Μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής: Η θέση των Πράσινων

23 Απριλίου 2012

Μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής: Η θέση των Πράσινων

font size decrease font size increase font size
Print
Email

Αυτές τις μέρες καλείται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συναποφασίσει για το μέλλον της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ). Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιλαμβάνει μερικά καλά στοιχεία αλλά και κάποια επικίνδυνα.

Η ΚΑλΠ έχει κατηγορηθεί για πολλά προβλήματα, αλλά δεν πρέπει να λησμονείται ότι είναι το αποτέλεσμα ενός πολιτικού συμβιβασμού των Υπουργών. Η πλήρης και ορθή εφαρμογή της ισχύουσας ΚΑλΠ θα μπορούσε να αποτρέψει ένα μεγάλο μέρος της σημερινής κρίσης που αντιμετωπίζουν τόσο τα ιχθυαποθέματα όσο και ο τομέας της αλιείας στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη απέτυχαν παταγωδώς στο παρελθόν να εφαρμόσουν όσα έχουν συμφωνηθεί. Αυτή η μεταρρύθμιση και η εφαρμογή της, θα δείξει αν πραγματικά επιθυμούν να έχουν μια βιώσιμη αλιεία στην Ευρώπη ή αν θέλουν να συνεχίσουν την καθοδική πορεία.

Τα αλιευτικά πεδία της Ευρώπης ήταν κάποτε από τα πιο παραγωγικά στον κόσμο, αλλά τριάντα χρόνια Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ) έχουν ως αποτέλεσμα τη σοβαρή μείωση των πληθυσμών των ψαριών, την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, καθώς και βλάβες στα βιολογικά είδη, σε οικοτόπους και αλιευτικά πεδία (Το 63% των εξεταζόμενων ιχθυαποθεμάτων στον Ατλαντικό έχουν υπεραλιευθεί, στη Μεσόγειο το ποσοστό αγγίζει το 82%, ενώ στη Βαλτική 4 από τα 6 ιχθυαποθέματα έχουν υπεραλιευθεί). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα ως μία από τις βασικές κινητήριες δυνάμεις της υπεραλίευσης και αναγνωρίζει ότι οι επιδοτήσεις έχουν συμβάλει σε αυτή την ανισορροπία μέσω της τεχνητής διατήρησης της πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας. Το 2011 έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου το επιβεβαιώνει αυτό, δηλώνοντας ότι η πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα του στόλου οδηγεί στην εξάντληση των αποθεμάτων των ψαριών, απειλώντας την ευημερία των θαλασσών μας και την βιωσιμότητα των αλιευτικών κοινοτήτων.

Οι Πράσινοι πιστεύουμε ότι η αναθεωρημένη ΚΑλΠ θα πρέπει να θέσει την περιβαλλοντική αειφορία, στη βάση της αρχής της προφύλαξης και της διαχειριστικής προσέγγισης των οικοσυστημάτων, ως θεμελιώδη προϋπόθεση για την οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα, εμπλέκοντας ενεργά τις τοπικές κοινωνίες και τη παράκτια αλιεία στην διαδικασία συνδιαχείρισης και προστασίας των αποθεμάτων.

Τα αλιευτικά αποθέματα πρέπει να διατηρηθούν σε επίπεδα αρκετά υψηλότερα από αυτά μπορούν να παράγουν Μέγιστη Βιώσιμη Απόδοση, έτσι ώστε να μπορούν να εκπληρώσουν το ρόλο τους στο θαλάσσιο οικοσύστημα ως αρπακτικά ή θηράματα, ενώ ταυτόχρονα θα μπορούν να υποστηρίξουν αύξηση των ποσοτήτων αλιευμάτων έτσι ώστε να είναι κερδοφόρα χωρίς συνεχείς επιδοτήσεις. Τα σχέδια θα πρέπει να θεσπιστούν για το σκοπό αυτό για όλα τα ρυθμιζόμενα είδη μέχρι το 2015.

