωνικής Αλληλεγγύης στην Κέρκυρα, Συνεταιριστική Παράκαμψη Μεσαζόντων, Δίκτυο Νοικοκυριών «Ομοτράπεζοι» στη Θεσσαλονίκη, «Το καλάθι του Σπόρου», Δίκτυο Οικοκοινότητα).

Βλέπουμε το μέλλον μας σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο:

  ► Με περισσότερη δημοκρατία, κοινωνική αλληλεγγύη και αυτενέργεια των πολιτών.

  ► Με κεντρικότερο ρόλο για τα συλλογικά αγαθά.

  ► Με ριζικό αναπροσανατολισμό της οικονομίας και συμφιλίωσή της με το περιβάλλον.

  ► Με πρότυπα ευημερίας βασισμένα περισσότερο στην ποιότητα της ζωής και λιγότερο στην αγοραστική δύναμη.

Οι τοπικές κοινωνίες μπορούν να διαμορφώσουν το μέλλον. Τα θεμέλια υπάρχουν, οι λύσεις είναι μπροστά μας. Πρόοδος είναι κάθε μας βήμα σε κάθε νοικοκυριό, σε κάθε σχολείο, σε κάθε γειτονιά, σε κάθε πόλη, σε κάθε νομό και περιφέρεια.

Το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων έχει την πολιτική του. Μια πολιτική που επενδύει στην αποκέντρωση και την ίδια ώρα καταργεί αποκεντρωμένες υπηρεσίες. Μια πολιτική που δε βρίσκει χώρο αναφοράς στη βιολογική γεωργία και κτηνοτροφία. Μια πολιτική που ξεχνά τον ουσιαστικό ρόλο της Πολιτείας: τον έλεγχο των προϊόντων, της ποιότητας, της υγείας, των τιμών.

Δεν αναλωνόμαστε στην κριτική. Δε μας ταιριάζει η απάθεια και η ανέξοδη σύγκρουση. Αναλαμβάνουμε πρωτοβουλίες.

Πριν λίγες μέρες καταθέσαμε συγκεκριμένες και αναλυτικές προτάσεις για το «καλάθι της περιφέρειας» στο Περιφερειακό Συμβούλιο Κ. Μακεδονίας. Και θέλουμε να τις προωθήσουμε στην πράξη, σε κάθε Δήμο της Περιφέρειας.

Σήμερα, θέτουμε και πάλι επί τάπητος το ζήτημα της ίδρυσης και λειτουργίας υπαίθριας βιολογικής αγοράς και στο μεγαλύτερο Δήμο της Βόρειας Ελλάδας. Είναι μια πρόταση που έχει δεχθεί και το Δημοτικό Συμβούλιο αλλά δεν έβαλαν σε εφαρμογή οι προηγούμενες διοικήσεις του Δήμου. Οι πολίτες του Δήμου Θεσσαλονίκης, όμως, μπορούν και πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση σε προσιτά και ποιοτικά προϊόντα. Οι εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοί του μπορούν να βάλουν στο τραπέζι τους τρόφιμα απαλλαγμένα από τις παθογένειες της εντατικοποιημένης γεωργίας και κτηνοτροφίας, απαλλαγμένα από τα χημικά, τα φυτοφάρμακα, τα λιπάσματα. Μπορούν να κοιτάξουν στα μάτια τον άνθρωπο που μόχθησε για να γεμίσει τον πάγκο του με καθαρά και ασφαλή τρόφιμα. Μπορούν να του σφίξουν το χέρι. Και οι βιοκαλλιεργητές μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση σε μια μεγάλη αγορά, που είναι ικανή να στηρίξει τις προσπάθειές τους, να τους δώσει κουράγιο για να συνεχίσουν σε πείσμα όσων επιδιώκουν πάση θυσία το υπερκέρδος σερβίροντας ακόμη και δηλητήρια στο τραπέζι του καταναλωτή.

Ελπίζουμε η πρώτη βιολογική αγορά να λειτουργήσει σύντομα και στο Δήμο Θεσσαλονίκης και να αποτελέσει ένα βήμα για μια καλύτερη ποιότητα ζωής.