Η πρόταση για το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας

Η πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (EMFF) (COM(2011) 804 τελικό), η οποία θα αντικαταστήσει το ισχύον Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (ΕΤΑ), αποτελεί βασικό στοιχείο της δέσμης μεταρρυθμίσεων της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Ο προτεινόμενος κανονισμός θα διαθέσει 6.5 δισεκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη: 1) της ανάπτυξης της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και των αλιευτικών περιοχών, 2) του έλεγχου και της εφαρμογής, 3) της συλλογής στοιχείων, 4) της Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική και 5) της ανάπτυξης των τεχνικών και διοικητικών μέσων για την εφαρμογή της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

Η Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑλΠ) διέρχεται σήμερα μια απολύτως αναγκαία μεταρρύθμιση και το EMFFπρέπει να σχεδιαστεί για να την υποστηρίξει, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιώσιμη αλιεία. Η μεταρρύθμιση της ΚΑλΠ και του χρηματοδοτικού μέσου προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία για την εξάλειψη των επιδοτήσεων που συμβάλλουν στην υπεραλίευση και η χρήση τους για να υποστηρίξουν τη μετάβαση προς μια πραγματικά βιώσιμη αλιεία αλλά και για την επίτευξη υγιών θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Η πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας συνδυάζει οικονομικούς πόρους για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες, καθώς και για τον έλεγχο και την επιβολή των μέτρων, τη συλλογή δεδομένων και την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική. Η ενσωμάτωση αυτών των πρώην επιμέρους χρηματοδοτικών εργαλείων σε ένα ενιαίο χρηματοδοτικό μέσο μπορεί να απλοποιήσει τη διοίκηση μέσω ενοποιημένων κανόνων και διαδικασιών, ενώ θα συμβάλει στην αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη κατανομή των διαθέσιμων πόρων.

Η πρόταση δεσμεύεται να διασφαλίσει ότι η χρηματοδότηση θα είναι διαθέσιμη μόνο για τα κράτη μέλη που συμμορφώνονται με τους στόχους και τους κανόνες της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, ιδίως τις υποχρεώσεις ελέγχου, το κανονισμό για την καταπολέμηση της παράνομης αλιείας και τις υποχρεώσεις συλλογής δεδομένων, ενώ χρηματοδοτεί μόνο επιχειρήσεις που τηρούν τη ΚΑλΠ. Η πρόταση περιέχει ένα μεγάλο αριθμό μέτρων τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην βιώσιμη αναβάθμιση του τομέα της αλιείας της ΕΕ. Μέτρα για την προώθηση του ανθρώπινου κεφαλαίου και του κοινωνικού διαλόγου, για τη διευκόλυνση της διαφοροποίησης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, για την θέσπιση και ανάπτυξη τοπικών πρωτοβουλιών από τα κάτω με στόχο την υποστήριξη αλιευτικών περιοχών, τοπικών στρατηγικών ανάπτυξης και τοπικών συμπράξεων.

Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης μέτρα για την υποστήριξη της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης, αποκατάστασης και παρακολούθησης περιοχών Natura2000 και θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών.

Δεν περιλαμβάνει οικονομική υποστήριξη για την κατασκευή νέων λιμένων, νέων τόπων εκφόρτωσης ή νέων ιχθυοσκάλων, καθώς και ενισχύσεις για αντικατάσταση μηχανών, που είναι ένα βήμα προς τα εμπρός για την αποδέσμευση των επιδοτήσεων της αλιείας από τη πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα. Τέλος, η πρόταση περιλαμβάνει διατάξεις οι οποίες θα βελτιώσουν τη διαφάνεια και την ενημέρωση του κοινού, τη συλλογή και μεταφορά δεδομένων, καθώς και τον έλεγχο και την εφαρμογή, αν και δεν είναι προσαρμοσμένες στις περιφερειακές και τοπικές ιδιαιτερότητες.

Ωστόσο, η πρόταση υπολείπεται των προσδοκιών για μια απαραίτητη διαρθρωτική αλλαγή που θα διασφαλίζει ότι η δημόσια ενίσχυση θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για τη προώθηση της αειφόρου αλιείας. Στην πραγματικότητα, η συντριπτική πλειοψηφία της διαθέσιμης χρηματοδότησης θα μπορούσε και πάλι να διατεθεί για μέτρα τα οποία ευνοούν μια μερίδα επιχειρήσεων και όχι ολόκληρο τον αλιευτικό τομέα ή την κοινωνία γενικότερα. Υπάρχει περιορισμένη αναφορά στη παράκτια μικρής κλίμακας αλιεία, καθώς και στη στροφή προς μια διαχειριστική προσέγγιση με βάση τα οικοσυστήματα.

Η πρόταση δεν αντιμετωπίζει ουσιαστικά τις χρηματοδοτήσεις που συμβάλλουν στη διατήρηση της υφιστάμενης πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας και θα έπρεπε να επιτρέπει τη χρηματοδότηση για πλοία, στόλους και εργαλεία μόνο στη βάση κατάλληλης αξιολόγησης της αλιευτικής ικανότητας σε σχέση πάντα με τις διαθέσιμες αλιευτικές δυνατότητες. Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης ενισχύσεις για τη δημιουργία συστημάτων μεταβιβάσιμων αλιευτικών παραχωρήσεων (ΜΑΠ), ενώ πολλοί κοινωνικοί φορείς, ΜΚΟ και κράτη μέλη αντιτίθενται στις υποχρεωτικές ΜΑΠ, που τη χαρακτηρίζουν λύση μονόδρομο. Κάθε ενίσχυση που αποσκοπεί στη θέσπιση συστημάτων για τη διαχείριση των αλιευμάτων θα πρέπει να στοχεύει σε διαχειριστικά μέτρα που εμπλέκουν τους κοινωνικούς εταίρους σε επίπεδο αλιευτικού πεδίου.

Η ενίσχυση σκαφών ή λιμένων για να κάνουν καλύτερη χρήση των ανεπιθύμητων εμπορικών αλιευμάτων θα υπονομεύσει τις επιθυμητές υποχρεώσεις κατά την εκφόρτωση, καθώς και τη προσπάθεια να αλιεύουν πιο στοχευμένα, επιλεκτικά και βιώσιμα. Η χρηματοδότηση θα πρέπει να στοχεύει στη μείωση των ποσοστών θνησιμότητας των ανεπιθύμητων αλιευμάτων, π.χ. μέσω έρευνας σε πιο επιλεκτικές και φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές και αλιευτικά εργαλεία , και όχι στην εμπορία των ανεπιθύμητων αλιευμάτων.

Τέλος, η πρόταση περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων τα οποία θα προωθήσουν αδιακρίτως την ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών, χωρίς την απαραίτητη εξέταση περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων.

Πηγές και ενδιαφέρουσες συνδέσεις:

Ιστοσελίδα Επιτροπής

http://ec.europa.eu/fisheries/cfp/eff/index_en.htm

Μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής

http://ec.europa.eu/fisheries/reform/index_el.htm

Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας

http://europa.eu/legislation_summaries/maritime_affairs_and_fisheries/fisheries_sector_organisation_and_financing/l66004_el.htm

Λεπτομέρειες εφαρμογής του κανονισμού περί Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλιείας (ΕΤΑ), Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 498/2007

http://europa.eu/legislation_summaries/maritime_affairs_and_fisheries/fisheries_sector_organisation_and_financing/l66041_el.htm

Eθνικά στρατηγικά σχέδια - Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (ΕΤΑ)

http://ec.europa.eu/fisheries/cfp/eff/national_plans/index_el.htm

Reaction to the Commission’s proposal for a future EU Maritime and Fisheries Fund COM (2011) 804 final